កសិករខ្មែរត្អូញត្អែរថា មន្ត្រីកសិកម្មដែលរដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត កំពុងរៀបចំពង្រាយទៅតាមមូលដ្ឋានតាមឃុំ-សង្កាត់ មិនអាចជួយកសិករបានទេ បើវិស័យកសិកម្មខ្មែរពឹងទៅលើតែប្រទេសវៀតណាម និងជួបគ្រោះធម្មជាតិដូចសព្វថ្ងៃនេះ។
ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងខេត្តបាត់ដំបង ដែលជាខេត្តជង្រុកស្រូវនៃប្រទេសកម្ពុជា ប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily ក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនបញ្ចេញឈ្មោះនៅថ្ងៃទី៤ មីនា នេះថា បញ្ហាវិស័យកសិកម្មនៅកម្ពុជា គឺមានច្រើនយ៉ាង ជាពិសេសការធ្វើស្រែ ព្រោះថាកសិករអាចធ្វើស្រែបានតែ ១ដងប៉ុណ្ណោះក្នុង ១ឆ្នាំ មូលហេតុចម្បងនោះគឺដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលនៅតែមិនទាន់មានសមត្ថភាពរៀបចំប្រព័ន្ធស្រោចស្រពសម្រាប់កសិករធ្វើកសិកម្មបាននៅឡើយ។
មួយវិញទៀត រាជរដ្ឋាភិបាលក៏មិនទាន់មានគោលនយោបាយជាក់លាក់ណាមួយលើវិស័យនេះដែរ ក្នុងការទប់ស្កាត់គ្រោះធម្មជាតិដោយសារទឹកជំនន់នៅរដូវវស្សា ដែលតែងតែកើតមានជារៀងរាល់ឆ្នាំ និងគ្រោះធម្មជាតិនៅរដូវប្រាំងដែលគ្មានទឹកគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ឱ្យកសិករអាចធ្វើកសិកម្មនៅរដូវប្រាំងបាននោះ។
ប្រភពដដែលបន្តថា សព្វថ្ងៃនេះ រដ្ឋាភិបាលបានត្រឹមតែដឹកជនរងគ្រោះចេញពីកន្លែងរងគ្រោះដោយទឹកជំនន់ ព្រមទាំងចែកអំណោយ និងការប្រកាសអាសន្នមិនឱ្យកសិករធ្វើស្រែ ២ដងនៅរដូវប្រាំងដែលបណ្តាលមកពីបញ្ហាខ្វះទឹកប៉ុណ្ណោះ។
ក្រុមកសិករខាងលើលើកឡើងថា ក្រៅតែពីបញ្ហាដែលពួកគេបានរៀបរាប់នេះ ក៏នៅមានបញ្ហាផ្សេងទៀតដែរ ដូចជាការចំណាយដើមទុនខ្ពស់ក្នុងមុខរបរកសិកម្មបង្កបង្កើនផលលើថ្លៃជី ថ្លៃពូជស្រូវ ថ្លៃថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត ថ្លៃថ្នាំបំប៉នស្រូវ និងថ្លៃសម្ភារៈកសិកម្មផ្សេងទៀត ជាដើម ខណៈទិន្នផលតែងតែចុះថោកនារដូវប្រមូលផលផងដែរ។ នេះមកពីឈ្មួញវៀតណាម កំណត់តម្លៃកសិផលរបស់ខ្មែរតាមចិត្ត ស្របពេលដែលរដ្ឋាភិបាលមិនមានគោលនយោបាយណាមួយជួយស្រោចស្រង់បញ្ហាទាំងនេះទេរាប់សិបឆ្នាំកន្លងមកនេះ។
កសិករទាំងនេះលើកជាសំណួរទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលថា តើមន្ត្រីកសិកម្មដែលត្រូវដាក់ពង្រាយតាមឃុំ-សង្កាត់ទាំងនោះ អាចជួយឱ្យថ្លៃជី ថ្លៃពូជស្រូវ ថ្លៃថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត និងថ្លៃសម្ភារៈកសិកម្មផ្សេងទៀតចុះថោក និងជួយបង្កើនតម្លៃកសិផល រួមទាំងទប់ស្កាត់គ្រោះធម្មជាតិដែលបណ្តាលមកពីទឹកជំនន់ និងគ្រោះរាំងស្ងួតបានទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ បើពួកគេមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាខាងលើនេះបានទេ នោះពួកគេក៏មិនអាចជួយកសិករបានដែរ គឺបង្ហិនតែលុយជាតិប៉ុណ្ណោះ ខណៈចំណេះដឹងបច្ចេកទេសក្នុងការធ្វើកសិកម្ម មិនមែនជាបញ្ហារបស់កសិករទេ ព្រោះពួកគាត់មានបទពិសោធន៍ធ្វើស្រែរាប់សិបឆ្នាំមកហើយ។
កាលពីថ្ងៃទី៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាលោ ហ៊ុន ម៉ាណែត បានជួបជាមួយអ្នកគាំទ្រនៅក្នុងទីក្រុងមែលប៊ន ប្រទេសអូស្ត្រាលី ដោយលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីនេះបានប្រឡងរើសមន្ត្រីកសិកម្មចំនួន ២៥០នាក់ និងបានពង្រាយទៅមូលដ្ឋានចំនួន ៨៧ស្រុក ក្នុងនោះ រដ្ឋាភិបាលក៏គ្រោងនឹងប្រឡងរើសមន្ត្រីកសិកម្មចំនួន ៨០០នាក់បន្ថែមទៀតដែរ សម្រាប់ពង្រាយនៅតាមចំនួន ៨០០ឃុំ-សង្កាត់បន្តទៀតនៅជំហានទី២ ក្នុងខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ ខាងមុខនេះ។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត លើកឡើងថា ការដាក់ពង្រាយមន្ត្រីបច្ចេកទេសកសិកម្មនៅគ្រប់ឃុំ-សង្កាត់ ព្រោះកសិករត្រូវការបច្ចេកវិទ្យាដើម្បីធ្វើការប្រកួតប្រជែងខាងវិស័យនេះ ដូច្នេះចាំបាច់គឺត្រូវមានអ្នកបច្ចេកទេសនៅជាមួយពួកគាត់នៅមូលដ្ឋានតែម្តង។
កាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ ក្រសួងមុខងារសាធារណៈ បានប្រកាសពីការប្រឡងជ្រើសរើសមន្ត្រីកសិកម្មចំនួន ២៥០នាក់សម្រាប់ខេត្តគោលដៅចំនួន១៧។ តាមផែនការ មន្ត្រីម្នាក់កាន់ការងារ ២ឃុំ ខណៈការប្រឡងជ្រើសរើសលើកទី១ បានអនុវត្តរួចហើយកាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ កន្លងទៅនេះ។
មន្ត្រីកសិកម្មដែលប្រឡងជាប់ដំណាក់កាលទី១ នឹងត្រូវដាក់ពង្រាយទៅតាមឃុំ-សង្កាត់ ក្នុងខេត្តចំនួន១៧ ដូចជាខេត្តតាកែវ ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ខេត្តកំពង់ធំ ខេត្តសៀមរាប ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ខេត្តកំពង់ចាម ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ខេត្តបាត់ដំបង ខេត្តកំពត ខេត្តពោធិ៍សាត់ ខេត្តព្រៃវែង ខេត្តព្រះវិហារ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ខេត្តស្វាយរៀង ខេត្តឧត្ដរមានជ័យ ខេត្តកណ្តាល និងខេត្តមណ្ឌលគិរី។
ការប្រឡងជ្រើសរើសមន្ត្រីកសិកម្ម ធ្វើឡើងជា ៣ដំណាក់កាល គឺត្រូវជ្រើសរើស ២៥០នាក់នៅឆ្នាំ២០២៣ ជ្រើសរើស ៨០០នាក់នៅឆ្នាំ២០២៤ និងជ្រើសរើស ៥៥០នាក់នៅឆ្នាំ២០២៥ ដើម្បីពង្រាយនៅតាមឃុំ-សង្កាត់កសិកម្មចំនួន១៥៥២ ក្នុងចំណោមឃុំ-សង្កាត់សរុបចំនួន ១៦៥២ នៅទូទាំងប្រទេស។
កម្ពុជាមានឃុំ-សង្កាត់ជាង ១ពាន់ឃុំ-សង្កាត់ (១៥៥២ឃុំ-សង្កាត់) ដែលធ្វើសកម្មភាពកសិកម្ម ក្នុងនោះឃុំ-សង្កាត់ប្រមាណជា ១ពាន់ឃុំ-សង្កាត់ ជាឃុំ-សង្កាត់ដែលធ្វើដំណាំស្រូវសុទ្ធ ដែលមានគ្រួសារជាកសិករប្រមាណជា ២លានគ្រួសារ។
វិស័យកសិកម្មនៅកម្ពុជាសព្វថ្ងៃនេះ ត្រូវគេមើលឃើញថា រដ្ឋាភិបាលមិនទាន់មានគោលនយោបាយគ្រប់គ្រងច្បាស់លាស់ទេ ដោយសារតែវិស័យនេះតែងតែជួបគ្រោះធម្មជាតិជារៀងរាល់ឆ្នាំ និងការពឹងផ្អែកទាំងការនាំចូលសម្ភារៈកសិកម្ម ទាំងការនាំចេញកសិផលទៅប្រទេសវៀតណាម ជាដើម ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យកសិករខ្មែរចំណាយថ្លៃដើមខ្ពស់ក្នុងការធ្វើកសិកម្ម ប៉ុន្តែទទួលបានចំណូលតិចពីការប្រមូលផលរបស់ខ្លួន ហើយបញ្ហានេះបានបន្តមកអស់រយៈពេលជាង ៤០ឆ្នាំហើយក្នុងការគ្រប់គ្រងពីរដ្ឋាភិបាលលើវិស័យកសិកម្ម ដែលដឹកនាំដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ទោះជាលោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់ថតរូបបង្ហោះតាមហ្វេសប៊ុកអំពីរូបលោកជាកូនកសិករ ចេះភ្ជួររាស់ស្រែ ដកស្ទូង ច្រូតកាត់ក៏ដោយ។
ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង កាលពីចុងឆ្នាំ២០២៣ គណៈកម្មាធិការជាតិគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ បានចេញសេចក្តីរាយការណ៍ថា ដំណាំកសិកម្មដែលបានរងការខូចខាតដោយសារគ្រោះទឹកជំនន់មានចំនួនជិត ២ពាន់ហិកតា (១៦៨៩ហិកតា) ប៉ុន្តែនៅរដូវប្រាំងដើមឆ្នាំ២០២៤ នេះ អាជ្ញាធរតាមខេត្តដែលប្រជាពលរដ្ឋធ្វើស្រែប្រាំង ដូចជាខេត្តកំពង់ឆ្នាំង និងខេត្តពោធិ៍សាត់ ជាដើម បានចេញលិខិតព្រមានមិនឱ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើស្រែប្រាំង ២ដង ដោយសារតែមិនមានទឹកស្រោចស្រពគ្រប់គ្រាន់ ទោះបីជាតំបន់ធ្វើស្រែប្រាំងទាំងនោះមិនមានច្រើនហិកតាក៏ដោយ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ អ្នកឃ្លាំមើលសង្គម បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ សរសេរលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកនៅថ្ងៃទី៤ មីនា នេះថា រដ្ឋាភិបាលចូលចិត្តសង់ព្រលានយន្តហោះ ផ្លូវល្បឿនលឿន ស្ពានឆ្លងទន្លេ ស្ទឹង អូរ ជាដើម តែរដ្ឋាភិបាលមិនសូវចាប់អារម្មណ៍ស្ដារទន្លេ ស្ទឹង អូរ ឲ្យបានជ្រៅ និងជីកប្រឡាយ ព្រែក អាងស្តុកទឹកឲ្យបានច្រើន ដើម្បីយកទឹកឲ្យឱ្យកសិករធ្វើស្រែចម្ការទេ ខណៈដែលគេនាំគ្នាហៅប្រទេសកម្ពុជាជាប្រទេសកសិកម្ម ប៉ុន្តែខ្វះទឹកធ្វើស្រែទៅវិញ៕