អ្នកវិភាគលើកឡើងថា ការសាងសង់ព្រែកជីកហ្វូណន មិនត្រឹមតែអាចជួយសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកម្ពុជាបានប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែព្រែកជីកនេះក៏នឹងក្លាយជារបត់ភូមិសាស្ត្រនយោបាយថ្មីមួយដែលជួយឱ្យកម្ពុជារួចផុតពីការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ផងដែរ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ និងជាប្រធានវេទិកាពលរដ្ឋលោក គឹម សុខ បានលើកឡើងនៅក្នុងកម្មវិធី Idea Talk នៃសារព័ត៌មាន The Cambodia Daily កាលពីរាត្រីថ្ងៃទី២៩ ខែមេសា ថា ការរើបម្រះចេញពីមនោគមន៍ត្រួតត្រារបស់វៀតណាម គឺស្ថិតនៅលើការសម្រេចចិត្តរបស់លោក ហ៊ុន សែន តែម្នាក់គត់ ថាតើគាត់ហ៊ានធ្វើការលះបង់ដោយធានាឱ្យមានការលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ ឬក៏អត់តែប៉ុណ្ណោះ។
លោកបន្ថែមថា បើគាត់ចង់ដកខ្លួនចេញពីការគ្រប់គ្រងរបស់វៀតណាម ប៉ុន្តែគាត់នៅតែចង់រក្សាអំណាចផ្ដាច់មុខដូចគាត់ធ្លាប់គ្រប់គ្រងប្រទេសកម្ពុជាជាង ៤០ឆ្នាំកន្លងមក គាត់ក៏មិនអាចដកខ្លួនចេញពីនឹមត្រួតត្រារបស់វៀតណាម បានដែរ ពីព្រោះគាត់នៅតែត្រូវការវៀតណាម ឱ្យជួយការពារអំណាចរបស់គាត់បន្តទៀត។
លោក គឹម សុខ លើកឡើងថា ដើម្បីបញ្ជាក់ថាលោក ហ៊ុន សែន មានបំណងដកខ្លួនចេញពីរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម មែន គាត់ត្រូវតែដាក់ញត្តិទៅរដ្ឋសភា ស្នើឱ្យប្រកាសធ្វើមោឃភាពនូវសន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់នានារវាងកម្ពុជា និងវៀតណាម នាពេលកន្លងមក ក្នុងនោះក៏ត្រូវប្រកាសដកកម្ពុជាចេញពីតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាម (CLV) ជាបន្ទាន់ផងដែរ។
លោកបន្តថា ជាងនេះទៀត រដ្ឋាភិបាលក៏ត្រូវអនុវត្តច្បាប់អន្តោប្រវេសន៍ទៅលើជនជាតិវៀតណាមខុសច្បាប់ដែលកំពុងរស់នៅលើទឹកដីកម្ពុជាដោយម៉ឺងម៉ាត់ដែរ។
អ្នកវិភាគរូបនេះបញ្ជាក់ថា ដើម្បីដកខ្លួនចេញពីវៀតណាម លោក ហ៊ុន សែន គ្មានជម្រើសផ្សេងណាក្រៅពីស្វែងរកការបង្រួបបង្រួមជាតិរវាងខ្មែរ និងខ្មែរនោះទេ ដែលនេះគឺជាជម្រើសតែមួយគត់សម្រាប់កម្ពុជា។ ផ្ទុយទៅវិញ បើគាត់មិនអាចផ្សះផ្សាជាតិបានទេ គាត់ក៏គ្មានសង្ឃឹមថានឹងដកខ្លួនចេញពីវៀតណាម បានដែរ។
លោក គឹម សុខ បញ្ជាក់ថា បើគាត់អាចបង្រួបបង្រួមជាតិបាន គាត់មិនត្រឹមតែអាចដកខ្លួនចេញពីវៀតណាម ដោយសុវត្ថិភាពទេ ថែមទាំងទទួលបានឈ្មោះជាវីរបុរសជាតិពេញមុខថែមទៀត ព្រោះពេលនេះ គាត់គឺចំណុចកំពូលតែមួយគត់ដែលត្រូវឆ្លាក់ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់កម្ពុជា ហើយប្រវត្តិល្អ ឬអាក្រក់ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរទៅថ្ងៃមុខ គឺអាស្រ័យលើខ្លួនគាត់ទាំងស្រុង។
អតីតប្រធានចលនានិស្សិតដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យលោក សារ៉ូ សូវិជ័យ បានលើកឡើងក្នុងកិច្ចពិភាក្សានេះដែរថា គ្មានបុគ្គលណាម្នាក់ចង់រស់នៅក្រោមអំណាចបុគ្គលមួយផ្សេងទៀតទេ ដូច្នេះលោកយល់ឃើញថា មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចលោក ហ៊ុន សែន ក៏មិនចង់បន្តដឹកនាំកម្ពុជាក្រោមឥទ្ធិពលរបស់វៀតណាម ដែរ ប៉ុន្តែបញ្ហាគឺនៅត្រង់ថា តើគាត់អាចស្វែងរកការឯកភាពជាតិខ្មែរបានឬក៏អត់ប៉ុណ្ណោះ។
លោក សារ៉ូ សូវិជ័យ បញ្ជាក់ថា ដើម្បីស្វែងរកការឯកភាពជាតិបាន ទាល់តែភាគីទាំងអស់មានទំនុកចិត្តជាមួយគ្នាដោយមិនចោទប្រកាន់គ្នាបន្តទៀត ដូចជា ការចោទថាភាគីបក្សកាន់អំណាចបម្រើនយោបាយឱ្យរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ចំណែកភាគីបក្សកាន់អំណាចចោទថាភាគីបក្សប្រឆាំងបម្រើនយោបាយឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិក ជាដើម ទើបជម្លោះត្រូវបានបញ្ចប់ ហើយការឯកភាពជាតិនឹងកើតមានឡើង។
កាលពីថ្ងៃទី២៦ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចលោក ហ៊ុន សែន បានប្រតិកម្មខ្លាំងៗទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម ថា ការសាងសង់ព្រែកជីកហ្វូណន មិនប៉ះពាល់ដល់ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីទេ ហើយក៏មិនមែនដើម្បីបម្រើប្រយោជន៍ឱ្យកងទ័ពជើងទឹកចិន ដូចការចោទប្រកាន់របស់វិទ្យាស្ថានអភិវឌ្ឍការស្រាវជ្រាវបូព៌ារបស់ប្រទេសវៀតណាម ដែរ។
លោក ហ៊ុន សែន លើកឡើងថា ព្រែកជីកនេះបម្រើឱ្យសេដ្ឋកិច្ចរបស់កម្ពុជាតែមួយមុខគត់ ហើយក៏ជួយឱ្យកម្ពុជារួចផុតពីការគាបសង្កត់របស់វៀតណាម ដែរ ព្រោះថាកន្លងមក ពេលវៀតណាម សប្បាយចិត្ត ទំនិញកម្ពុជាដែលត្រូវឆ្លងកាត់តាមប្រទេសវៀតណាម អាចនាំចេញទៅទីផ្សារអន្តរជាតិបាន ប៉ុន្តែបើខាងវៀតណាម មិនសប្បាយចិត្តវិញ ទំនិញរបស់កម្ពុជានឹងជាប់គាំងទាំងអស់។
ប្រតិកម្មរបស់លោក ហ៊ុន សែន ទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាម បែបនេះ ត្រូវគេមើលឃើញថា គឺជាលើកទី១ ហើយ បន្ទាប់ពីលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវកងទ័ពវៀតណាមលើកបន្តុបជានាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាតាំងពីឆ្នាំ១៩៨៥ មក ហើយការប្រតិកម្មបែបនេះ ត្រូវគេសន្និដ្ឋានថា លោក ហ៊ុន សែន ទំនងជាមានចេតនាចង់ដកខ្លួនពីការគ្រប់គ្រងរបស់វៀតណាម បន្ទាប់ពីទទួលបានការធានាការពារពីរដ្ឋាភិបាលចិន។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ រដ្ឋាភិបាលកុម្មុយនីស្តចិន បានប្រកាសជំហរប្រឆាំងដាច់ខាតចំពោះការជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្នុងនោះ មហាយក្សកុម្មុយនីស្តចិន បញ្ជាក់ថា កម្ពុជានិងចិន នៅតែជាមិត្តដែកថែបដែលតែងតែនៅក្បែរគ្នា និងជួយគ្នាក្នុងគ្រាលំបាកជានិច្ច។
យ៉ាងណាក៏ដោយ អតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងលោក សម រង្ស៊ី ចោទថា គម្រោងព្រែកជីកហ្វូណនជាគម្រោងបម្រើឱ្យផលប្រយោជន៍ចិនទៅវិញ ហើយព្រែកជីកនេះក៏អាចនាំមកនូវគ្រោះថ្នាក់ដ៏ធ្ងន់ធ្ងរដល់បរិស្ថាន និងជីវភាពរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋខ្មែរដែរ។
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាព្រែកជីកហ្វូណននេះដែរ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំនៅកម្ពុជា លោក ផាទ្រីក ម័រហ្វី (W. Patrick Murphy) បានថ្លែងនៅក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានដែលធ្វើឡើងនៅក្នុងសកាលវិទ្យាល័យ South East Asia ក្នុងទីរួមខេត្តសៀមរាប កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែមេសា ថា រដ្ឋាភិបាលអាមេរិក មិនជ្រៀតជ្រែកកម្ពុជានៅក្នុងគម្រោងព្រែកជីកហ្វូណននេះទេ ប៉ុន្តែកម្ពុជាគួរតែអនុវត្តគម្រោងព្រែកជីកនេះប្រកបដោយតម្លាភាព និងបន្តពិភាក្សាជាមួយប្រទេសជិតខាង៕