ក្រុងតាខ្មៅ, ខេត្តកណ្ដាល - លោក អាំង មាលតី ដែលត្រូវបានទម្លាក់ពីតំណែងប្រធានសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីឆ្នាំមុនស្របពេលមានការចោទប្រកាន់ពីបទពុករលួយធ្ងន់ធ្ងរ រកបានអ្នកជួយគាំទ្រមិនសមទំនងម្នាក់អំឡុងសវនាការជំនុំជម្រះទោសគាត់ពីបទគៃបំបាត់ដោយទុច្ចរិតនៅទីនេះកាលពីព្រឹកម្សិលមិញ នោះគឺជាបុរសដែលទទួលបន្ទុកចោទប្រកាន់គាត់។
ស្ថិតក្នុងឯកសណ្ឋានអ្នកទោសពណ៌លឿងថ្មី លោក អាំង មាលតី វ័យ៦០ឆ្នាំ បានឡើងក្រចកសេះនៅសាលាដំបូងខេត្តកណ្ដាល ហើយបានសារភាពថា គាត់ធ្វើខុសដែលយករថយន្តអូឌី (Audi) មួយគ្រឿងដកហូតបានពីជនចែកចាយគ្រឿងញៀនម្នាក់កាលពីឆ្នាំ២០១៤ទៅប្រើប្រាស់ផ្ទាល់ខ្លួន ប៉ុន្តែបានស្នើសុំកាត់បន្ថយការចោទប្រកាន់ពីបទគៃបំបាត់ដោយទុច្ចរិតដែលមានទោសជាប់ពន្ធនាគារអតិបរមា១០ឆ្នាំមកជាការចោទប្រកាន់ពីបទកេងប្រវ័ញ្ចដោយខុសច្បាប់ដែលមានទោសជាប់ពន្ធនាគារ៥ឆ្នាំវិញ។
ហើយនៅពេលសេចក្ដីសន្និដ្ឋានការពារធ្វើឡើងម្ដងទៀតនៅប្រហែល៣ម៉ោងក្រោយ អតីតប្រធានចៅក្រមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញរូបនេះ ដែលបាននិងកំពុងទទួលការព្យាបាលជំងឺច្រើនមុខនៅគ្លីនិកឯកជនមួយទទួលបានការគាំទ្រពីព្រះរាជអាជ្ញា ឯក ស៊ុនរស្មី ដែលទទួលបន្ទុកសំណុំរឿងរបស់គាត់។
លោក ឯក ស៊ុនរស្មី បានប្រាប់តុលាការថា ”ខ្ញុំគាំទ្រសំណើសុំកាត់បន្ថយការចោទប្រកាន់នេះ” ដោយបកស្រាយថា លោកពេញចិត្តតែ “៥១ភាគរយ” ប៉ុណ្ណោះក្នុងការសម្រេចចិត្តបែបនេះ។
ព្រះរាជអាជ្ញារូបេនះបានសម្ដែងការអាណិតអាសូរចំពោះចុងចោទរូបនេះ ដោយគូសបញ្ជាក់ថា លោក អាំង មាលតី បានបាត់បង់ការងាររបស់ខ្លួន និងបានជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេល៥ឆ្នាំរួចទៅហើយ ហើយពេលនេះកំពុងមានជំងឺឫសដូងបាត ជំងឺសម្ពាធឈាមឡើងខ្ពស់ និងជំងឺថ្លើម។ លោកមានប្រសាសន៍ថា ”យើងមិនអាចបញ្ជូនមនុស្សម្នាក់ដែលមានជំងឺទាំងនេះទៅពន្ធនាគារបានទេ”។
បន្ទាប់មក លោក ទេព បញ្ញា ដែលជាមេធាវីការពារ ត្រូវបានប្រគល់វេទិកាឲ្យធ្វើសេចក្ដីសន្និដ្ឋានការពារ ប៉ុន្តែបានបន្ថែមចំណុចតិចតួចប៉ុណ្ណោះ។ លោកថ្លែងថា “ខ្ញុំយល់ស្របតាមគ្រប់ចំណុចដែលលោកព្រះរាជអាជ្ញាបានលើកឡើង។ កំហុសរបស់កូនក្ដីខ្ញុំតូចតាច មិនធ្ងន់ធ្ងរទេ”។
នៅមុននេះក្នុងសវនាការជំនុំជម្រះ លោក អាំង មាលតី បានសារភាពថា លោកខុសដែលយករថយន្តអូឌី ដែលជាចំណុចស្នូលនៃសំណុំរឿងនេះទៅប្រើប្រាស់ និងសូម្បីយកវាទៅដឹកគ្រួសារដើរលេងទៀតផង។ គាត់និយាយថា វា “គ្មានអាថ៌កំបាំង” ទេដែលគាត់ប្រើប្រាស់់រថយន្តនេះ ហើយអះអាងថា គាត់ធ្លាប់ជិះវាចេញចូលសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ នៅពេលវាក្លាយជាកន្លែងផ្ទុះការតវ៉ានយោបាយជាច្រើនលើក និងការចាប់ខ្លួនមនុស្សដែលពាក់ព័ន្ធ។
ពេលទាក់ទងបន្ទាប់ពីសវនាការជំនុំជម្រះ ហើយសួរថា ហេតុអ្វីបានជាគាត់ប្រើប្រាស់ពាក្យសម្ដីសន្និដ្ឋានផ្ទាល់ខ្លួនដើម្បីគាំទ្រការកាត់បន្ថយការចោទប្រកាន់ពីបទគៃបន្លំដែលត្រូវបានណែនាំពីដំបូងនោះ លោក ឯក ស៊ុនរស្មី បានឆ្លើយថា ការធ្វើបែបនេះជា “សិទ្ធិ” របស់លោក ហើយបានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយបន្ថែមទៀតឡើយ។ លោកបញ្ជាក់ថា ”បើអស់លោកចង់ស្វែងយល់ឲ្យកាន់តែច្បាស់ អស់លោកអាចទៅមើលមាត្រា៣០” នៃក្រមនីតិវិធីព្រហ្មទណ្ឌបាន។
មាត្រា៣០ចែងលម្អិតថា ”ចៅក្រមអយ្យការគ្រប់រូបត្រូវគោរពតាមអធិបញ្ជាថ្នាក់លើរបស់ខ្លួនតាមឋានានុក្រម។ ប៉ុន្តែនៅពេលសវនាការ ចៅក្រមអយ្យការធ្វើការកត់សម្គាល់ផ្ទាល់មាត់ដោយសេរីតាមការដែលខ្លួនយល់ឃើញថា ស្របទៅតាមសតិសម្បជញ្ញៈរបស់ខ្លួន។ គ្មានការចោទប្រកាន់ខាងវិន័យណាមួយដែលអាចត្រូវធ្វើចំពោះចៅក្រមអយ្យការ ដោយសារតែវាចាររបស់ខ្លួនដែលបានបញ្ចេញនៅពេលសវនាការសោះឡើយ”។
ការចោទប្រកាន់លោក អាំង មាលតី ពោរពេញដោយមន្ទិល និងអាថ៌កំបាំងតាំងពីដើមទីមកម៉្លេះ។ បន្ទាប់ពីគាត់ត្រូវបានអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ (ACU) ចាប់ខ្លួនកាលពីខែសីហា លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាលបានហៅលោក អាំង មាលតី ថា “បិសាច” ហើយមានប្រសាសន៍ថា មិត្តភាពជិតស្និទ្ធរបស់បុរសរូបនេះជាមួយលោក ឱម យ៉ិនទៀង ប្រធានអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ អាចធ្វើឲ្យការស៊ើបអង្កេតកាន់តែស្មុគស្មាញ។
អំឡុងពេលស៊ើបអង្កេត មន្ត្រីមួយរូបនៅអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយបានពណ៌នាអំពីការសួរចម្លើយរបស់លោក ឱម យ៉ិនទៀង ទៅលើលោក អាំង មាលតី ថាជា “ការជួបជុំមិត្តភក្ដិ” ទទួលទានអាហារថ្ងៃត្រង់។
មន្ត្រីដែលសុំមិនបញ្ចេញឈ្មោះដោយសារតែគាត់មិនត្រូវបានអនុញ្ញាតឲ្យនិយាយជាមួយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយនេះបានបា៉ន់ស្មានថា ទីបំផុត លោក ឱម យ៉ិនទៀង នឹង “រាយការណ៍ទៅព្រះឥន្ទ [នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន] ដោយនិយាយថា លោក មាលតី មិនបានប្រព្រឹត្តខុសឡើយក្នុងការងាររបស់ខ្លួន ហើយស្នើសុំឲ្យបញ្ចប់សំណុំរឿងនេះ ព្រោះជាមិត្តជិតស្និទ្ធរបស់គាត់”។
ពេលទៅដល់តុលាការកាលពីម្សិលមិញ លោក អាំង មាលតី ត្រូវបានអមចេញពីផ្នែកខាងក្រោយនៃរថយន្តពន្ធនាគារដោយមន្ត្រីនគរបាលមួយក្រុមធំដែលព្យាយាមការពារគាត់ពីអ្នកថតរូប។ គាត់បានដើរចេញពីរថយន្តពន្ធនាគារតែម្នាក់ឯងទាំងគ្មានខ្នោះជាប់ដៃ និងមានចុងចោទជាប់ខ្នោះប៉ុន្មាននាក់ទៀតដើរតាមពីក្រោយ។
ច្រកចូលពីរទៅកាន់បរិវេណតុលាការត្រូវបានកងរាជអាវុធហត្ថប្រដាប់អាវុធយាមការពារ ហើយអ្នកចូលរួមស្តាប់សវនាការត្រូវបានឆែកឆេរ នៅពេលពួកគេចូលទៅក្នុងតុលាការ។ ប៊ិច និងខ្មៅដៃត្រូវបានហាមឃាត់។
នៅពេលសវនាការកំពុងបន្ត ព្រះរាជអាជ្ញាបានប្រាប់លោក អាំង មាលតី ថា “លោកធ្វើជាមន្ត្រីតុលាការយូរហើយ ការឆ្លើយសំណួរទាំងនេះគួរតែងាយស្រួល”។
ចុងចោទ អាំង មាលតី បានឆ្លើយតបថា ”សូមបន្តសវនាការចុះ។ ខ្ញុំមិនដែលមានការពាក់ព័ន្ធបទល្មើសទេ។ សារជាតិរបស់ខ្ញុំតែងតែនិយាយឮៗ និងខ្លាំង ប៉ុន្តែខ្ញុំចិត្តល្អ”។
ការទម្លាក់តំណែងលោក អាំង មាលតី ដែលមេធាវីរបស់គាត់បកស្រាយថាគាត់បានបម្រើប្រទេសជាតិអស់រយៈពេល៣២ឆ្នាំ បានចាប់ផ្ដើមកាលពីខែកុម្ភៈ នៅពេលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងអំឡុងសុន្ទរកថាមួយថា សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ បានទទួលការសូកប៉ាន់ចំនួន៥លានដុល្លារដើម្បីកែប្រែសេចក្ដីសម្រេចច្រានចោលសំណើសុំនៅក្រៅឃុំរបស់ប្ដីប្រពន្ធស្ដុកស្ដម្ភពីរនាក់ដែលប្រឈមការចោទប្រកាន់ទាក់ទិនអាវុធខុសច្បាប់ដែលកើតចេញពីករណីធ្វើឃាតដ៏រំជើបរំជួលមួយ។
លោក អាំង មាលតី ត្រូវបានដកចេញពីតំណែងនៅថ្ងៃបន្ទាប់ ហើយត្រូវបានផ្តល់មុខតំណែងមិនបញ្ជាក់នៅក្រសួងយុត្តិធម៌។ អតីតចៅក្រមដ៏អាមា៉ស់មុខរូបនេះមិនត្រូវបានចោទប្រកាន់ទេពាក់ព័ន្ធការអះអាងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី។ ទោះជាយ៉ាងណា ឧត្ដមសេនីយ៍ត្រី ពេជ្រ ព្រហ្មមុនី ដែលជាអង្គរក្ស និងជាជំនួយការរបស់លោក អាំង មាលតី ត្រូវបានកាត់ឲ្យជាប់ទោសពីបទជ្រៀតជ្រែកតុលាការ ហើយក៏កំពុងប្រឈមបទចោទប្រកាន់ពាក់ព័ន្ធនឹងអំណោយមួយដែលគាត់បានទទួលពីប្ដីប្រពន្ធខាងលើដែលត្រូវបានដោះលែងឲ្យនៅក្រៅឃុំដោយមិនត្រឹមត្រូវផងដែរ។
លោក សរ សុវណ្ណ ដែលជាមេធាវីជើងចាស់ សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកច្បាប់ និងជាអតីតសមាជិកអចិន្ត្រៃយ៍នៃគណៈមេធាវីកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា លោកបានតាមដានសវនាការជំនុំជម្រះទោសលោក អាំង មាលតី យ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់កាលពីម្សិលមិញ ដើម្បីកំណត់ថាតើវា “ពាក់ព័ន្ធអំពើពុករលួយ” ឬក៏អត់នៅក្នុងការដោះស្រាយសំណុំរឿងរបស់គាត់។
លោកបានគូសបញ្ជាក់ថា “អាំង មាលតី បានប្រព្រឹត្តអំពើអយុត្តិធម៌យ៉ាងច្រើនជាយូរមកហើយ”។ លោកថ្លែងថា ការដែលលោក អាំង មាលតី មិនត្រូវបានចោទប្រកាន់ទាក់ទិនការចោទប្រកាន់របស់លោក ហ៊ុន សែន ពីបទទទួលសំណូក មានចំណុចគួរឲ្យសង្ស័យលើភាពសុច្ចរិតនៃសវនាការជំនុំជម្រះទោសនេះ។ លោកលើកឡើងបន្តថា ”ការចោទប្រកាន់ពីបទកេងប្រវ័ញ្ចដោយខុសច្បាប់គឺជាបទមជ្ឈិម វាមិនត្រឹមត្រូវទេសម្រាប់សំណុំរឿងនេះ។ ខ្ញុំយល់ឃើញថា សំណុំរឿងនេះប្រហែលជាមានការរៀបចំទុកជាមុន”៕ សុខុម