មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា អំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលដោះលែងប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ (KSILA) លោក កើត សារ៉ាយ ជាបន្ទាន់ និងឥតលក្ខខណ្ឌ ព្រមទាំងទម្លាក់បទចោទប្រកាន់ទៅលើសកម្មជនសង្គមរូបនេះទាំងអស់ថែមទៀត។
មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា (CCHR) បានសរសេរនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួននៅថ្ងៃទី៦ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ នេះ ដោយភ្ជាប់ជាមួយរូបថតជាច្រើនសន្លឹកដែលមានការចូលរួមពីតំណាងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលនានា ដោយឈរកាន់បដាតូចៗជាច្រើនផ្ទាំងដែលមានរូបថតលោក កើត សារ៉ាយ និងសរសេរថា សូមដោះលែងលោក កើត សារ៉ាយ ជាដើម។
មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បញ្ជាក់ថា ខ្លួនរួមជាមួយនឹងអង្គការដែលធ្វើការលើវិស័យសិទ្ធិមនុស្សជាច្រើនទៀត ប្រកាសជំហរឈរក្នុងភាពជាសាមគ្គីជាមួយលោក កើត សារ៉ាយបន្តទៀត ទោះបីជាលោក កើត សារ៉ាយ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ និងឃុំខ្លួនក្រោយពេលដែលលោកបានផ្តល់បទសម្ភាសន៍ដល់អ្នកសារព័ត៌មានអំពីជម្លោះដីធ្លីនៅខេត្តព្រះវិហារ ក៏ដោយ ព្រោះថា សិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិត្រូវបានធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ហើយពលរដ្ឋគ្រប់រូបក៏ត្រូវតែមានសិទ្ធិប្រើប្រាស់សេរីភាពទាំងនោះដោយគ្មានការគំរាមកំហែង និងភ័យខ្លាចដែរ។
ការអះអាងនេះ ធ្វើឡើងដើម្បីជំរុញឱ្យអាជ្ញាធរកម្ពុជា ដោះលែងសកម្មជនបរិស្ថានលោក កើត សារ៉ាយ បន្ទាប់ពីសមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនកាលពីដើមខែមេសា កន្លងទៅនោះ។
កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ អង្គការលីកាដូ (LICADHO) ក៏បានអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដោះលែងប្រធានសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ (KSILA) លោក កើត សារ៉ាយ និងអំពាវនាវឱ្យទម្លាក់បទចោទប្រកាន់លើរូបលោកម្តងរួចមកហើយ ក្រោមហេតុផលថា ពលរដ្ឋគ្រប់រូបមានសិទ្ធិប្រើប្រាស់សេរីភាពបញ្ចេញមតិដូចមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ដែលជាច្បាប់កំពូលរបស់កម្ពុជា។
លោក កើត សារ៉ាយ ត្រូវបានកម្លាំងនគរបាលចាប់ខ្លួនដោយចោទប្រកាន់ពីបទ ញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ បន្ទាប់ពីលោកបានដឹកនាំនិស្សិតចុះទៅសិក្សា និងតាមដានករណីពលរដ្ឋមានជម្លោះដីធ្លីនៅឃុំស្រយង់ ស្រុកគូលែនខេត្តព្រះវិហារ ដែលរស់នៅក្នុងព្រៃ ដើម្បីគេចខ្លួនពីការតាមចាប់របស់អាជ្ញាធរកាលពីចុងខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ កន្លងទៅនោះ ប៉ុន្តែដោយសារតែបញ្ហានេះ លោកក៏ត្រូវបានសមត្ថកិច្ចចោទប្រកាន់ និងចាប់ឃុំខ្លួនតែម្តង។
ក្រោយការចាប់ខ្លួនបាន ៣ថ្ងៃ គឺនៅថ្ងៃទី៨ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ អង្គការសង្គមស៊ីវិលចំនួន ៥៤ស្ថាប័ន ដូចជា អង្គការសម្ព័ន្ធខ្មែរជំរឿន និងការពារសិទ្ធិមនុស្ស (លីកាដូ) សមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា (អាដហុក) និងមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស (សង់ត្រាល់) ជាដើម បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាដោយលើកឡើងថា ការឃាត់ខ្លួន និងឃុំខ្លួនលោក កើត សារ៉ាយ គឺជាការបន្តបិទសំឡេង និងសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ រួមទាំងការបង្ក្រាបទៅលើសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស និងបរិស្ថានដែលជាការរំលោភបំពានលើសិទ្ធិសេរីភាពជាមូលដ្ឋានដែលធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ។
ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលខាងលើ អំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដោះលែង និងទម្លាក់ចោលបទចោទលើអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងជាសកម្មជនការពារបរិស្ថានលោក កើត សារ៉ាយ ជាបន្ទាន់ និងដោយឥតលក្ខខណ្ឌ ដើម្បីបើកចំហសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិឱ្យបានពេញលេញដល់ពលរដ្ឋ ក្នុងបំណងលើកកម្ពស់អ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សក្នុងការចូលរួមស្ថាបនាប្រទេសជាតិ។
ទិន្នន័យសង្គមស៊ីវិលបង្ហាញថា សព្វថ្ងៃនេះមានសកម្មជនគណបក្សប្រឆាំង និងអ្នករិះគន់រដ្ឋាភិបាលប្រមាណជា ៥០នាក់ កំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារ ក្រោមបទចោទមួយចំនួន ដូចជា រួមគំនិតក្បត់ ញុះញង់ឲ្យយោធិនមិនស្ដាប់បង្គាប់ ញុះញង់ឲ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍ និងញុះញង់ឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម ជាដើម បន្ទាប់ពីអ្នកទាំងនោះអនុវត្តសិទ្ធិសេរីបញ្ចេញមតិដូចដែលមានចែងក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជា។
អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ (Amnesty International) បានចេញរបាយការណ៍របស់ខ្លួនស្តីអំពីស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជា កាលពីពេលកន្លងទៅថា អាជ្ញាធរនៃរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានរំលោភបំពានទៅលើសិទ្ធិពលរដ្ឋ គណបក្សប្រឆាំង សង្គមស៊ីវិល និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យនានាយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ចំណែកប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌ និងតុលាការ ក៏ត្រូវបានប្រើប្រាស់ដោយមិនត្រឹមត្រូវ ដើម្បីបង្ក្រាបទៅលើអ្នកបញ្ចេញមតិរិះគន់រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយឯកបក្សសព្វថ្ងៃនេះផងដែរ។
កាលពីអំឡុងខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ របាយការណ៍ស្ដីពីសុភមង្គលពិភពលោក (World Happiness) បានចាត់ថ្នាក់ប្រទេសកម្ពុជាឱ្យជាប់ចំណាត់ថ្នាក់លេខរៀងទី១១៥ ក្នុងចំណោមប្រទេសចំនួន១៣៧ សម្រាប់សុភមង្គលក្នុងឆ្នាំ២០២៣ ដែលតួលេខនេះបង្ហាញថា កម្ពុជាស្ថិតនៅលំដាប់ក្រោមប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ានស្ទើរតែទាំងអស់ គឺនៅលើតែប្រទេសភូមាមួយប៉ុណ្ណោះដែលឈរលេខរៀងទី១១៧៕