កម្ពុជាក្នុងនាមប្រធានអាស៊ានប្តូរវេនឆ្នាំ២០២២ នេះ ព្រមានថា ការអនុវត្តទោសប្រហារជីវិតលើអ្នកដែលប្រឆាំងនឹងរបបខ្លួន គឺជាទង្វើមិនអាចអត់ឱនឱ្យបាន និងបង្ខំឲ្យអនុវត្តតាមកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទ ៥ចំណុច និងធម្មនុញ្ញរបស់អាស៊ាន ដើម្បីទប់ស្កាត់ការបាត់បង់ជីវិតមនុស្សកាន់តែច្រើន និងបំបាត់នូវទុក្ខវេទនារបស់ពលរដ្ឋភូមា។
ប្រធានអាស៊ានប្តូរវេន លោក ហ៊ុន សែន បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ នេះថា ក្នុងនាមប្រធានអាស៊ានពិតជាមានក្តីតក់ស្លុត និងសោកសៅយ៉ាងក្រៃលែង ដោយសារការប្រហារជីវិតលើអ្នកដែលប្រឆាំងនឹងរបបសឹកភូមាចំនួន ៤រូបនៅពេលនេះ ហើយបញ្ហានេះ គឺជាកិច្ចការដ៏សំខាន់បំផុតមួយដែលអាស៊ានត្រូវតែយកចិត្តទុកដាក់ឱ្យកាន់តែខ្លាំងបន្ថែមទៀត។
មេដឹកនាំកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន អះអាងថា ក្នុងនាមកម្ពុជាជាប្រធានអាស៊ាន សូមអំពាវនាវយ៉ាងខ្លាំង និងជាបន្ទាន់ដល់ភាគីទាំងអស់ ដូចជាមជ្ឈដ្ឋានអាស៊ាន និងសហគមន៍អន្តរជាតិ ជាដើម នាំគ្នាជំរុញឱ្យរបបសឹកភូមា ចាត់វិធានការជាក់ស្ដែងដើម្បីអនុវត្តកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទ ៥ចំណុចរបស់អាស៊ានឱ្យបានពេញលេញ និងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព ដែលខ្លួនធ្លាប់បានចុះហត្ថលេខាទទួលស្គាល់កាលពីចុងឆ្នាំ២០២១ កន្លងទៅនោះ។
ប្រធានអាស៊ានប្តូរវេន លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាក់ថា អាស៊ាននៅតែតាំងចិត្តបន្តរិះរកវិធីសាស្ត្រជួយប្រទេសភូមា ឱ្យត្រឡប់ទៅរកប្រក្រតីភាព និងដំណើរការកែប្រែទៅរកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យវិញ ហើយស្វែងរកដំណោះស្រាយនយោបាយដោយសន្តិវិធីចំពោះវិបត្តិបច្ចុប្បន្ននេះ ដោយស្របទៅតាមកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទ ៥ចំណុច និងធម្មនុញ្ញរបស់អាស៊ាន ដើម្បីទប់ស្កាត់ការបាត់បង់ជីវិតមនុស្សកាន់តែច្រើន និងបំបាត់នូវទុក្ខវេទនារបស់ពលរដ្ឋភូមា ផងដែរ។
កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ នេះ អាជ្ញាធរនៃរបបសឹកភូមា បានប្រហារជីវិតសកម្មជនប្រជាធិបតេយ្យចំនួន ៤នាក់ ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ថាបានចូលរួមសកម្មភាព «ភេរវកម្ម» នៅក្នុងប្រទេស ដោយអនុវត្តទៅតាមច្បាប់ប្រឆាំងអំពើភេរវកម្មរបស់ភូមា ដែលរបបសឹកទើបកែប្រែក្រោយការដណ្តើមអំណាចរបស់ខ្លួន។
ក្រៅពីអ្នកទាំង ៤នាក់នេះ ក៏មានមនុស្សជាង ១០០នាក់ទៀតដែរដែលត្រូវរបបសឹកភូមា ផ្ដន្ទាទោសប្រហារជីវិតដូចគ្នា ខណៈមនុស្សជាង ១ម៉ឺននាក់ផ្សេងទៀតកំពុងត្រូវបានឃុំខ្លួន និងជាង ២ពាន់នាក់ទៀតត្រូវបានសម្លាប់ដោយរបបសឹកនេះ ចាប់តាំងពីពួកគេដណ្តើមអំណាចពីរដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលកាលពីដើមខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២១ មក។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ កាលពីអំឡុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់បានស្នើដល់មេដឹកនាំរបបសឹកភូមា លោក មីន អ៊ុងឡាំង ឱ្យពិចារណាឡើងវិញនូវការផ្ដន្ទាទោសប្រហារជីវិតក្រុមអ្នកប្រឆាំងនឹងខ្លួន ដោយការជៀសវាងការអនុវត្តទោសប្រហារជីវិតនេះ ប៉ុន្តែការស្នើនេះត្រូវបរាជ័យទាំងស្រុង។
កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា បានអះអាងថា សហរដ្ឋអាមេរិកបានថ្កោលទោសដាច់អហង្ការចំពោះការកាត់ទោសប្រហារជីវិតសកម្មជនគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងមេដឹកនាំជាប់ឆ្នោតទាំង ៤រូបពីសំណាក់របបយោធាភូមា ដែលបានអនុវត្តសេរីភាពជាមូលដ្ឋានរបស់ពួកគេ ព្រោះថាអំពើហិង្សាដែលគួរឱ្យស្អប់ខ្ពើមទាំងនេះ បានបង្ហាញជាឧទាហរណ៍បន្ថែមទៀតដល់ការមិនយកចិត្តទុកដាក់ទាំងស្រុងរបស់របបនេះចំពោះសិទ្ធិមនុស្ស និងនីតិរដ្ឋ។
ស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជា បញ្ជាក់ថា ការកាត់ក្តីក្លែងបន្លំ និងការប្រហារជីវិតរបស់របបនេះ គឺជាការប៉ុនប៉ងយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ក្នុងការពន្លត់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅភូមា ប៉ុន្តែសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងនៅតែចូលរួមជាមួយប្រជាជនភូមាក្នុងការស្វែងរកសេរីភាព និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យជារៀងរហូត។
ក្រុមសមាជិកសភាអាស៊ានដើម្បីសិទ្ធិមនុស្ស (APHR) ជំរុញប្រេសិតពិសេស និងរដ្ឋសមាជិកអាស៊ាន ឱ្យថ្កោលទោសការប្រហារជីវិតលើអ្នកទោសនយោបាយចំនួន ៤នាក់ ប្រព្រឹត្តដោយរបបសឹកខុសច្បាប់ភូមា។
អតីតរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសថៃ និងជាសមាជិកគណៈកម្មាធិការនាយករបស់ APHR លោក កាសិត ភិរម្យ (Kasit Piromya) ថ្លែងក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ APHR ផ្សាយថ្ងៃទី២៥ ខែកក្កដា ថា ការមិនគោរពតាមកិច្ចព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទ ៥ចំណុចដោយរបបសឹកភូមា បង្ហាញឱ្យឃើញយ៉ាងច្បាស់ ជាពិសេសនៅពេលដែលរបបនេះបានប្រកាសពីការប្រហារជីវិតលើអ្នកទោសនយោបាយក្នុងពេល ២សប្តាហ៍ ក្រោយដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រេសិតពិសេសអាស៊ានស្ដីពីមីយ៉ាន់ម៉ា និងជារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា លោក ប្រាក់ សុខុន ទៅកាន់ប្រទេសភូមា។
របបសឹកភូមា បានប្រកាសអនុវត្តទោសប្រហារជីវិតទៅលើអ្នកទោសនយោបាយដែលប្រឆាំងនឹងរដ្ឋប្រហាររបស់ខ្លួនឡើងវិញ បន្ទាប់ពីប្រទេសភូមា បំបាត់ចោលនូវច្បាប់នេះអស់រយៈពេលប្រមាណជា ៣០ឆ្នាំមកហើយនោះ បើគិតចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩០ មក៕