នាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីស្នងត្រកូល លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ព្រមានថា សកម្មភាពទាំងឡាយណាដែលបង្កបញ្ហាអស្ថិរភាពដល់ប្រទេសជាតិ និងរំខានសេចក្តីសុខរបស់ប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ មិនត្រូវបានរាប់បញ្ចូលទៅក្នុងសកម្មភាពនៃសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិឡើយ។
នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត សរសេរលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនកាលពីយប់ថ្ងៃទី១៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ នេះថា ការបញ្ចេញមតិបង្ហាញអំពីទស្សនៈ ឬកង្វល់របស់ប្រជាពលរដ្ឋចំពោះបញ្ហាប្រទេសជាតិជាសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋ ដែលមិនមែនជាកំហុសខុសអ្វីនោះទេ ប៉ុន្តែការបង្កបញ្ហាអស្ថិរភាពដល់ប្រទេសជាតិ គឺជាសកម្មភាពហួសព្រំដែននៃសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិហើយ។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ព្រមានថា រដ្ឋាភិបាលរបស់លោកមានកាតព្វកិច្ចត្រូវតែថែរក្សាឱ្យបានដាច់ខាតនូវសន្តិភាព សន្តិសុខ និងស្ថិរភាពសង្គមជូនប្រទេសជាតិ និងប្រជាជន ហើយបើរដ្ឋាភិបាលអនុវត្តច្បាប់លើក្រុមដែលឆ្លៀតឱកាសលើការព្រួយបារម្ភរបស់ប្រជាពលរដ្ឋអំពីទឹកដី ដើម្បីរុញសភាពការណ៍ឱ្យទៅជាការធ្វើបាតុកម្មដើម្បីផ្តួលរំលំ សូមកុំចោទរដ្ឋាភិបាលថាផ្ដាច់ការឱ្យសោះ។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីខ្មែររូបនេះបញ្ជាក់ថា ក្រុមអ្នកឆ្លៀតឱកាសកំពុងអនុវត្តរូបមន្តបាតុកម្មនៃប្រទេសបង់ក្លាដេស រុញសភាពការណ៍ឱ្យទៅជាការប្រមូលផ្ដុំបះបោរប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលពីលើការព្រួយបារម្ភអំពីប្រទេសជាតិពិតប្រាកដរបស់ប្រជាពលរដ្ឋស្លូតត្រង់។
សេចក្តីថ្លែងដូច្នេះ បានចោទជាសំណួរថា តើលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ចង់ឲ្យប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរសម្ដែងមតិអំពីកង្វល់រឿងទឹកដីជាតិមាតុភូមិដោយខ្សឹបៗ ស្ងាត់ៗនៅក្នុងផ្ទះ ឬយ៉ាងណា? តើប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យដែលបង់ប្រាក់ឲ្យលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ទៅរៀន ៤ឆ្នាំ គេបង្រៀនលោកអំពីការប្រើសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិរបៀបបែបនោះឬ?
ចាប់តាំងពីមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចលោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍រួមគ្នាជាមួយឡាវ និងវៀតណាម នៅក្នុងតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍រួមគ្នា កម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាម ពីចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៤ មក សំឡេងប្រជាពលរដ្ឋដែលទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលដកខ្លួនចេញពីការអភិវឌ្ឍរួមគ្នានេះកាន់តែច្រើនឡើងៗរហូតដល់ពេលនេះ។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានេះ លោក ហ៊ុន សែន និយាយបន្លប់ថា លោកគ្រាន់តែធ្វើកិច្ចសហការជាមួយប្រទេសយៀកណាម តែប៉ុណ្ណោះ មិនបានយកទឹកដីខេត្តខ្មែរទាំងបួនទៅដាក់អភិវឌ្ឍចូលគ្នាជាមួយប្រទេសណានោះទេ។
នេះចោទជាចម្ងល់ និងសំណួរមួយចំនួនទៀតថា៖ បើមិនអភិវឌ្ឍរួមគ្នា ហេតុអ្វីបានជាមានផែនការស្ងាត់ៗហៅថាតំបន់ត្រីកោណអភិវឌ្ឍន៍តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៩ ពីខេត្តពីរ ដល់ខេត្តបី ដល់ខេត្តបួន?
បើពិតដូចវាចាលោកថ្លាថ្លែងនោះ ហេតុអ្វីមិនចង់បង្ហាញគម្រោងផែនការនោះជារូបភាព ជាលាយលក្ខណ៍អក្សរឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរឃើញ? បើគ្រាន់តែសម្រួលឲ្យទេសចរខ្មែរ លាវ យៀកណាម ចេញចូលទៅមកព្រឹកល្ងាច ចាំបាច់អ្វីបង្កើតគម្រោងការអភិវឌ្ឍរួមគ្នា បើគ្រាន់តែបើកប៉ុស្តិ៍ច្រកយាមតាមព្រំដែនឆែកឆេរលិខិតស្នាមបាននោះ?
អ្នកតាមដានប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរសង្កេតឃើញថា ដំបូងមេដឹកនាំយៀកណាម បែងគំនិតរៀបផែនការហើយជន្លចង់ដឹងថា តើមានការជំទាស់ខ្លាំងក្លាដាច់ខាតពីមេដឹកនាំខ្មែរ ឬអត់? បើគ្មានទេ គេរុញមួយកម្រិតថែមទៀត រហូតដល់ទីបញ្ចប់ សម្រេចគោលដៅនៃអ្វីគេចង់បាន។
ជាក់ស្តែង កាលពីថ្ងៃទី១១ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៤ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរនៅប្រទេសកូរ៉េខាងត្បូង ប្រមាណជាង ៣ម៉ឺននាក់ បានប្រមូលផ្តុំគ្នានៅកណ្តាលរដ្ឋធានីសេអ៊ូល និងប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដែលរស់នៅប្រទេសជប៉ុន និងប្រទេសអូស្ត្រាលី រាប់ពាន់នាក់ តវ៉ាប្រឆាំងទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដកខ្លួនចេញពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ កម្ពុជា ឡាវ និងវៀតណាម ក្រោមហេតុផលថា គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍នេះ គឺជាល្បិចឈ្លានពានទឹកដីខ្មែរពីសំណាក់វៀតណាម។
មាត្រា៣៥ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចែងថា ប្រជាពលរដ្ឋទាំងពីរភេទមានសិទ្ធិចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងជីវភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌របស់ប្រទេសជាតិ។ សេចក្តីស្នើទាំងឡាយរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ត្រូវទទួលបានការពិនិត្យយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ និងដោះស្រាយយ៉ាងម៉ត់ចត់ពីអង្គការរដ្ឋ។
ចំណែកមាត្រា៣៧ ចែងថា សិទ្ធិធ្វើកូដកម្មបាតុកម្មដោយសន្តិវិធី ត្រូវបានយកមកអនុវត្តនៅក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃច្បាប់។
អង្គការ Freedom House បានចេញរបាយការណ៍វាយតម្លៃលើសិទ្ធិនយោបាយ និងសេរីភាពពលរដ្ឋនៅកម្ពុជា កាលពីចុងខែកន្លងទៅថ្មីៗនេះថា ប្រទេសកម្ពុជាជាប់ប្រទេសមិនសេរី ឬ Not Free ដែលគេរកឃើញថាមានការគាបសង្កត់លើក្រុមអ្នកនយោបាយជំទាស់ និងមានការបិទប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ ជាដើម៕