ក្រុមសង្គមស៊ីវិលអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលដោះលែងប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ លោក កើត សារ៉ាយ ជាបន្ទាន់ និងដោយឥតលក្ខខណ្ឌ ព្រមទាំងទម្លាក់បទចោទប្រកាន់ទៅលើរូបលោកទាំងអស់ ពីព្រោះនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញបានចែងថា ពលរដ្ឋគ្រប់រូបមានសិទ្ធិប្រើប្រាស់សេរីភាពបញ្ចេញមតិដោយគ្មានការគំរាមកំហែង និងការបំភិតបំភ័យឡើយ។
អង្គការសម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស (លីកាដូ) បានសរសេរលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនដោយភ្ជាប់ជាមួយរូបថតជាច្រើនសន្លឹក ដែលមានការចូលរួមពីតំណាងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលនានាដោយឈរកាន់បដាតូចៗ ដែលមានរូបថតលោក កើត សារ៉ាយ និងសរសេរថា សូមដោះលែងលោក កើត សារ៉ាយ ជាដើម។
អង្គការលីកាដូ បញ្ជាក់ថា ខ្លួនរួមជាមួយនឹងអង្គការដែលធ្វើការលើវិស័យសិទ្ធិមនុស្សជាច្រើនទៀត ប្រកាសជំហរឈរក្នុងភាពជាសាមគ្គីជាមួយក្រុមលោក កើត សារ៉ាយ បន្តទៀត បើទោះបីជាលោក កើត សារ៉ាយ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ និងឃុំខ្លួនក្រោយពេលដែលលោកបានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់អ្នកសារព័ត៌មានអំពីជម្លោះដីធ្លីនៅខេត្តព្រះវិហារ ក៏ដោយ។
អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជ្រាវលោក សេក សុជាតិ បានប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី៣០ មេសា នេះថា ស្មារតីរបស់ច្បាប់ត្រូវតែធ្វើឡើងក្នុងវត្ថុបំណងការពារផលប្រយោជន៍របស់ពលរដ្ឋទូទៅ ប៉ុន្តែបើមានការយកច្បាប់ទៅអនុវត្តដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍របស់បុគ្គល ក្រុម បក្ខពួក ឬគណបក្សនយោបាយណាមួយ នោះមិនមែនជាការអនុវត្តច្បាប់ដើម្បីធានានូវផលប្រយោជន៍របស់ពលរដ្ឋឡើយ ហើយការអនុវត្តបែបនេះក៏រំលោភទៅលើស្មារតីរបស់ច្បាប់ដែរ។
លោក សេក សុជាតិ លើកឡើងថា ការអនុវត្តច្បាប់បានត្រឹមត្រូវទៅតាមស្មារតីរបស់ច្បាប់ នឹងធ្វើឱ្យសង្គមជាតិទាំងមូលទទួលបាននូវយុត្តិធម៌ពេញលេញ ហើយសង្គមដែលមានយុត្តិធម៌ពេញលេញ នឹងបំបាត់រាល់អំពើទុច្ចរិតនានាដោយប្រសិទ្ធភាព។ ផ្ទុយទៅវិញ បើសង្គមណាដែលលេចចេញនូវអំពើទុច្ចរិតកាន់តែច្រើន នោះវាអាចបញ្ជាក់បានយ៉ាងច្បាស់ថា ការអនុវត្តច្បាប់ក្នុងសង្គមនោះក៏កំពុងធ្លាក់ចុះយ៉ាងពិតប្រាកដ។
លោកអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលពិចារណាកែទម្រង់ការដឹកនាំរបស់ខ្លួនឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយឡើងវិញ ជាពិសេសការលើកស្ទួយឱ្យមានការគោរពសិទ្ធិមនុស្សឱ្យបានទូលំទូលាយ ព្រោះថាការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅលើសកម្មជនសង្គម សកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងសកម្មជនបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាល ជាដើម សុទ្ធតែនាំឱ្យកម្ពុជាធ្លាក់ទៅក្នុងភាពអន់ថយនៃការអនុវត្តច្បាប់របស់ខ្លួន ព្រមទាំងធ្វើឱ្យនីតិរដ្ឋរបស់កម្ពុជាកាន់តែធ្លាក់ចុះផងដែរ។
កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ ប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ លោក កើត សារ៉ាយ ត្រូវបានកម្លាំងនគរបាលចាប់ខ្លួនដោយចោទប្រកាន់ពីបទ ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម។
ការចាប់ខ្លួននេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីលោក កើត សារ៉ាយ បានដឹកនាំនិស្សិតមួយក្រុមចុះទៅសិក្សា និងតាមដានករណីពលរដ្ឋមានជម្លោះដីធ្លីនៅឃុំស្រយង់ ស្រុកគូលែន ខេត្តព្រះវិហារ ដែលកំពុងសម្ងំរស់នៅក្នុងព្រៃ ដើម្បីគេចខ្លួនពីការតាមចាប់របស់អាជ្ញាធរកាលពីចុងខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ កន្លងទៅនោះ។
ទាក់ទិនទៅនឹងបញ្ហានេះ កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ អ្នកជំនាញខាងសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិប្រចាំកម្ពុជា លើកឡើងថា ពួកគេកំពុងមើលឃើញថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានរំលោភលើសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ ការបង្កើតសមាគម និងការជួបប្រជុំដោយសន្តិវិធី ដែលបានធានាក្នុងកតិកាសញ្ញាអន្តរជាតិស្ដីពីសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងសិទ្ធិនយោបាយយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
សិទ្ធិសេរីភាពនៃការបញ្ចេញមតិ សិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការជួបជុំ ការប្រមូលផ្ដុំដោយសន្តិវិធី និងសិទ្ធិបង្កើតសមាគមក្រៅរដ្ឋាភិបាល រួមទាំងសិទ្ធិបង្កើតសហជីព ជាដើម ត្រូវគេសង្កេតឃើញថាកំពុងរងនូវការរឹតត្បិតធ្ងន់ធ្ងរពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ខណៈសកម្មជនដែលចូលរួមអនុវត្តនូវសិទ្ធិទាំងនេះ ត្រូវបានអាជ្ញាធរចាប់ឃុំខ្លួនក្រោមបទចោទមិនសមហេតុផលជាបន្តបន្ទាប់។
របាយការណ៍ស្ដីពីនីតិរដ្ឋឆ្នាំ២០២៣ នៃគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក The World Justice Project បានដាក់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៤១ ក្នុងចំណោមប្រទេស១៤២ ដល់កម្ពុជា ដោយសារតែគេរកឃើញពីការដឹកនាំគ្មានតម្លាភាព ការគំរាមកំហែងសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ និងការមិនធានាបាននូវប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌របស់ខ្លួនតាមផ្លូវតុលាការ ជាដើម៕