រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង អះអាងថា ការបោះឆ្នោតនៅថ្នាក់ជាតិ និងថ្នាក់ក្រោមជាតិកន្លងមក រួមទាំងការបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៥ ឆ្នាំ២០២២ ខាងមុខនេះ គឺដើម្បីពង្រឹងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងពង្រឹងនីតិរដ្ឋ។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃ លោក ស ខេង បានលើកឡើងក្នុងកិច្ចប្រជុំស្ដីពីការពិនិត្យបញ្ជីឈ្មោះបោះឆ្នោតប្រចាំឆ្នាំចាប់ពីឆ្នាំ២០២២ ដល់ឆ្នាំ២០២៤ នៅថ្ងៃទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២២ ថា ដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់នាពេលខាងមុខនេះ គឺជាដំណាក់កាលតស៊ូប្រកបដោយការប្រកួតប្រជែងយ៉ាងតឹងតែង និងក្ដៅគគុករបស់គណបក្សនយោបាយដែលបានចូលរួម ហើយក៏ជាដំណាក់កាលដែលងាយនឹងកើតឡើងនូវទំនាស់ ឬបទល្មើសផ្សេងៗដែលអាចបង្កជាឧបសគ្គរារាំង ឬបន្ទច់បង្អាក់ដល់ដំណើរការនេះទៀតផង។
លោក ស ខេង ណែនាំឱ្យរដ្ឋបាលរាជធានី-ខេត្តទាំងអស់ត្រូវដឹកនាំការងារដោយផ្ទាល់ក្នុងការធានានូវសន្តិសុខ សណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ និងសុវត្ថិភាពសង្គមក្នុងភូមិសាស្ត្ររបស់ខ្លួន ហើយគ្រប់ហេតុការណ៍ទំនាស់ផ្សេងៗដែលកើតឡើងក្នុងមូលដ្ឋាន ត្រូវខិតខំដោះស្រាយមិនត្រូវទុកឱ្យក្លាយជាទំនាស់រ៉ាំរ៉ៃដែលអាចបង្កឱ្យមានចលាចលសង្គម ក្លាយជាឧបករណ៍នៃការកេងចំណេញផ្នែកនយោបាយឡើយ។
អនុប្រធានបក្សកាន់អំណាចរូបនេះអំពាវនាវឱ្យគណបក្សនយោបាយ ពលរដ្ឋគ្រប់មជ្ឈដ្ឋាន អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងអ្នកសង្កេតការណ៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ ចូលរួមចំណែកថែរក្សាសន្តិសុខសណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ ដើម្បីឱ្យដំណើរការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់ខាងមុខនេះអាចប្រព្រឹត្តទៅដោយភាពស្ងប់ស្ងាត់ គ្មានអំពើហិង្សា គ្មានការគំរាមកំហែង ប្រកបដោយភាពសេរី ត្រឹមត្រូវ យុត្តិធម៌ និងមានតម្លាភាព។
ការអះអាងនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលមានការរិះគន់ជុំទិសពីការរៀបចំការបោះឆ្នោតអាណត្តិទី៥ ខាងមុខនេះ ថាជាការរៀបចំដែលធ្វើឡើងដោយបក្សកាន់អំណាច ផ្ទុយពីដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ដែលបានរំលោភលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួន។
ការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់កាន់តែខិតជិតចូលមកដល់ហើយ បើគិតត្រឹមថ្ងៃទី២៩ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២២ នេះ រហូតដល់ថ្ងៃបោះឆ្នោត នៅថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ ខាងមុខ នៅសល់តែរយៈពេលត្រឹមតែជាង ៣០ថ្ងៃទៀតប៉ុណ្ណោះ ខណៈគណបក្សនយោបាយដែលចូលរួមការបោះឆ្នោតនេះមានចំនួនត្រឹមតែ ១៧គណបក្សប៉ុណ្ណោះ។
ជុំវិញការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២២ នេះ កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចលោក ហ៊ុន សែន អំពាវនាវឱ្យអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ ត្រូវតែបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលដល់គណបក្សនយោបាយនានា ដើម្បីមានឱកាសធ្វើសកម្មភាព ដូចជាការជួបជុំសមាជិក និងការលើកស្លាកគណបក្ស ជាដើម ដើម្បីជំរុញឱ្យមានការបើកលំហប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា។
បុរសខ្លាំងកម្ពុជាបន្តថា ត្រូវខិតខំជួយការពារសុវត្ថិភាពនៃបណ្ដាបក្សនយោបាយឱ្យបាន កុំឱ្យមានការបោះឆ្នោតមួយញាំញីដោយអំពើហិង្សាជម្លោះរហូតទៅដល់មានមនុស្សគ្រោះថ្នាក់។
ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍លើកឡើងថា គណបក្សនយោបាយក្រៅរដ្ឋាភិបាលទាំងអស់ដែលចូលរួមការបោះឆ្នោតឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី៥ ឆ្នាំ២០២២ ខាងមុខនេះ គឺស្មើនឹងសហការជាមួយបក្សកាន់អំណាចរំលោភលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ដែលបានចែងអំពីដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងយុត្តិធម៌។
ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា ដំណើរការនៃការបោះឆ្នោតនេះគ្រាន់តែជាការរៀបចំរបស់បក្សកាន់អំណាច ក្រោមរូបភាពក្បត់ខ្លឹមសារប៉ុណ្ណោះ ព្រោះថាគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតដែលត្រូវដឹកនាំការបោះឆ្នោតនាពេលខាងមុខនេះ គឺជាសមាសភាពដែលមកពីគណបក្សកាន់អំណាចទាំងអស់ ដែលផ្ទុយស្រឡះពីខ្លឹមសាររបស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលបានចែងពីគណៈកម្មាធិការនេះ។
មាត្រា១៥១ថ្មីពីរ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចែងថា គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតមានសមាសភាព ៩រូប ក្នុងនោះ ៤រូបត្រូវជ្រើសដោយគណបក្សដឹកនាំរដ្ឋាភិបាល ៤រូបផ្សេងទៀតត្រូវជ្រើសរើសពីគណបក្សដែលមានអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភាដែលមិនចូលរួមក្នុងរដ្ឋាភិបាល និង ១រូបទៀតត្រូវជ្រើសរើសដោយការព្រមព្រៀងគ្នារវាងគណបក្សដែលមានអាសនៈក្នុងរដ្ឋសភាទាំងអស់។
បច្ចុប្បន្ននេះ សមាសភាពទាំង ៩រូបរបស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត សុទ្ធសឹងតែមកពីគណបក្សកាន់អំណាចទាំងអស់ ក្នុងនោះរួមមានលោក ប្រាជ្ញ ចន្ទ ជាប្រធាន លោក នុត សុខុម ជាអនុប្រធាន និងលោក ហង្ស ពុទ្ធា ជាសមាជិកជាដើម៕