រដ្ឋាភិបាលក្បាលធំដែលដឹកនាំដោយលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កំពុងចាត់វិធានការរឹតបន្តឹងការប្រមូលពន្ធគ្រប់ច្រកល្ហក ដែលមាន ២០ប្រភេទខុសៗគ្នាយ៉ាងប្រញាប់ប្រញាល់ ក្រោយពីរដ្ឋាភិបាលតពូជថ្មីនេះចាប់កំណើតបានត្រឹមតែ ៣៣ថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអនុវត្តការប្រមូលពន្ធពីពលរដ្ឋដោយផ្ទាល់ និងដោយប្រយោលចំនួន ២០ប្រភេទខុសៗគ្នា ក្នុងនោះរួមមាន៖
- ពន្ធលើប្រាក់ចំណូលចាប់ពី ៥% ទៅ ២០%
- ពន្ធលើចំណេញមូលធនចំនួន ២០%
- ពន្ធលើអចលនទ្រព្យ ០,១%
- ពន្ធអាករបំភ្លឺសាធារណៈ ៣%
- ពន្ធមធ្យោបាយដឹកជញ្ជូនដែលត្រូវកំណត់តម្លៃតាមប្រភេទយានយន្ត
- ពន្ធប្រថាប់ត្រា ៤%
- ពន្ធអាករស្នាក់នៅ ២%
- ពន្ធលើដីធ្លីមិនទាន់បានប្រើប្រាស់ ២%
- ពន្ធលើថ្លៃឈ្នួលលើអចលនទ្រព្យ ១០%
- ពន្ធប៉ាតង់ គឺត្រូវកំណត់តាមប្រភេទអាជីវកម្ម
- ពន្ធអាករលើតម្លៃបន្ថែម ១០%
- ពន្ធកាត់ទុក ១៥%
- ពន្ធអប្បបរមា ១%
- ពន្ធលើប្រាក់បៀវត្សចាប់ពី ៥% ទៅ ២០%
- ពន្ធកាត់ទុកពីការចំណេញលើការប្រាក់ ៦%
- ពន្ធលើប្រាក់ចំណូលប្រចាំឆ្នាំចាប់ពី ០% ទៅ ៣០%
- ពន្ធប្រថាប់ត្រាមាន ៤% និង ១%
- ពន្ធកាត់ទុកមាន ១០% ១៥% និង ១៤%
- ពន្ធកាត់ទុកពីការផ្ញើប្រាក់គ្មានដែនកំណត់ ៤%
- និងពន្ធអាករពិសេសលើទំនិញ និងសេវា ១០% ផងដែរ។
កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ អគ្គនាយកនៃអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារលោក គង់ វិបុល បានលើកឡើងក្នុងកម្មវិធីផ្សាយផ្ទាល់ពិសេសមួយស្តីអំពីផែនការ និងយុទ្ធសាស្ត្ររបស់អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារ ដើម្បីកៀរគរចំណូលសម្រាប់រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីនេះថា អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារមានផែនការសកម្មភាពជាក់លាក់ក្នុងការប្រមូលពន្ធឱ្យបានតាមផែនការកំណត់នៅចុងឆ្នាំ២០២៣ ដើម្បីផ្តល់ជូនតាមតម្រូវការរបស់រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីនេះ ដែលហៅថាផែនការ ១០០ថ្ងៃ។
លោក គង់ វិបុល លើកឡើងថា អគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារបានអនុវត្តការប្រមូលពន្ធពីពលរដ្ឋបានល្អហើយនាពេលកន្លងមក ប៉ុន្តែវិធានការដែលខ្លួននឹងដាក់ចេញបន្ថែមទៀតនេះ គឺដើម្បីពង្រឹងការប្រមូលពន្ធឱ្យបានកាន់តែល្អប្រសើរបន្ថែមទៀត ក្នុងនោះគឺពង្រឹងលើប្រាក់ចំណូលដែលបានមកពីការនាំចូលភេសជ្ជៈ និងពង្រឹងលើការប្រមូលពន្ធខាងវិស័យអចលនទ្រព្យផងដែរ ជាពិសេសគឺការប្រមូលពន្ធមូលធនដែលនឹងត្រូវចាប់ផ្តើមអនុវត្តចាប់ពីថ្ងៃទី១ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ ខាងមុខនេះ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា បណ្ឌិត គី សេរីវឌ្ឍន៍ បានលើកឡើងកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា ក្នុងច្បាប់បានចែងអំពីការលើកលែងពន្ធសម្រាប់ការទិញអចលនទ្រព្យដែលមានទំហំទឹកប្រាក់ក្រោម ៧ម៉ឺនដុល្លារអាមេរិក ប៉ុន្តែអគ្គនាយកពន្ធដារមិនបានអនុវត្តដូចមានចែងក្នុងច្បាប់នោះទេ គឺតែងតម្រូវឱ្យអ្នកទិញលក់បង់ពន្ធរហូតមក។
លោកបន្ថែមថា នេះហើយជាវិធីសាស្ត្រក្នុងការប្រមូលពន្ធឱ្យបានតាមផែនការ និងលើសផែនការរបស់អគ្គនាយកពន្ធដារកន្លងមក។
បណ្ឌិត គី សេរីវឌ្ឍន៍ អះអាងថា ក្រៅពីបញ្ហាទាំងនេះ ក៏មានបញ្ហាផ្សេងៗទៀតដែរ។ ជាក់ស្តែង វិបត្តិអចលនទ្រព្យនៅកម្ពុជាបានកើតឡើងជាបន្តបន្ទាប់ក្នុងរយៈពេលចុងក្រោយនេះ ហើយបញ្ហានេះក៏បណ្តាលមកពីការបង់ពន្ធដែរ ដោយសារតែខាងអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារមិនបានផ្សព្វផ្សាយឱ្យបានទូលំទូលាយដល់ម្ចាស់អាជីវកម្មអចលនទ្រព្យ ខណៈម្ចាស់អាជីវកម្មទាំងនោះក៏មិនបានសិក្សាស្វែងយល់ពីនីតិវិធីក្នុងការបង់ពន្ធនេះឱ្យបានច្បាស់លាស់ថែមទៀត។
បណ្ឌិត គី សេរីវឌ្ឍន៍ លើកឡើងថា កន្លងមកមានម្ចាស់អាជីវកម្មអចលនទ្រព្យខ្លះបានសាងសង់ផ្ទះល្វែង ឬខុនដូ ដោយគ្រាន់តែបង់លុយឱ្យទៅមន្ត្រីពន្ធដារខណ្ឌដែលបានចុះទៅដល់ទីតាំងរបស់ពួកគេប៉ុណ្ណោះ ខណៈមន្ត្រីពន្ធដារខណ្ឌទាំងនោះក៏មិនធ្វើរបាយការណ៍ជូនទៅអគ្គនាយកពន្ធដារដែរ ហើយបញ្ហានេះបានធ្វើឱ្យម្ចាស់អាជីវកម្មយល់ថា ពួកគាត់បានបង់លុយទៅខាងពន្ធដាររួចហើយ ទាំងដែលគាត់មិនបានដឹងថា មន្ត្រីពន្ធដារខណ្ឌទាំងអស់នោះគ្មានសិទ្ធិទារពន្ធពីម្ចាស់អាជីវកម្មនោះទេ។
អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជារូបនេះ បញ្ជាក់ថា នៅពេលដែលម្ចាស់អាជីវកម្មទាំងនោះចាប់ផ្តើមលក់អចលនទ្រព្យដោយមិនដឹងថាខ្លួននៅជាប់ពន្ធ ដូចជាពន្ធលើប្រាក់ចំណូលក្រុមហ៊ុន ពន្ធលើប្រាក់បៀវត្សបុគ្គលិក ពន្ធអាករលើតម្លៃបន្ថែម ពន្ធលើឈ្នួលអចលនទ្រព្យ ពន្ធអចលនទ្រព្យ ពន្ធប្រថាប់ត្រា ពន្ធប្រាក់ចំណេញមូលធន និងពន្ធលើដីធ្លីដែលម្ចាស់អាជីវកម្មបានប្រើ ជាដើម។
លោកបន្ថែមថា នៅពេលដែលរដ្ឋចាប់ផ្តើមទូទាត់ទារពន្ធទាំងនេះហើយ ទើបម្ចាស់អាជីវកម្មភ្ញាក់ខ្លួន ក្នុងនោះម្ចាស់អាជីវកម្មខ្លះត្រូវបង់ពន្ធលើសចំណូលដែលខ្លួនទទួលបានពីការលក់អចលនទ្រព្យនោះថែមទៀត ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យអាជីវកម្មរបស់ពួកគេក្ស័យធនរហូតដួលរលំតែម្តង។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ នាយកវិទ្យុ អេប៊ីស៊ី ដែលគេស្គាល់ថាឈ្មោះ អាចារ្យអេ បានលើកឡើងកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា លោកមិនបានដឹងថា វិទ្យុ ABC របស់លោកដែលបានប្រតិបត្តិការប្រមាណ ១០ឆ្នាំមកនេះជាប់ពន្ធដល់ទៅជាង ៤ម៉ឺនដុល្លារអាមេរិកនោះទេ ហើយមន្ត្រីពន្ធដារក៏កំពុងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញលើដំណើរការផ្សាយរបស់វិទ្យុ អេប៊ីស៊ី របស់លោកដែរនៅពេលនេះ។
លោក អាចារ្យអេ លើកឡើងថា វិទ្យុ ABC គឺជាគ្នាឯងផង ខាងអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារធ្វើបែបនេះទៅហើយ ចុះទម្រាំមិនមែនគ្នាឯងទៀត តើអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារធ្វើបែបណាទៅ?
ចំណែកលោក ប៉ា ចន្ទរឿន សរសេរលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួននៅថ្ងៃទី២៦ កញ្ញា នេះថា ប្រទេសស្វីស គឺជាប្រទេសដែលយកពន្ធគ្រប់មុខដូចប្រទេសដទៃដែរ ដូចជា ពន្ធលើប្រាក់បៀវត្ស ពន្ធអចលនទ្រព្យ ពន្ធយានយន្ត និងពន្ធអាជីវកម្ម ជាដើម ប៉ុន្តែជាការឆ្លើយតបនឹងការប្រមូលពន្ធនេះ រដ្ឋាភិបាលស្វីស បានផ្តល់ជូនពលរដ្ឋត្រឡប់មកវិញនូវផ្លូវថ្នល់ស្អាតគ្រប់ទីកន្លែង សន្តិសុខ សុវត្ថិភាពពេញលេញ ផ្តល់សេវាសុខភាពមានគុណភាព ផ្តល់កន្លែងស្នាក់នៅ ថវិកា អាហារ និងការរៀនសូត្រដល់អ្នកក្រីក្រ ព្រមទាំងជួយឧបត្ថម្ភបង្គ្រប់ជីវភាពសម្រាប់គ្រួសារដែលមានចំណូលទាបជាងស្តង់ដារផងដែរ។
ជាងនេះទៅទៀត រដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសស្វីស ក៏បានផ្តល់ប្រាក់ចិញ្ចឹមកូនប្រមាណ ៤០០ដុល្លារក្នុងមួយខែសម្រាប់កូនម្នាក់ក្នុងរយៈពេល ១៨ឆ្នាំ ផ្តល់នូវសង្គមមួយដែលគ្មានការរំលោភបំពាន គ្មានហិង្សា និងការពារពលរដ្ឋខ្លួនពេញលេញ។ លើសពីនេះ ពលរដ្ឋដែលបាត់បង់ការងារ រដ្ឋមានកាតព្វកិច្ចផ្តល់ប្រាក់បៀវត្សប្រមាណ ៧០% នៃប្រាក់ខែចុងក្រោយរបស់ពួកគេសម្រាប់រយៈពេល ១៨ ទៅ ២៤ខែ និងបណ្តុះបណ្តាលលើជំនាញដែលខ្វះខាតឲ្យដោយឥតគិតថ្លៃថែមទៀត។ ដោយឡែកពេលចូលនិវត្តន៍ ពលរដ្ឋអាចទទួលបានប្រាក់សោធនដោយទៀងទាត់ ទោះជាពួកគេចាកចេញពីប្រទេសស្វីស ទៅរស់នៅប្រទេសដទៃក៏ដោយ ប៉ុន្តែនៅពេលដែលពួកគេត្រឡប់មកវិញ រដ្ឋាភិបាលស្វីស មានកាតព្វកិច្ចរ៉ាប់រងក្នុងការចិញ្ចឹមពួកគេដូចមុនដដែល៕