នៅក្នុងពិធីសម្ពោធស្តូបរំឭកវិញ្ញាណក្ខន្ធថ្មីមួយនៅសារមន្ទីរប្រល័យពូជសាសន៍ទួលស្លែង កាលពីម្សិលមិញ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាល្លឺម៉ង់ ចូអាជីម បារ៉ុន វ៉ុន ម៉ាស្កាល់ (Joachim Baron von Marschall) បានជំរុញឲ្យយុវជនកម្ពុជាកុំស្ទាក់ស្ទើរ ត្រូវហ៊ាននិយាយអំពីសម័យខ្មែរក្រហមដោយបើកចំហ ដោយលោកបានគូសបញ្ជាក់ថា យុវជនអាល្លឺម៉ង់នៅក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០ ” ហ៊ានចោទសួរសំណួរប៉ះពាល់ផ្លូវអារម្មណ៍” អំពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ហូឡូកូស (Holocaust)។
“អ្នកទាំងអស់គ្នាបានដឹងស្រាប់ហើយថា ប្រទេសរបស់ខ្ញុំបានឆ្លងកាត់សម័យដ៏ខ្មៅងងឹត” នេះជាអ្វីដែលលោក ចូអាជីម បារ៉ុន វ៉ុន ម៉ាស្កាល់ បានថ្លែងទៅកាន់មនុស្សប្រហែល២០០នាក់ ដែលបានជួបជុំគ្នាសម្រាប់ពិធីសម្ពោធស្តូបរំឭកវិញ្ញាណក្ខន្ធកាលពីព្រឹកម្សិលមិញនៅសារមន្ទីរទួលស្លែង អតីតមន្ទីរឃុំឃាំងស-២១ដែលមនុស្សជាង១២.០០០នាក់ត្រូវបានធ្វើទារុណកម្ម និងសម្លាប់ចោលអំឡុងសម័យ ប៉ុល ពត ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ទៀតថា “ពិតណាស់វាមិនមែនជាការគាប់ជួនទេ ដែលរដ្ឋាភិបាលរបស់ខ្ញុំបានសម្រេចគាំទ្រទាំង អ.វ.ត.ក. [អង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការកម្ពុជា ឬសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម] និងផ្នែកគាំពារជនរងគ្រោះនៃតុលាការនេះ”។
លោកបានលើកឡើងបន្តថា អាល្លឺម៉ង់ក៏មានការទទួលខុសត្រូវខ្ពស់ដែរចំពោះអ្នករស់រានពីរបបប្រល័យពូជសាសន៍ហូឡូកូស ដោយលោកបានពន្យល់ថា មូលនិធិមួយដែលមានទំហំទឹកប្រាក់រហូតដល់ទៅ១០ពាន់លានអឺរ៉ូ ត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅក្នុងប្រទេសរបស់លោក ដើម្បីផ្ដល់សំណងដល់ជនរងគ្រោះដែលនៅមានជីវិតពីអំពើប្រល័យពូជសាសន៍របស់ពួកណាស៊ី។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតរូបនេះបានជំរុញឲ្យយុវជនកម្ពុជានាំមុខគេក្នុងការពិភាក្សាជាសាធារណៈអំពីខ្មែរក្រហម ដូចដែលយុវជនអាល្លឺម៉ង់បានធ្វើនៅក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៧០ ហើយកុំបណ្ដោយឲ្យការភ័យខ្លាចរបស់ឪពុកម្ដាយពួកគេជះឥទ្ធិពលលើឥរិយាបថរបស់ពួកគេឲ្យសោះ។
លោកបានថ្លែងយ៉ាងដូច្នេះថា ” ក្រោយនិយាយជាមួយយុវជននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ខ្ញុំសង្កេតឃើញថា ពួកគេមានការស្ទាក់ស្ទើរមិនចង់ហ៊ាននិយាយអំពីប្រធានបទនេះទេ។ ដូចឪពុកម្ដាយ និងជីដូនជីតារបស់ពួកគេដែរ ពោលគឺពួកគេជាច្រើនគិតថា ខ្លួនគួរតែបំភ្លេចរឿងអតីតកាល ហើយសម្លឹងឆ្ពោះទៅអនាគត។ ប៉ុន្តែផលវិបាកនៃការស្ទាក់ស្ទើរនេះនឹងធ្វើឲ្យក្មេងជំនាន់ក្រោយរែកពុនបន្ទុកកេរដំណែលរបស់ឪពុកម្ដាយ និងជីដូនជីតាពួកគេ”។
អ្នកស្រី ជុំ នៅ អាយុ៦៦ឆ្នាំ ជាអតីតកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហម និងជាភាគីដើមបណ្ដឹងរដ្ឋប្បវេណីនៅសាលាក្ដីខ្មែរក្រហម និងដែលបានចូលរួមក្នុងពិធីកាលពីម្សលមិញនិយាយថា ស្តូបរំឭកវិញ្ញាណក្ខន្ធនេះគឺមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ។ “ខ្ញុំឮឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាល្លឺម៉ង់ មានប្រសាសន៍នៅព្រឹកនេះថា លោកបានផ្ដល់ [១០ពាន់លាន]អឺរ៉ូឲ្យទៅជនរងគ្រោះ [នៃរបបហូឡូកូស]។ ហេតុអ្វីកម្ពុជាមិនធ្វើបែបនោះ?” នេះជាការលើកឡើងរបស់អ្នកស្រី ជុំ នៅ ដែលប្ដីរបស់គាត់ត្រូវបានចាប់ខ្លួនបញ្ជូនមកមន្ទីរឃុំឃាំងស-២១ កន្លែងដែលកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមជាច្រើនត្រូវបានបញ្ជូនមកធ្វើទារុណ្ឌកម្ម និងសម្លាប់ចោល។ អ្នកស្រីបាននិយាយទៀតថា អ្នកមានជីវិតរស់ពីសម័យខ្មែរក្រហមភាគច្រើន ពេលនេះមានវ័យចាស់ជរា ហើយត្រូវការថ្នាំពេទ្យ និងសេវាសុខាភិបាលផ្សេងៗទៀត។
ប៉ុន្តែនៅក្នុងសន្និសីទកាសែតមួយធ្វើឡើងក្រោយពីពិធីសម្ពោធស្ដូបរំឭកវិញ្ញាណក្ខន្ធ ដែលចំណាយសាងសង់អស់ប្រមាណ៨ម៉ឺនដុល្លារ និងដែលទទួលបានការឧបត្ថម្ភភាគច្រើនពីអាល្លឺម៉ង់នេះ លោកឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី សុខ អាន បានមានប្រសាសន៍ថា រដ្ឋាភិបាលគ្មានលទ្ធភាពផ្ដល់សំណងបុគ្គលទេ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ទៀតថា ” យើងគ្មានលទ្ធភាពផ្ដល់សំណងហិរញ្ញវត្ថុបុគ្គលទៅជនរងគ្រោះទេ។ នោះជាមូលហេតុដែលរដ្ឋាភិបាល សហគមន៍អន្តរជាតិ ជាពិសេសអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងបរិបទ អ.វ.ត.ក. កំពុងព្យាយាមផ្ដល់សំណងស្តូបរំឭកវិញ្ញាណក្ខន្ធ និងសំណងសមូហភាព”។
លោក ឌឹម សុវណ្ណារុំ ប្រធានកិច្ចការសាធារណៈនៅ អ.វ.ត.ក. បានមានប្រសាសន៍នៅក្នុងសន្និសីទនោះថា សំណងបុគ្គលមិនត្រឹមតែគ្មានលទ្ធភាពផ្ដល់ឲ្យទេ ប៉ុន្តែវាក៏ផ្ទុយពីវិធានរបស់តុលាការផងនេះដែរ។
លោកមានប្រសាសន៍ទៀតថា “សំណងហិរញ្ញវត្ថុបុគ្គលគឺមិនអាចទៅរួចទេ ពីព្រោះវាខុសច្បាប់។ យោងតាមយុត្តាធិការរបស់ អ.វ.ត.ក. ក្នុងមាត្រា២៣ នៃវិធានផ្ទៃក្នុងរបស់តុលាការនេះ គឺមានតែសំណងផ្លូវចិត្ត និងសំណងសមូហភាពប៉ុណ្ណោះ”៕ សុខុម