សាច់ញាតិអតីតសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលកំពុងជាប់ឃុំជាង ១០នាក់ អំពាវនាវឱ្យរាជរដ្ឋាភិបាលបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការគាបសង្កត់លើសកម្មជនសង្គម និងសកម្មជននយោបាយបន្តទៅទៀត ដោយទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលដោះលែងសាច់ញាតិរបស់ពួកគេ បន្ទាប់ពីអ្នកទាំងនោះត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសដាក់ពន្ធនាគារទាំងអយុត្តិធម៌តាំងពីឆ្នាំ២០២០ មក ក្រោមបទចោទរួមគំនិតក្បត់ និងបទញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរដល់សន្តិសុខសង្គម។
សាច់ញាតិអតីតសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលកំពុងជាប់ឃុំ ១១នាក់ ប្រមូលផ្ដុំគ្នាដោយសន្តិវិធីនៅខាងមុខស្ថានទូតបារាំង ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃទី១០ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៤ ដោយទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលបញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការគាបសង្កត់លើសកម្មជនសង្គម និងនយោបាយ ក្នុងនោះ ក្រុមស្ត្រីថ្ងៃសុក្រចំនួន ៣នាក់ ត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យចូលជួបមន្ត្រីស្ថានទូតបារាំង ដើម្បីលើកឡើងអំពីការចង់បានរបស់ពួកគេអំឡុងពេលតវ៉ានោះ។
ក្រុមសាច់ញាតិអតីតសមាជិកគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ឈរតវ៉ាដោយកាន់បដាដែលសរសេរថា ដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយនៅកម្ពុជា បញ្ឈប់ការប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធតុលាការគាបសង្កត់លើសកម្មជនសង្គម និងសកម្មជននយោបាយ សូមតុលាការដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយ ដូចជា លោក ហេង ចន្ទសុទ្ធី ឱ្យនៅក្រៅឃុំ និងមានការកាន់រូបថតអ្នកទោសមនសិការផ្សេងទៀត ដូចជាកញ្ញា សេង ចន្ទធារី (សេង ធារី) រួមទាំងអ្នកទោសនយោបាយមួយចំនួនទៀតផងដែរ។
ការតវ៉ាទាមទារឱ្យដោះលែងអ្នកទោសមនសិការ និងអ្នកទោសនយោបាយនេះ ធ្វើឡើងក្នុងពេលដែលគេមើលឃើញថា អ្នកទោសមនសិការ និងអ្នកទោសនយោបាយនៅប្រទេសកម្ពុជាដែលត្រូវបានចាប់ឃុំខ្លួនក្រោមបទចោទនានាកន្លងមក គឺជាការចោទប្រកាន់ទាំងអយុត្តិធម៌ទាំងអស់។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០២០ មក សកម្មជននយោបាយ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សប្រឆាំង និងសកម្មជនសង្គម ត្រូវរាជរដ្ឋាភិបាលធ្វើទុក្ខបុកម្នេញយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដោយការចោទប្រកាន់ទាំងអយុត្តិធម៌ពីបទក្បត់ជាតិជុំវិញដំណើរមាតុភូមិនិវត្តន៍របស់លោក សម រង្ស៊ី និងពីបទញុះញង់បង្កឱ្យភាពវឹកវរដល់សន្តិសុខសង្គម ជុំវិញការតវ៉ាទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយបញ្ហារំលោភសិទ្ធិមនុស្ស និងរំលោភសិទ្ធិដីធ្លី និងសិទ្ធិនយោបាយ ជាដើម។
ក្រោមយុទ្ធនាការបោសសម្អាតក្រុមប្រឆាំង រដ្ឋាភិបាលបានចាប់ឃុំខ្លួនអ្នកទាំងនោះជាបន្តបន្ទាប់ ដែលសកម្មជននយោបាយ សកម្មជនសង្គម និងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់បក្សប្រឆាំងទាំងនោះត្រូវរងនូវការចោទប្រកាន់ និងចាប់ដាក់គុករហូតដល់ពេលនេះ ខណៈសកម្មជននយោបាយ និងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងខ្លះទៀត ត្រូវនិរទេសខ្លួនទៅរស់នៅក្រៅប្រទេសផងដែរ។ ដោយឡែកប្រធានអតីតគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក កឹម សុខា ក៏ត្រូវតុលាការកាត់ទោសពីបទក្បត់ជាតិ និងសម្រេចដាក់គុកក្នុងផ្ទះរយៈពេល ២៧ឆ្នាំថែមទៀត។
មាត្រា១ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចែងថា ប្រទេសកម្ពុជាប្រកាន់យករបបប្រជាធិបតេយ្យសេរីពហុបក្ស ខណៈមាត្រា៣១ ស្ដីពីសិទ្ធិ និងករណីយកិច្ចរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ចែងថា ប្រទេសកម្ពុជាទទួលស្គាល់ និងគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ដូចមានចែងក្នុងធម្មនុញ្ញអង្គការសហប្រជាជាតិ និងសេចក្តីប្រកាសជាសកលស្ដីពីសិទ្ធិមនុស្ស ជាដើម។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការអនុវត្តច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារបស់លោក ហ៊ុន សែន ជិត ៤០ឆ្នាំមកនេះ ត្រូវគេមើលឃើញថា បានរំលោភបំពានច្បាប់ រំលោភសិទ្ធិពលរដ្ឋ និងជាន់ឈ្លីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដោយការចោទប្រកាន់ និងកាត់ទោសសកម្មជននយោបាយ សកម្មជនសង្គមដាក់ពន្ធនាគារទាំងអយុត្តិធម៌នាពេលកន្លងមក។
អ្នកនាំពាក្យអង្គការសង្គ្រោះកម្ពុជា (Save Cambodia) លោក សោម កុលវឌ្ឍន៍ បានលើកឡើងកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា នៅចុងខែមេសា និងដើមខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ខាងមុខនេះ អង្គការសហប្រជាជាតិនឹងបើកកិច្ចប្រជុំពិនិត្យលើការអនុវត្តសិទ្ធិមនុស្ស ប្រជាធិបតេយ្យ និងការអនុវត្តច្បាប់ជាតិ និងច្បាប់អន្តរជាតិទាំងមូល ដែលគេហៅថា យន្តការពិនិត្យឡើងវិញជាសកលលើកទី៤ (Universal Periodic Review (UPR)) តាមកំណត់ ៤ឆ្នាំម្តង ដើម្បីពិនិត្យឡើងវិញនូវការអនុវត្តសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនៅប្រទេសកម្ពុជា។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ អង្គការ Freedom House បានចេញសេចក្តីរាយការណ៍កាលពីឆ្នាំ២០២២ ថា ប្រព័ន្ធនយោបាយនៅប្រទេសកម្ពុជាត្រូវបានលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន គ្រប់គ្រងផ្ដាច់មុខទាំងស្រុងទៅហើយ ក្នុងនោះ គណបក្សប្រឆាំង បណ្ដាញសារព័ត៌មានឯករាជ្យ អ្នកតវ៉ាទាមទារសិទ្ធិសេរីភាព និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅក្នុងភាពភ័យខ្លាចគ្រប់ៗគ្នា។
សេចក្តីរាយការណ៍ស្តីអំពីនីតិរដ្ឋឆ្នាំ២០២៣ នៃគម្រោងយុត្តិធម៌ពិភពលោក (The World Justice Project) បានដាក់ចំណាត់ថ្នាក់លេខ១៤១ លើប្រទេសកម្ពុជា ក្នុងចំណោមប្រទេស ១៤២ ដោយសារតែគេរកឃើញពីការដឹកនាំគ្មានតម្លាភាព ការគំរាមកំហែងសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ និងការមិនធានាបាននូវប្រព័ន្ធយុត្តិធម៌របស់ខ្លួនតាមផ្លូវតុលាការ ជាដើម៕