35 C
Phnom Penh

ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​ចិន​មិន​លើក​ទ័ព​វាយ​កាន់កាប់​តៃវ៉ាន់​នៅ​ពេលនេះ?

ដោយ ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី

បទវិភាគ

មហា​យក្ស​ចិន​បាន​បញ្ចេញ​សកម្មភាព​កងទ័ព​របស់​ខ្លួន ដោយ​ការ​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​ទ្រង់ទ្រាយ​ធំ​ឡោមព័ទ្ធ​តៃវ៉ាន់​រាប់​សិប​ដង​មក​ហើយ ដែល​ម្ដងៗ​ធ្វើ​ឱ្យ​ពិភពលោក​មាន​ការ​ព្រួយបារម្ភ​ថា ចិន​ប្រាកដ​ណាស់​នឹង​លើក​ទ័ព​វាយ​តៃវ៉ាន់​នៅ​ពេលនេះ​ហើយ​មើល​ទៅ។

ប្រតិកម្ម​របស់​ក្រុង​ប៉េកាំង ព្រោះតែ​កោះ​តៃវ៉ាន់​ដែល​ចិន​ចាត់ទុក​ថា​ជា​ខេត្ត​មួយ​ក្នុង​ដែន​អធិបតេយ្យ​របស់​ខ្លួន តែង​បើក​ផ្លូវ​ទទួល​ស្វាគមន៍​ទស្សនកិច្ច​របស់​សមាជិក​សភា ឬ​មន្ត្រី​ជាន់ខ្ពស់​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន។

ចុងក្រោយ​បំផុត​ដែល​គេ​គិត​ថា ចិន​ពិត​ណាស់​នឹង​លើក​ទ័ព​វាយ​យក​តៃវ៉ាន់ គឺ​កាលពី​ដើម​ខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០២២ នៅ​ពេល​ដែល​អ្នកស្រី ណាន់ស៊ី ប៉េឡូស៊ី ប្រធាន​រដ្ឋសភា​អាមេរិក ដឹកនាំ​គណៈប្រតិភូ​សមាជិក​សភា​ទៅ​ធ្វើ​ទស្សនកិច្ច​នៅ​កោះ​តៃវ៉ាន់ ហើយ​បាន​ជួប​សន្ទនា​គ្នា​ជាមួយ​អ្នកស្រី សាយ អ៊ឹងវិន ប្រធានាធិបតី​របស់​ដែន​កោះ​នេះ។ ក្នុង​ពេល​នោះ​ហើយ​ដែល​ចិន​គំរាម​តៃវ៉ាន់​ផង គំរាម​អាមេរិក​ផង។ ចិន​គំរាម​លើក​ទ័ព​វាយ​កាន់កាប់​តៃវ៉ាន់ ដោយ​គំរាម​ថា​បញ្ចេញ​យន្តហោះ​ចម្បាំង​ឱ្យ​ហោះ​បណ្ដេញ​យន្តហោះ​ដឹក​អ្នកស្រី ណាន់ស៊ី ទៀត​ផង។

ចិន​បញ្ចេញ​យន្តហោះ​ជាង ៣០​គ្រឿង​ឱ្យ​ហោះ​ចូល​ដែនអាកាស​តៃវ៉ាន់ ដើម្បី​ហោះ​គៀង​យន្តហោះ​អ្នកស្រី ណាន់ស៊ី ឲ្យ​ចេញពី​ដែនអាកាស​តៃវ៉ាន់​វិញ។ តែ​ទីបំផុត យន្តហោះ​ដឹក​អ្នកស្រី ណាន់ស៊ី បាន​ចុះចត​នៅ​ក្រុង​តៃប៉ិ ដោយ​សុវត្ថិភាព ដោយ​ការ​ហោះ​អម​ការពារ​ដោយ​យន្តហោះ​ចម្បាំង​អាមេរិក F-16 ចំនួន ១២​គ្រឿង បាន​ហោះ​ទៅ​អម​ការពារ​តាំង​ពី​លើ​លំហ​អាកាស​នៃ​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី រហូត​ចុះចត​លើ​ទឹកដី​ក្រុង​តៃប៉ិ ដោយ​សុវត្ថិភាព ខណៈ​យន្តហោះ​ចម្បាំង​របស់​ចិន ៣០​គ្រឿង​ស្ថិត​ក្នុង​ភាព​ស្រឡាំងកាំង​ដោយ​មិន​បាន​ហោះ​មក​ក្បែរ​យន្តហោះ F-16 របស់​អាមេរិក​នោះ​ទេ។

តែ​ពេល​នោះ ចិន​ប្រតិកម្ម​ខ្លាំង​ណាស់ ដោយ​បញ្ជា​ឱ្យ​នាវាចម្បាំង​ជិត ២០​គ្រឿង​ឡោមព័ទ្ធ ហើយ​បាញ់​គ្រាប់​ឱ្យ​ធ្លាក់​ក្បែរ​កោះ​តៃវ៉ាន់។

ពិភពលោក​គិត​ថា ចិន​ច្បាស់​ណាស់​នឹង​វាយ​យក​តៃវ៉ាន់​ហើយ​នៅ​ពេល​នោះ។ តែ​ខណៈ​នោះ នាវាចម្បាំង និង​នាវា​ផ្ទុក​យន្តហោះ​របស់​អាមេរិក បាន​ដាក់​ពង្រាយ​នៅ​សមុទ្រ​ហ្វីលីពីន ជាប់​នឹង​ផ្នែក​មួយ​នៃ​កោះ​តៃវ៉ាន់។ ទីបំផុត ក្រុង​ប៉េកាំង​ក៏​បញ្ជា​ឱ្យ​បញ្ឈប់​ការ​ធ្វើ​សមយុទ្ធ​ដែល​ធ្វើឡើង​បាន​រយៈពេល​មួយ​សប្ដាហ៍។

នៅ​ពេល​ចូល​មក​ដល់​ដើម​ខែ​មេសា ឆ្នាំ​២០២៣ នេះ ចិន​គំរាម​តៃវ៉ាន់​ជា​ខ្លាំង ព្រោះតែ​អ្នកស្រី សាយ អ៊ឹងវិន បាន​ទៅ​ទស្សនកិច្ច​នៅ​បណ្ដា​ប្រទេស​នៅ​អាមេរិក​កណ្ដាល ដោយ​បាន​ជួប​នឹង​ប្រធាន​រដ្ឋសភា​អាមេរិក Kevin McCarthy នៅ​លើ​ទឹកដី​រដ្ឋ​កាលីហ្វ័រញ៉ា សហរដ្ឋ​អាមេរិក ធ្វើ​ឱ្យ​ចិន​ប្រតិកម្ម​ទាំង​អាមេរិក និង​តៃវ៉ាន់​ជា​ខ្លាំង។ ក្រុង​ប៉េកាំង​ក៏​បាន​ធ្វើ​សកម្មភាព​កងទ័ព​ឡោមព័ទ្ធ​ដែន​កោះ​នេះ​ជា​ថ្មី​ទៀត។

ក្រោយពី​បិទ​បញ្ចប់​សកម្មភាព​សមយុទ្ធ​ទ័ព​ជើងទឹក និង​ទ័ព​ជើង​អាកាស​រយៈពេល ៣​ថ្ងៃ ក្រុង​ប៉េកាំង ចេញ​សារ​ព្រមាន​ថា កងទ័ព​រំដោះ​ប្រជាជន​ចិន បាន​ត្រៀម​ទ័ព​រួចរាល់​ហើយ​ដើម្បី​វាយ​កាន់កាប់​កោះ​តៃវ៉ាន់ ដោយ​សច្ចា​វាយ​ឱ្យ​បាន​ឆាប់​បំផុត​ប្រសិនបើ​ចាំបាច់។

តែ​សំណួរ​របស់​សារព័ត៌មាន The Times សួរ​ថា ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​ចិន​មិន​លើក​ទ័ព​វាយ​កាន់កាប់​តៃវ៉ាន់​នៅ​ពេលនេះ?

យ៉ាងតិច​មាន​កត្តា ៥​យ៉ាង​នៅ​ពីក្រោយ​ក្រុង​ប៉េកាំង៖

  1. ក្រុង​ប៉េកាំង អាច​រង់ចាំ​ការ​ផ្លាស់ប្ដូរ​មេដឹកនាំ ឬ​រង់ចាំ​បក្ស​ប្រឆាំង​ឈ្នះ​ឆ្នោត​នៅ​ក្នុង​ការ​បោះឆ្នោត​ឆ្នាំ​២០២៤ នៅ​តៃវ៉ាន់។ ក្នុង​ស្ថានភាព​នេះ ចិន​អាច​សង្ឃឹម​ថា​មេដឹកនាំ​ជំនាន់​ក្រោយ​ដែល​មិនមែន​ជា​គណបក្ស​របស់​អ្នកស្រី សាយ អ៊ឹងវិន អាច​មាន​កិច្ចព្រមព្រៀង​ណា​មួយ​បញ្ជាក់​អំពី​ការ​ធ្វើ​សមាហរណកម្ម​ជាមួយ​ក្រុង​ប៉េកាំង ដោយ​ផ្អែក​លើ​គោលការណ៍​អធិបតេយ្យភាព​មាន​តែ​មួយ តែ​ដែនដី​២។ មាន​ន័យ​ថា តៃវ៉ាន់​នៅតែ​ជា​ដែនដី​ប្រកាន់​ប្រព័ន្ធ​ដឹកនាំ​ផ្សេង​ពី​ក្រុង​ប៉េកាំង គឺ​នៅតែ​រក្សា​ជា​ដែនដី​ប្រជាធិបតេយ្យ​ដោយ​ជ្រក​ក្រោម​ដំបូល​របស់​ក្រុង​ប៉េកាំង។
  2. ក្រុង​ប៉េកាំង ចង់​ឃើញ​មាន​ការ​ងើប​ឡើង​បះបោរ​របស់​កងទ័ព​តៃវ៉ាន់ នៅ​ពេល​ដែល​ចិន​បន្ត​បង្ហាញ​សមយុទ្ធ​ទ្រង់ទ្រាយ​ដ៏​ធំ​មហិមា ដែល​ក្រុម​ឧត្តមសេនីយ៍​ខ្លះ​របស់​តៃវ៉ាន់​គិត​ថា មិន​អាច​ការពារ​តៃវ៉ាន់​បាន គឺ​ត្រូវ​បញ្ចប់​ការ​ដឹកនាំ​របស់​បក្ស​អ្នកស្រី សាយ អ៊ឹងវិន ដោយ​ការ​ធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ។ ករណី​នេះ បើ​មេទ័ព​តៃវ៉ាន់​ទាំងនោះ​គិត​ថា​ទោះជា​អាមេរិក​ជួយ​អន្តរាគមន៍​ក៏​មិន​អាច​ការពារ​តៃវ៉ាន់​បាន​ដែរ​នោះ។
  3. ក្រុង​ប៉េកាំង នៅតែ​ស្ទាក់ស្ទើរ​ថា​តើ​ចាំបាច់​ទេ​ការ​វាយ​កាន់កាប់​តៃវ៉ាន់​នៅ​ពេលនេះ បើ​ដែន​កោះ​មួយ​នេះ​នៅតែ​ទទួល​បាន​ការ​ការពារ​ដ៏​រឹងមាំ​ពី​កម្លាំង​អន្តរាគមន៍​របស់​កងទ័ព​អាមេរិក នៅ​ពេល​ដែល​តៃវ៉ាន់​ខ្លួន​គេ​ផ្ទាល់​មាន​សព្វាវុធ​ធុន​ធ្ងន់​គ្រប់​បែប​យ៉ាង រហូត​មាន​ប្រព័ន្ធ​មីស៊ីល​បាលីស្ទិច​អាច​បាញ់​ធ្លាក់​ដល់​ក្រុង​ប៉េកាំង ទៀត​ផង​នោះ។
  4. ក្រុង​ប៉េកាំង អាច​បារម្ភ​អំពី​ទណ្ឌកម្ម​សេដ្ឋកិច្ច​អាច​ដាក់​លើ​ចិន​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដូច​ករណី​ទណ្ឌកម្ម​លើ​ប្រទេស​រុស្ស៊ី ឈ្លានពាន​អ៊ុយក្រែន នឹង​បង្ក​ឱ្យ​សេដ្ឋកិច្ច​ចិន​រង​ផលវិបាក​ធ្ងន់ធ្ងរ ស្រុត​ចុះ​កម្លាំង​សេដ្ឋកិច្ច​ដែល​កំពុង​ស្ទុះ​ឡើង​ខ្លាំង​នៅ​ពេលនេះ។
  5. ក្រុង​ប៉េកាំង មិនទាន់​ទុកចិត្ត​លើ​សមត្ថភាព​កងទ័ព និង​សព្វាវុធ​របស់​ខ្លួន ថា​តើ​អាច​ស៊ូទ្រាំ​នឹង​ការ​វាយបក​របស់​សព្វាវុធ​តៃវ៉ាន់ ដែល​សុទ្ធសឹងតែ​ជា​សព្វាវុធ​របស់​អាមេរិក​បាន​កម្រិត​ណា​នោះ៕

© 2023, ខេមបូឌា ដេលី. All rights reserved. No part of this article may be reproduced in print, electronically, broadcast, rewritten or redistributed without written permission.

អត្ថបទទាក់ទង

អត្ថបទអានច្រើន

សេចក្ដីរាយការណ៍ពិសេស