ក្នុងខួប៤៥ឆ្នាំនៃការបណ្តេញព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម សីហនុ ចេញពីអំណាចនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៧០ពីសំណាក់លោក លន់ នល់ ដែលមានការគំាទ្រពីសហរដ្ឋអាមេរិក លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចោទប្រកាន់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិជាសាធារណៈកាលពីម្សិលមិញ ថា បានប៉ុនប៉ងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលលោក។
លោក កឹម សុខា អនុប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ បានថ្លែងទៅកាន់ក្រុមអ្នកគាំទ្រនៅក្នុងសហរដ្ឋអាេមរិកកាលពីសប្តាហ៍មុនថា លោកមានការសោកស្តាយដែលគណបក្សប្រឆាំងមិនអាចបណ្តេញគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចេញពីអំណាចបាន ក្រោយពីការបោះឆ្នោតជាតិក្នុងឆ្នាំ២០១៣ ហើយបានចាត់ទុកកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយក្រោយការបោះឆ្នោតថា ជាការសម្របសម្រួលទាំងមិនពេញចិត្ត។
អំឡុងសុន្ទរកថាធ្វើឡើងនៅក្នុងក្រុងប៉ោយប៉ែត ខេត្តបន្ទាយមានជ័យកាលពីម្សិលមិញ លោក ហ៊ុន សែន បានរិះគន់ការអត្ថាធិប្បាយទាំងនេះខ្លាំងៗថាជាភ័ស្តុតាងបង្ហាញថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិមានបំណងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាល ក្រោយការបោះឆ្នោតជាតិដ៏ចម្រូងចម្រាស។
លោក ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងអំឡុងពិធីបើកការដ្ឋានស្ថាបនាផ្លូវថ្មីមួយខ្សែក្នុងក្រុងប៉ោយប៉ែតថា អាចនឹងមានការចាត់វិធានការផ្លូវច្បាប់ប្រឆាំងលោក កឹម សុខា ដោយសារ តែ”ការសារភាព” របស់លោក។
លោកបានមានប្រសាសន៍យ៉ាងដូច្នេះថា “ឥឡូវបែរជាមានអ្នកចេញមកសារភាពថា គេបានប្រឹងប្រែងផ្តួលរដ្ឋាភិបាល ផ្តួលគណបក្សប្រជាជន តែមិនបានសម្រេច។ គេបរាជ័យ ហើយសុំទោសប្រជាពលរដ្ឋនៅអាមេរិក។អញ្ចឹងយើងចាត់ការតាមផ្លូវច្បាប់បែបណា? បើមេចោរសារភាពហើយ មេចោរសារភាពហើយ តើចាត់ការផ្លូវច្បាប់យ៉ាងណា? អញ្ចឹងអ្នកខូចខាតទ្រព្យសម្បត្តិទាំងប៉ុន្មានទៅរកតែម្នាក់ហ្នឹងទៅ។ ចាប់យកមកទារលុយទៅ អាហ្នឹងត្រូវហើយ អត់ខុសទេ។ ពេលនេះចោរបានចាប់ផ្តើមបង្ហាញមុខហើយ មេខ្លោងដែលចង់ផ្តួលរដ្ឋាភិបាល។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា តុលាការមិនល្ងង់ទេ ពីព្រោះពួកគេគួរតែកត់ត្រាអ្វីដែលបាននិយាយ ពីព្រោះ [លោក កឹម សុខា] ក៏ត្រូវបានកោះហៅទៅសាកសួរដែរ”។
លោក កឹម សុខា និងលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ត្រូវបានកោះហៅទៅសាកសួរនៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញកាលពីខែមករាឆ្នាំ២០១៤ ជុំវិញការពាក់ព័ន្ធរបស់លោកទាំងពីរនៅក្នុងការតវ៉ាក្នុងវិស័យការងារ ដែលបានបញ្ចប់ទៅដោយការបង្ហូរឈាមកាលពីដើមខែនោះ ដោយកម្មករប្រាំនាក់ត្រូវបានកងរាជអាវុធហត្ថបាញ់ស្លាប់។
ការតវ៉ារបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិចន្លោះពីខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៣ដល់ខែមករាឆ្នាំ២០១៤ បង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា គណបក្សនេះមានបំណងបណ្តេញលោក ហ៊ុន សែន ចេញពីអំណាច ដោយដឹកនាំប្រជាពលរដ្ឋរាប់មឺុននាក់ហែរក្បួនពាសពេញរាជធានីភ្នំពេញដោយស្រែកថា “ហ៊ុន សែន អើយចុះចេញទៅ” និងទាមទារឲ្យមានការបោះឆ្នោតឡើយវិញ។
ទាំងលោក កឹម សុខា និងលោក សម រង្ស៊ី បានសន្យាម្តងហើយម្តងទៀតអំឡុងការតវ៉ាថា នឹងមិនចូលសភាឡើយ ប្រសិនបើគ្មានការបោះឆ្នោតមុនអាណត្តិដែលយុត្តិធម៌ជាងមុន និងដែលលោកទាំងពីរលើកឡើងថា នឹងធានាការបណ្តេញលោក ហ៊ុន សែន ចេញពីអំណាចទេនោះ។
ថ្លែងទៅកាន់ក្រុមអ្នកគាំទ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅក្នុងរដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា កាលពីថ្ងៃសុក្រ លោក កឹម សុខា បានសូមទោសដែលគណបក្សរបស់លោកមិនអាចសម្រេចការផ្លាស់ប្តូរ “ឲ្យបានល្អ ឲ្យបានលឿន និងឲ្យបានពេញលេញ” អំឡុងការតវ៉ា ហើយបែរជាងាកទៅចរចាជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទៅវិញ។
លោក កឹម សុខា បានមានប្រសាសន៍ថា “យើងមានបំណងផ្លាស់ប្តូរឲ្យបានទាំងស្រុង ប៉ុន្តែ យើងដឹងហើយថា ការវិវឌ្ឍខាងនយោបាយគឺមិនដូចការចង់បានរបស់យើងគ្រប់ពេលទេ។ ពេលខ្លះ យើងមិនអាចអនុវត្ត [ការផ្លាស់ប្តូរ] បាន១០០ភាគរយឡើយ ពីព្រោះយើងមិនមែនធ្វើបដិវត្តន៍នោះទេ។ សូម្បីរដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាមេរិក នៅពេលយើងធ្វើបាតុកម្ម គេបានសុំឲ្យយើងកុំចេញទៅតវ៉ាតាមដងផ្លូវ ព្រោះវាអាចមានអំពើហិង្សា ហើយគេតែងតែចង់ឲ្យយើងចរចា ហើយគេនិយាយថា ‘ ហេតុអីអ្នកឯងមិនទៅចរចា?’”។
ការអត្ថាធិប្បាយរបស់លោក កឹម សុខា ក៏បណ្តាលឲ្យមានប្រតិកម្មយ៉ាងខ្លាំងដែរកាលពីម្សិលមិញ ពីសំណាក់លោក ឈាង វុន តំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជាអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋសភា ដែលពីមុនកាន់តំណែងជាឯកអគ្គរាជទូតកម្ពុជាប្រចាំប្រទេសអូស្ត្រាលី។
នៅឯសន្និសីទកាសែតមួយធ្វើឡើងនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញក្រោយសុន្ទរកថារបស់លោក ហ៊ុន សែន កាលពីម្សិលមិញ លោក ឈាង វុន បានមានប្រសាសន៍ថា ការអត្ថាធិប្បាយរបស់លោក កឹម សុខា អំពីការទម្លាក់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចេញពីអំណាច គឺស្របគ្នាទៅនឹងព័ត៌មានសើុបការណ៍សម្ងាត់ដែលលោកទទួលបានកាលពីចុងឆ្នាំ២០១៣ ពាក់ព័ន្ធនឹងបាតុកម្មរបស់គណបក្សប្រឆាំង។
លោក ឈាង វុន បានមានប្រសាសន៍ទៀតថា លោកទទួលបានលិខិត “សម្ងាត់បំផុត”មួយច្បាប់ពីប្រភពមួយដែលលោកសុំមិនបញ្ចេញ ដែលបានលើកឡើងថា ពលរដ្ឋអាមេរិកមួយរូបឈ្មោះ វីលៀម បាត់ឃើស (William Butkus) មន្ត្រីរបស់អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ (Amnesty International) បានលាតត្រដាងថា សមាជិកសភាមួយរូបរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកបានណែនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិពីរបៀបរៀបចំការតវ៉ារបស់ខ្លួនក្រោយការបោះឆ្នោត។
តំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារូបនេះបានលើកឡើងទៀតថា សមាជិកសភាសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ស្ទីវ ឆាបូត (Steve Chabot) ដែលជាប្រធានអនុគណៈកម្មាធិការកិច្ចការបរទេស បានណែនាំលោក សម រង្ស៊ី ពីរបៀបបណ្តេញលោក ហ៊ុន សែន ចេញពីអំណាចតាមរយៈបាតុកម្មតាមដងផ្លូវ រហូតដល់សមាជិកព្រឹទ្ធសភាសហរដ្ឋអាមេរិក លោក ឌីក ដឺប៊ែន (Dick Durban) បានអន្តរាគមន៍ឲ្យបញ្ឈប់ការប្រឹងប្រែងនេះ។
លោក ឈាង វុន បានមានប្រសាសន៍ថា “យោងតាមលោក បាត់ឃើស បានឲ្យដឹងថា លោក ឌីក ដឺប៊ែន បានស្នើសុំឲ្យលោក ស្ទីវ ឆាបូត បង្អង់ [ការប្រឹងប្រែងរបស់លោកឆ្ពោះទៅ] ការផ្លាស់ប្តូរនៅកម្ពុជាតាមរយៈការញុះញុង និងជួយលោក សម រង្ស៊ី ឲ្យដណ្តើមអំណាច។ លោក ស្ទីវ ឆាបូត ជាអ្នកទទួលខុសត្រូវលើបញ្ហានេះ”។
លោក ឈាង វុន បានបន្តថា លោក ស្ទីវ ឆាបូត បានណែនាំលោក សម រង្ស៊ី ពីរបៀប”ផ្តួលគណបក្សប្រជាជន ផ្តួលសម្តេច ហ៊ុន សែន តាមរយៈអំណាចប្រជាពលរដ្ឋដើរតាមចិញ្ចើមថ្នល់” នេះបើយោងតាមលិខិតសម្ងាត់ដែលលោកទទួលបាន។
ទោះជាយ៉ាងណា លោក ចេយ៍ រ៉ាមែន (Jay Raman) អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍ថា ស្ថានទូតមិនដឹងអំពីការទំនាក់ទំនងណាមួយរវាងសមាជិកសភាសហរដ្ឋអាមេរិក និងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទេជុំវិញការតវ៉ារបស់គណបក្សនេះ។ លោកបានលើកឡើងនៅក្នុងអីុម៉េលមួយថា “យើងគ្មានព័ត៌មានអំពីការចោទប្រកាន់នេះទេ”។
ទាំងលោក សម រង្ស៊ី និងលោក យឹម សុវណ្ណ ដែលជាអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រឆាំង មិនអាចទាក់ទងសុំការបំភ្លឺបានទេកាលពីម្សិលមិញ ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហានេះ៕សុខុម (រាយការណ៍បន្ថែមដោយ Alex Willemyns)