ក្រសួងការពារជាតិ បានអះអាងនៅថ្ងៃពុធ ទី៨ ខែឧសភា នេះថា វត្តមាននាវាកងទ័ពចិន ២គ្រឿងដែលបានចូលសំចតនៅមូលដ្ឋានសមុទ្ររាម ខេត្តព្រះសីហនុ គឺដើម្បីត្រៀមធ្វើសមយុទ្ធនាគមាសរវាងយោធាចិន និងកម្ពុជា លើកទី៦ ដែលនឹងចាប់ផ្តើមពីថ្ងៃទី១៦ ដល់ថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា ខាងមុខនេះ។
តាមរយៈទំព័រហ្វេសប៊ុកក្រសួងការពារជាតិ នៅថ្ងៃពុធ ទី៨ ឧសភា នេះ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការពារជាតិ លោក ឈុំ សុជាត បានអះអាងថា វត្តមាននាវាចិនទាំង ២គ្រឿងនេះជាការឯកភាពគ្នារវាងក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា និងចិន ដើម្បីរួមចំណែកធ្វើទំនើបកម្មកងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជា ដោយចិននឹងបណ្តុះបណ្តាលជំនាញបច្ចេកទេសប្រើប្រាស់នាវា និងបច្ចេកវិទ្យាថ្មីៗផ្សេងទៀតដល់កងទ័ពជើងទឹកកម្ពុជា។
លោក ឈុំ សុជាត បានបញ្ជាក់ជាថ្មីម្តងទៀតថា កម្ពុជាគ្មានការតាំងមូលដ្ឋានទ័ពបរទេសណាមួយនៅលើទឹកដីខ្លួនឡើយ។ កម្ពុជាគ្មានមហិច្ឆតា គ្មានគោលគំនិត និងភាពក្លាហានក្នុងការប្រឆាំងនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួននោះឡើយ ហើយថាកម្ពុជាមិនអនុញ្ញាតឱ្យប្រទេសណាមួយដាក់មូលដ្ឋានទ័ពនៅលើទឹកដីខ្លួនជាដាច់ខាត។
ការអះអាងរបស់លោក ឈុំ សុជាត ដូច្នេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីមានរូបភាពប្រព័ន្ធផ្កាយរណបរបស់វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវអាមេរិក បង្ហាញឱ្យឃើញវត្តមាននាវាចម្បាំងរបស់ចិន ២គ្រឿងកំពុងចតនៅកំពង់ផែរាម តាំងពីអំឡុងខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣។
រូបភាពផ្តល់ដោយផ្កាយរណបរបស់អាមេរិកមួយនេះ បាននាំឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយមួយចំនួនមានមន្ទិលសង្ស័យកាន់តែខ្លាំងអំពីការតាំងមូលដ្ឋានទ័ពរបស់ចិន នៅលើទឹកដីកម្ពុជា និងជាមូលដ្ឋានកងទ័ពចិនទីពីរនៅលើពិភពលោក។
រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតាំងពីជំនាន់លោក ហ៊ុន សែន ជានាយករដ្ឋមន្ត្រី និងបន្តមកដល់កូនប្រុសរបស់គាត់ បានបញ្ជាក់ម្តងហើយម្តងទៀតថា កម្ពុជាមិនអនុញ្ញាតឱ្យមានមូលដ្ឋានកងទ័ពបរទេសនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឡើយ ហើយកម្ពុជាក៏មិនអនុវត្តផ្ទុយនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ខ្លួនជាដាច់ខាត។
ទាក់ទងនឹងការធ្វើសមយុទ្ធនាគមាសរវាងយោធាចិន និងកម្ពុជាលើកទី៦ ក្រសួងការពារជាតិបានលើកឡើងថា សមយុទ្ធនាគមាសគ្រោងធ្វើឡើងរយៈពេលពីរសប្តាហ៍ គឺចាប់ពីថ្ងៃទី១៦ ដល់ថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ នៅក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តព្រះសីហនុ និងនៅក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ដោយមានការចូលរួមពីកងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរច្រើនជាងមុនរហូតដល់ជាង ២ពាន់នាក់។
នាយឧត្ដមសេនីយ៍ ឥត សារ៉ាត់ អគ្គមេបញ្ជាការរងនៃកងទ័ពកម្ពុជា និងជាប្រធានគណៈកម្មការដឹកនាំសមយុទ្ធនាគមាស បានប្រាប់ក្រុមអ្នកសារព័ត៌មាននៅក្នុងខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ថា សមយុទ្ធនាគមាសកម្ពុជា-ចិន ឆ្នាំ២០២៤ នេះ មានទំហំធំជាងឆ្នាំមុនៗ ទាំងចំនួនកងទ័ព និងចំនួនសព្វាវុធ។
ប្រភពដដែលបានអះអាងថា សមយុទ្ធនាគមាសឆ្នាំ២០២៤ នេះ មិនមែនជាការគំរាមកំហែងដល់ប្រទេសណា ឬបុគ្គលណាមួយឡើយ ពោលគឺជាសមយុទ្ធដើម្បីផ្លាស់ប្ដូរបទពិសោធន៍គ្នារវាងកងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរ ហើយក៏ដើម្បីពង្រឹងសមត្ថភាពដល់កងទ័ពកម្ពុជាដែរ។
អ្នកវិភាគ និងជាសាស្ត្រាចារ្យផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយ លោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា បានប្រាប់សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកថា ការធ្វើសមយុទ្ធនេះជាការល្អក្នុងការពង្រឹងសមត្ថភាពកងទ័ពកម្ពុជាតាមរយៈសមយុទ្ធនានា ហើយថាវារឹតតែប្រសើរជាងនេះទៅទៀត ប្រសិនបើកម្ពុជានៅមានសមយុទ្ធឆ្មាំអង្គរជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក និងសមយុទ្ធគោព្រៃជាមួយយោធាអូស្ត្រាលី ដែលអាចនឹងជួយទាញទំនាក់ទំនងវិស័យការទូត និងយោធាកម្ពុជាឲ្យនៅជាអព្យាក្រឹត។
សមយុទ្ធនាគមាសរវាងកម្ពុជា-ចិន បានធ្វើឡើងតាំងពីឆ្នាំ២០១៦ រហូតមកដល់ពេលនេះ គឺមានចំនួន ៤លើករួចមកហើយ គឺនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៦ ឆ្នាំ២០១៨ ឆ្នាំ២០១៩ និងឆ្នាំ២០២០។ ភាគីទាំងពីរបានផ្អាកចំនួនបីដង គឺនៅឆ្នាំ២០១៧ ដោយជាប់រវល់ក្នុងយុទ្ធនាការបង្ក្រាបគ្រឿងញៀន និងការបោះឆ្នោតក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់។ ចំណែកនៅឆ្នាំ២០២១ និងឆ្នាំ២០២២ ដោយសារតែប្រទេសទាំងពីរប្រឈមនឹងការឆ្លងរីករាលដាលជំងឺកូវីដ-១៩៕