អស់រយៈពេលរាប់ទសវត្សរ៍មកនេះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាគ្រប់គ្រងប្រទេសកម្ពុជាយ៉ាងស្រួលរំភើយតាមរយៈបំបែកនិងយកឈ្នះលើ ដោយផ្តល់រង្វាន់ជាការដំឡើងសក្តិយសសំខាន់ដល់ជនឋានៈខ្ពង់ខ្ពស់ ដែលបើមិនដូច្នេះទេ គឺអាចជំទាស់នឹងបក្សនេះ ក្នុងពេលដែលប្រើហិង្សានិងធ្វើការចាប់ខ្លួនអ្នកដទៃ។
យុទ្ធសាស្ត្រនេះបានបំផ្លាញចលនារាជានិយមរបស់ប្រទេសនេះ គឺកាលពីមុនធ្លាប់ជាការគំរាមដ៏ធំបំផុតចំពោះអំណាចរបស់ខ្លួន ហើយតំណាងដោយសម្តេចព្រះ នរោត្តម សីហនុដ៏មានប្រជាប្រិយភាព នាទសវត្សន៍ឆ្នាំ២០០០ និងរារាំងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សប្រឆាំងដទៃទៀតមិនឲ្យចូលមកជិត រហូតទាល់តែមានការកើនឡើងគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិក្នុងឆ្នាំ២០១៣។
ក្រោយមក ខ្លួនធ្វើឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលដល់មនុស្សមួយចំនួន នៅពេលដែលគណបក្សកាន់អំណាចនេះបានបោះបង់ចោលវប្បធម៌សន្ទនារបស់ខ្លួនកាលពីឆ្នាំមុនជាមួយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ហើយបានបញ្ជាឲ្យគេចាប់ដាក់ពន្ធនាគារចំពោះមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង លោក សម រង្ស៊ី ដោយប្រើពេលបើកការវាយប្រហារផ្នែកនយោបាយយ៉ាងខ្លាំងទៅលើអនុប្រធានដ៏មានប្រជាប្រិយរបស់លោក គឺលោក កឹម សុខា។
ដោយការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ធ្វើនៅមួយឆ្នាំទៀត ហើយការបោះឆ្នោតជាតិនាឆ្នាំ២០១៨នឹងធ្វើឡើងនៅជាងពីរឆ្នាំទៀតនោះ កម្រិតថ្មីនៃភាពច្របូកច្របល់បានឈានដល់កម្រិត ក្នុងពេលដែលតំណាងរាស្ត្រ អ្នកប្រើហ្វេសប៊ុកនិងអ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សត្រូវបានចាប់ខ្លួន មានមន្ត្រីអង្គការសហប្រជាតិមួយរូបត្រូវចោទប្រកាន់ ហើយមានអ្នកវិភាគនយោបាយម្នាក់ត្រូវបានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាប្តឹងពីបទបរិហារកេរ្តិ៍។
ទោមនស្សរបស់ពលរដ្ឋនឹងរដ្ឋាភិបាលក៏បានជួបនឹងជំងឺមន្ទិលសង្ស័យកាន់តែខ្លាំងឡើង ក្នុងខណៈដែលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាគំរាមប្រើវិធានការផ្លូវច្បាប់ប្រឆាំងនឹងអ្នកដែលពាក់អាវខ្មៅគាំទ្រអ្នកដែលត្រូវចាប់ខ្លួន ដោយផ្តល់យោបល់ថា ពួកគេអាចជាប្រផ្នូលនៃ”បដិវត្តន៍ពណ៌”។
លោក ឆាំង សុង អតីតសមាជិកព្រឹទ្ធសភាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃអាទិត្យ ដោយសំដៅលើប្រធានស្ថាបនិកគណបក្សកាន់អំណាចដែលបានទទួលអនិច្ចកម្មកាលពីខែមិថុនា ហើយបានក្លាយជាគូបដិបក្សរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ថា “តាមត្រង់ទៅ ខ្ញុំមិនដឹងថា នរណាគឺជាអ្នករៀបផែនការរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាសព្វថ្ងៃនេះទេ ចាប់តាំងពីមរណភាពរបស់ ជា ស៊ីម មក”។
លោក សុង បានមានប្រសាសន៍ថា “ហ៊ុន សែន ទំនងជាដោះស្រាយជាមួយគណបក្សប្រជាជនទាំងអស់ដោយខ្លួនលោកផ្ទាល់ ដោយប្រើមន្ត្រីបន្ទាប់ៗនិងមនុស្សស៊ីឈ្នួល ដើម្បីដោះស្រាយទំនាក់ទំនងសាធារណៈដ៏រសើបបំផុត”។
តាមពិតទៅ ដំណាលគ្នានោះ គណបក្សនេះគួរប្រមូលផ្តុំគ្នាដើម្បីជម្រះនូវការថ្នាក់ថ្នាំងចិត្ត ជាការស្ទាបស្ទង់ដោយមូលនិធិអាស៊ីក្នុងឆ្នាំ២០១៤បានរកឃើញត្រឹមតែ៣២ភាគរយនៃពលរដ្ឋទាំងអស់ប៉ុណ្ណោះដែលពេញចិត្តនឹងទិសដៅរបស់ប្រទេសជាតិ គឺផ្ទុយទៅវិញ ខ្លួនបានបើកការវាយប្រហារលើអ្នករិះគន់ ដោយធ្វើកិច្ចការតិចតួចដើម្បីពង្រឹងមតិសាធារណៈ។
លោក សម រង្ស៊ី មេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំងបានមានប្រសាសន៍ថា លោកជឿថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានបាត់បង់គោលបំណងដ៏សកម្ម ក្រៅតែពីរកបានអំណាចនៃមេដឹកនាំរបស់ខ្លួនប្រឆាំងនឹងការគំរាមដែលធ្វើឡើងដោយយុទ្ធនាការរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទល់នឹងភាពព្រងើយកន្តើយរបស់រដ្ឋាភិបាលរាប់ឆ្នាំមកហើយ។
លោក រង្ស៊ី បានមានប្រសាសន៍ក្នុងសារអ៊ីម៉េលថា “គណបក្សសម័យសង្គ្រាមត្រជាក់ដែលមានការជំរុញទឹកចិត្តលុបបំបាត់របបខ្មែរក្រហមកាលពី៣៧ឆ្នាំមុន គឺពិតជាកំពុងខំត្រដរដើម្បីរស់រានមានជីវិតរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ”។
លោក រង្ស៊ី បានមានប្រសាសន៍ថា “ប្រហែលជា៨០ភាគរយនៃប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាបច្ចុប្បន្នបានកើតក្រោយឆ្នាំ១៩៧៩ ឬមានវ័យក្មេងពេកពេលនោះមិនអាចចងចាំនូវអ្វីទាក់ទងនឹងខ្មែរក្រហមបានទេ។ ដោយសារតែមានការអនុវត្តអភិបាលកិច្ចទន់ខ្សោយ តាមការយល់ឃើញ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមើលឃើញការបាត់បង់នូវមូលដ្ឋានប្រជាប្រិយភាពរបស់ខ្លួនកាន់តែបន្តកើតមាននិងដ៏គំហុក”។
តាមពិត ប្រជាសាស្ត្រានុវត្តន៍កំពុងតែផ្លាស់ប្តូរយ៉ាងគំហុកដែលថា អ្នកដែលដល់អាយុបោះឆ្នោតនៅឆ្នាំនេះ គឺនឹងកើតក្រោយការប្រយុទ្ធប្រដាប់អាវុធរវាងបក្សនិងបក្សកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ក្នុងក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងពេលនោះលោក ហ៊ុន សែន បានបណ្តេញព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ឲ្យចេញពីអំណាច។
វាជាជំនាន់នៃអ្នកបោះឆ្នោតដែលឃើញមានមនុស្សកាលីបៗស្លៀកពាក់យោធាលេងល្បែងបាញ់គ្រាប់ពណ៌ដាក់គ្នារាល់ពេលចុងសប្តាហ៍ ជាជាងចូលឆាកប្រយុទ្ធក្នុងសង្គ្រាមស៊ីវិល ចំណែកឯអ្នកផ្សេងទៀតនាំគ្នាពពាក់ពពូនចេញក្រៅប្រទេសរាប់រយរាប់ពាន់នាក់ ដើម្បីស្វែងរកការងារធ្វើ ដោយមើលឃើញឱកាសការងារតិចតួចនៅក្នុងប្រទេស។
លោក រង្ស៊ី បានមានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលមួយដែលទទួលខុសត្រូវចំពោះជំងឺសង្គមនិងសេដ្ឋកិច្ចដ៏រាលដាល គឺគួរធ្លាក់យូរណាស់មកហើយក្នុងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ហើយថាមានការយល់ដឹងកាន់តែច្រើនថា ក្នុងគោលបំណងបន្តឲ្យមានជីវិតរស់នៅ គឺ”គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវតែលុបបំបាត់ ឬសម្លាប់ប្រជាធិបតេយ្យដោយយឺតៗ”។
មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងរូបនេះបានមានប្រសាសន៍ថា “នេះជាឈ្មោះល្បែងក្នុងពេលអនាគតដែលអាចដឹងជាមុន។ មានសេណារីយ៉ូជាច្រើននៅក្នុងបរិបទនេះ គឺការបង្ក្រាបកាន់តែខ្លាំង ឃាតកម្មផ្នែកនយោបាយ ភេរវកម្មរដ្ឋ ភាពមានអាសន្ន រដ្ឋប្រហារជាដើម”។
លោក រង្ស៊ី បានមានប្រសាសន៍ថា “ការបោះឆ្នោតគ្រោងធ្វើនៅឆ្នាំ២០១៧និងឆ្នាំ២០១៨អាចលុបចោល ឬពន្យារពេល ឬក្លាយជារឿងលេងសើចដោយមានរបបដែលបាត់បង់ភាពស្របច្បាប់របស់ខ្លួន ហើយកម្ពុជាក្លាយជារដ្ឋក្រៅច្បាប់”។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី លោក សុផល អ៊ា អ្នកនិពន្ធសៀវភៅស្តីពី”ការពឹងជំនួយនៅកម្ពុជា៖របៀបដែលជំនួយបរទេសធ្វើឲ្យអន្តរាយដល់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ”បានមានប្រសាសន៍ថា ប្រវត្តិគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាក្នុងការកម្ទេចអ្នកប្រឆាំង ទន្ទឹមនឹងរក្សាឲ្យមានសភាពស៊ើៗនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ គឺគេមិនគួរភ្លេចទេ ជាពិសេសដោយសារតែមានកំណត់ត្រានៃការបន្ទន់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតឲ្យធ្វើតាមបំណងរបស់ខ្លួន ពេលណាមានការបោះឆ្នោតមកដល់។
អ្នកនិពន្ធរូបនេះបានមានប្រសាសន៍ថា “ការលុបចោលការបោះឆ្នោតនឹងទាញយករបស់មួយចេញ ដែលគេអាចនៅតែអះអាងថានឹងកើតឡើងនៅកម្ពុជា គឺការបោះឆ្នោតតាមកាលកំណត់ ដោយឥតគិតអំពីថាតើការបោះឆ្នោតនោះអាចជួនកាលមិនត្រឹមត្រូវនិងមិនសេរីយ៉ាងណានោះទេ”។
អ្នកនិពន្ធរូបនេះបាននិយាយបន្ថែមថា “ក្នុងករណីណាក៏ដោយ លោកអ្នកមិនចាំចាច់ត្រូវការពន្យារពេល ឬលុបចោលការបោះឆ្នោតទេ។ យើងដឹងថា គ.ជ.ប.នឹងក្លាយជាអាជ្ញាកណ្តាលផ្តាច់ព្រ័ត្រ ហើយ គ.ជ.ប.ក៏ទំនងជាត្រូវគេចាប់បានរួចហើយដែរ”។
គ.ជ.ប.បានប្រកាសរួចហើយចំពោះការពន្យារពេលបួនលើកតាំងពីការចាប់ផ្តើមបំពេញភារកិច្ចសំខាន់ៗរបស់ខ្លួនក្នុងការកសាងឡើងវិញនូវបញ្ជីអ្នកបោះឆ្នោតជាតិ មុននឹងមានការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់នៅឆ្នាំក្រោយ។ ទោះបីមានការកែទម្រង់ក្រោយពីការបោះឆ្នោតជាតិនាឆ្នាំ២០១៣ដ៏ចម្រូងចម្រាសក៏ដោយ ក៏អង្គភាពរដ្ឋបាលរបស់ខ្លួននៅតែដឹកនាំដោយមន្ត្រីជើងចាស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺលោក ទេព នីថា ដែលរៀបចំការបោះឆ្នោតនោះដដែល។
មនុស្សដែលគេធ្លាប់សន្មតថាជាអ្នកតាមដានអំណាចលោក នីថា គឺលោក នី ចរិយា អនុប្រធានរបស់លោក ជាអតីតមន្ត្រីឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្ស គឺស្ថិតក្នុងបណ្តាមនុស្សដែលរដ្ឋាភិបាលចាប់ដាក់ពន្ធនាគារកាលពីខែមុនក្នុងការបោសសម្អាតនៃអ្នករិះគន់ដ៏លេចធ្លោ។
ប៉ុន្តែសាធារណជនបោះឆ្នោតវ័យក្មេងនិងមិនសប្បាយចិត្តដែលឥឡូវនេះត្រូវគេសន្យាថាមានការបោះឆ្នោតដោយសេរីក្នុងឆ្នាំ២០១៨ គឺមិនអាចទោរទន់ទទួលយកយុទ្ធនាការនៃកល្បិចកខ្វក់ដែលឃើញគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាឈ្នះឆ្នោត ដោយគ្រាន់តែបំបែកគណបក្សប្រឆាំងនោះទេ។
លោក អ៊ូ ឫទ្ធី អ្នកសរសេរប្លុកនយោបាយដ៏លេចធ្លោដែលរៀបចំការជួបជុំប្រចាំសប្តាហ៍ដែលមានឈ្មោះថា “កាហ្វេនយោបាយ”ក្នុងក្រុងភ្នំពេញបាននិយាយអំពីភាពជ្រួលច្របល់និងការចាប់ខ្លួនថា “បញ្ហាធំមិនទាន់កើតឡើងនៅឡើយទេ”។
អ្នកសរសេរប្លុកនយោបាយរូបនេះបាននិយាយថា “បញ្ហាធំគឺនៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលត្រូវដោះស្រាយជាមួយពលរដ្ឋទាក់ទងនឹងការចាត់ចែងការបោះឆ្នោត។ ឥឡូវនេះ សាធារណជនរំពឹងថាមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវនិងដោយតម្លាភាពនៅឆ្នាំ២០១៧ និងឆ្នាំ២០១៨”។
លោកបាននិយាយថា “ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលបន្តបំបែកគណបក្សប្រឆាំងដោយខុសច្បាប់ បញ្ហាគឺមិនចប់ទេ ព្រោះសាធារណជនដែលគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងនឹងក្រោកឈរឡើង”។
លោក វណ្ណា ហៃ វ័យ២៩ឆ្នាំ ជាអ្នកគាំទ្រគណបក្សប្រឆាំងនិងជាអ្នកជំនាញខាងថាមពលដែលធ្វើការនៅប្រទេសជប៉ុនបាននិយាយថា ទោះបីជាមានសក្តានុពលក្នុងការធ្វើឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលែងមានប្រសិទ្ធភាពទាំងបង្ខំក៏ដោយ ក៏ចលនាប្រឆាំងនឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺធំជាងគណបក្សមួយដែរ។
លោក ហៃ ដែលមានគម្រោងវិលត្រឡប់មកធ្វើយុទ្ធនាការបោះឆ្នោតក្នុងឆ្នាំ២០១៨ បាននិយាយថា “ខ្ញុំមិនគិតថា រដ្ឋាភិបាលដែលគ្រប់គ្រងដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាអាចបំបែកគណបក្សប្រឆាំងបានទេ។ ប៉ុន្តែប្រសិនបើយើងត្រូវនិយាយថា ពួកគេទទួលជោគជ័យក្នុងការបំបែកគណបក្សប្រឆាំងនោះ បញ្ហារបស់គេនឹងមិនចប់ឡើយ”។
លោក ហៃ បាននិយាយបន្ថែមថា “ពលរដ្ឋនឹងក្រោកឈរឡើង ហើយតវ៉ាប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាល រហូតទាល់តែយើងមានមេដឹកនាំថ្មី។ ទោះបីជាគេអាចទាត់ប្រធាន[គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ] លោក សម រង្ស៊ី ឬអនុប្រធាន កឹម សុខា ចេញក៏ដោយ ក៏យុវជននិងមនុស្សដូចជាខ្ញុំនឹងក្រោកឈរឡើង”។
តាមវិធីណាមួយ លោក ហៃ បាននិយាយថា លោកជឿថាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនអាចប្រើយុទ្ធសាស្ត្រដដែល ដែលខ្លួនបានប្រើកាលពីការបោះឆ្នោតកាលពីមុនបានទៀតទេ ពីព្រោះខ្លួនលែងគ្រប់គ្រងបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយទាំងអស់ទៀតហើយ។
លោក ហៃ បាននិយាយថា “ស្ទើរតែពលរដ្ឋទាំងអស់នៅកម្ពុជាឥឡូវនេះ គឺខកចិត្តនឹងបណ្តាញផ្សព្វផ្សាយក្នុងស្រុក ដូចជាវិទ្យុ ទូរទស្សន៍និងកាសែតក្នុងស្រុក ហើយពួកគេពឹងផ្អែកលើហ្វេសប៊ុក ដែលមានអ្វីៗស្ទើរគ្រប់បែបយ៉ាងត្រូវគេចែករំលែកឲ្យគ្នា”។
លោក ហៃ បាននិយាយថា “គេក៏តាមដានព័ត៌មានតាមវិទ្យុអាស៊ីសេរី សំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិក ឬវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិ គឺទាំងអស់ហ្នឹងជាវេទិកាព័ត៌មានឯករាជ្យដែលនាំមកនូវព័ត៌មានពិតដល់ពួកគេ”។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីបានមានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលមិនព្រួយបារម្ភនឹងរបាយការណ៍ជាញឹកញាប់និងការនិយាយអំពីអំពើហិង្សារដ្ឋនិងពុករលួយដែលបង្កើតឲ្យមានការផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងច្រើនតាមស្ថានីយ៍ទាំងនោះទេ ដោយលោកលើកឡើងថា មានមនុស្សតិចតួចណាស់ខ្វល់។
លោក ស៊ីផាន បានមានប្រសាសន៍ថា “វិទ្យុអាស៊ីសេរីនិងសំឡេងសហរដ្ឋអាមេរិកគ្រាន់តែនិយាយដដែលៗអំពីពុករលួយនិងការរំលោភអំណាច ប៉ុន្តែនៅថ្នាក់ឃុំសង្កាត់ ពលរដ្ឋព្រួយបារម្ភអំពីទឹក សន្តិសុខនិងតម្លៃសេវាកម្ម។ យើងកំពុងតែបំពេញចិត្តប្រជាពលរដ្ឋលើបញ្ហាទាំងនេះ”។
ប៉ុន្តែវាជាក្តីព្រួយបារម្ភអំពីពុករលួយដ៏រាលដាលនិងការរំលោភអំណាចរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលចែករំលែកឲ្យដឹងតាមបណ្តាញសង្គម ដែលបានធ្វើឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបានជោគជ័យច្រើនក្នុងការបោះឆ្នោតនាឆ្នាំ២០១៣ ហើយដែលត្រូវគេរកឃើញថាជាបញ្ហាសំខាន់បំផុតនៅក្នុងការស្ទង់មតិនាឆ្នាំ២០១៤របស់មូលនិធិអាស៊ី។
អំពើពុករលួយត្រូវបានគេលើកឡើងថាជាបញ្ហាធំបំផុតបស់កម្ពុជា ដោយមានអ្នកឆ្លើយតបច្រើនបំផុត គឺ២៩ភាគរយ ដែលនៅបន្ទាប់មកគឺការអត់ការងារធ្វើនិងភាពក្រីក្រមាន១៧ភាគរយ “សេដ្ឋកិច្ចជាទូទៅ”មាន១៣ភាគរយ និងជម្លោះនយោបាយនិងការប្រជែងគូបដិបក្សមាន៨ភាគរយ។
លោក សាម អ៊ិន មេដឹកនាំអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលយូរឆ្នាំដែលកាលពីឆ្នាំមុនបានជួយបង្កើតគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋានបានមានប្រសាសន៍ថា ការប៉ុនប៉ងនាពេលថ្មីៗនេះដើម្បីរារាំងការអប់រំសាធារណជន ដោយតាមដានអ្នកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនិងអ្នកវិភាគនយោបាយ គឺហាក់ដូចជារឿងមួយលំបាកនឹងមានប្រសិទ្ធភាព។
លោក អ៊ិន បានមានប្រសាសន៍ថា “ខ្ញុំសង្ស័យថា យុទ្ធសាស្ត្រពួកគេមិនអាចមានប្រសិទ្ធភាពបានទេ។ ការយល់ដឹងរបស់ពលរដ្ឋគឺមាននៅទីនោះហើយ។ អ្នកមិនអាចលុបរឿងនោះចេញពីចិត្តគំនិតរបស់ពលរដ្ឋបានទេ។ គេដឹងអំពីសិទ្ធិពួកគេ ហើយគេចង់បានការផ្លាស់ប្តូរ”។
លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបញ្ជាក់ថា គណបក្សកាន់អំណាចនៅតែប្តេជ្ញាឲ្យមានការបោះឆ្នោតដោយសេរី ហើយបានមានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃអាទិត្យថា រដ្ឋាភិបាលបានកំពុងធ្វើការកាត់បន្ថយបញ្ហារចនាសម្ពន្ធធំៗ ដូចជាអំពើពុករលួយនិងទីផ្សារការងារអសកម្មដែលទាក់ទាញយុវជនឲ្យចូលកម្លាំងការងារជាដើម។
លោក ឥសាន បានមានប្រសាសន៍ថា “យើងមានយុទ្ធសាស្ត្រចតុកោណក្នុងដំណាក់ការបី គឺប្រឹងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈដល់យុវជន អ៊ីចឹងវានឹងងាយស្រួលសម្រាប់ពួកគេរកបានការងារ ហើយយើងបានប្រឹងប្រែងយ៉ាងច្រើន ដើម្បីពង្រីកទីផ្សារការងារ…តាមរយៈទាក់ទាញវិនិយោគបន្ថែមទៀត”។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារូបនេះបានមានប្រសាសន៍ថា “ប៉ុន្តែសូម្បីតែវៀតណាមនិងថៃ ដែលមានការអភិវឌ្ឍជាងប្រទេសយើង ក៏មានកម្លាំងការងារធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសគេដែរ។ ចំពោះកម្ពុជា ការងារក្រៅប្រទេសមានប្រាក់កម្រៃច្រើនជាងនៅក្នុងប្រទេស”។
លោក ឥសាន បាននិយាយថា “ដោយមានចំណូលបែបហ្នឹង ជីវភាពគ្រួសាររបស់កម្មករទាំងនេះក៏ធូរធារដែរ ហើយផ្ទះគេក៏ធំដែរ បើយើងទៅតាមភូមិ”។
ប៉ុន្តែលោក រង្ស៊ី បានមានប្រសាសន៍ថា ច្បាស់ណាស់ថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដឹកនាំដោយលោក ហ៊ុន សែន គឺបានឈប់ខ្វល់នឹងដោះស្រាយបញ្ហារបស់ប្រទេស ហើយពេលនេះគឺផ្តោតលើការប្រឹងត្រដររស់រានមានជីវិតរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ។
លោក រង្ស៊ី បានមានប្រសាសន៍ថា “ហ៊ុន សែន គឺឆ្លាតណាស់ នៅពេលដែលដល់ចំណុចក្តោបក្តាប់អំណាច គឺមានន័យថា បន្តធ្វើឆ្លាត ឬមានវិធានការដោយកលយុទ្ធអាក្រក់ដែលសំដៅលើការលុបបំបាត់អ្នកណាដែលលោកគិតថាជាសត្រូវនិងគូប្រជែងរបស់លោកនោះ”។
លោក រង្ស៊ី បានមានប្រសាសន៍បន្តថា “ដូច្នេះហើយ ទើបមានការគ្រប់គ្រងខុសលើប្រទេសជាតិនិងការថ្នាក់ថ្នាំងស្រពន់ចិត្តរបស់ពលរដ្ឋកាន់តែខ្លាំង ដោយសារតែបក្សពួកនិយម ពុករលួយ ភាពក្រីក្រត្រាំត្រែង អយុត្តិធម៌សង្គម និទណ្ឌភាព និងការបង្ក្រាបផ្នែកនយោបាយកាន់តែខ្លាំងឡើង”។
មេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងរូបនេះបាននិយាយថា “ការគំរាមដល់មរណៈដែលប្រឈមដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា គឺមិនមែនគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទេ ប៉ុន្តែគណបក្សប្រជាជនខ្លួនឯងដែលមិនសមតាមកាលសម័យ មានភាពផ្ទុយគ្នាផ្ទៃក្នុង និងភាពមិនទាក់ទងគ្នារបស់ខ្លួន។ តើឌីណូស័រផ្នែកនយោបាយអាចមានជីវិតរស់នៅក្នុងសម័យទំនើបបានទេ?”៕(រាយការណ៍បន្ថែមដោយកង សុធា)