លោក យឹម ទិត្យ អតីតមន្ត្រីខ្មែរក្រហមដែលគេស្គាល់ថា តាទិត្យ កាលពីម្សិលមិញត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋជាច្រើនរួមមានអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ក្នុងសំណុំរឿង០០៤នៅអង្គជំនុំជម្រះវិសាមញ្ញក្នុងតុលាការ កម្ពុជា ( ECCC)។
តាទិត្យ ដែលប្រឈមការចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋជាច្រើនដែលបានប្រព្រឹត្តអំឡុងពេលលោកជាលេខាស្ដីទីភូមិភាគពាយព្យរបស់ខ្មែរក្រហមនោះ គឺជាជនសង្ស័យទី១ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ដោយលោក Michael Bohlander សហចៅក្រមស៊ើបអង្កេត អន្តរជាតិចាប់តាំងពីលោកបានកាន់ការងារបន្តពីចៅក្រម ម៉ាក ហាម៉ុន កាលពីខែសីហា។
យោងតាមរបាយការណ៍ដែលចេញផ្សាយដោយECCC បានឲ្យដឹងថា ជាមួយអំពើប្រល័យពូជសាសន៍ប្រឆាំងខ្មែរក្រោម ជាជនជាតិភាគតិចមកពីប្រទេសវៀតណាមភាគខាងត្បូង តាទិត្យ ត្រូវបានចោទប្រកាន់ពីបទឧក្រិដ្ឋប្រឆាំងមនុស្សជាតិ រួមមាន ការធ្វើមនុស្សឃាត ការសម្លាប់រង្គាល ការធ្វើឲ្យទៅជាទាសករ ការនិរទេស ការដាក់ក្នុងមន្ទីរឃុំឃាំង ការធ្វើទារុណកម្ម និងអាពាហ៍ពិពាហ៍ដោយបង្ខំជាដើម។
លោក ឡាស អូលសេន (Lars Olsen) អ្នកនាំពាក្យសាលាក្ដីបានមានប្រសាសន៍ថា តាទិត្យ បានធ្វើដំណើរពីផ្ទះរបស់គាត់នៅក្នុងខេត្តបាត់ដំបង មកប្រឈមមុខការចោទប្រកាន់នៅសាលាក្ដីកាលពីម្សិលមិញ។
លោក អូលសេន បានថ្លែងថា “គាត់ត្រូវបានចោទប្រកាន់ដោយផ្ទាល់…នៅសាលាក្ដី។ បន្ទាប់ពីគាត់ត្រូវបានចោទប្រកាន់ គាត់បានត្រឡប់ទៅផ្ទះវិញជាមួយមេធាវីរបស់គាត់ ហើយឥឡូវនេះពួកគាត់មានសិទ្ធិពេញលេញ ចំពោះសំណុំរឿងនេះ ហើយពួកគាត់អាចចូលរួមពេញលេញនៅក្នុងរឿងក្ដីនេះ”។
លោក អូលសេន បានថ្លែងថា លោកមិនដឹងថាតើមានការចេញដីកាចាប់ខ្លួន តាទិត្យ ឬក៏អត់ឡើយ។ អតីតកម្មាភិបាលរូបនេះត្រូវគេជឿថា ទទួលខុសត្រូវចំពោះបទឧក្រិដ្ឋជាង៤០កន្លែងនៅទូទាំងប្រទេស។ អំពើព្រៃផ្សៃដែលបានកើតឡើងយ៉ាងច្រើននៅភូមិភាគពាយព្យ ប៉ុន្តែក៏បានកើតឡើងនៅក្នុងភូមិភាគនិរតីផងដែរ រួមមានមន្ទីរសន្តិសុខក្រាំងតាចាន់ មានកេរ្តិ៍ឈ្មោះអសោចក្នុងខេត្តតាកែវ ដែលមានមនុស្សស្លាប់ប្រហែល១៥.០០០នាក់។
តាទិត្យ គឺជាមន្ត្រីខ្មែរក្រហមទី៤ដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់នៅក្នុងសំណុំរឿង០០៣ និង០០៤ ដែលមានការជំទាស់ពីរដ្ឋាភិបាល។ នគរបាលកម្ពុជាបានបដិសេធមិនអនុវត្តដីកាចាប់ខ្លួនដែលចេញដោយចៅក្រម ហាម៉ុន កាលពីឆ្នាំមុន ឲ្យចាប់ខ្លួនជនសង្ស័យ មាស មុត មេបញ្ជាការទាហានជើងទឹកខ្មែរក្រហម និងអ្នកស្រី អឹុម ចែម អតីតប្រធានភូមិឡើយ។
តាអាន លេខារងភូមិភាគកណ្ដាលនៃរបបនោះដែលប្រឈមការចោទប្រកាន់ជាមួយ តាទិត្យ ពីបទគ្រប់គ្រងបណ្ដាញនៃមន្ទីរសន្តិសុខ ទទួលខុសត្រូវចំពោះការស្លាប់មនុស្សប្រហែល១៤០.០០០នាក់នោះ ក៏ត្រូវបានចោទប្រកាន់នៅក្នុងសំណុំរឿង០០៤ដែរ។
តាទិត្យ ធ្វើឲ្យមានការចាប់អារម្មណ៍ក្នុងឆ្នាំ២០១១ នៅពេលរបាយការណ៍លើកឡើង ថា តារាសម្ដែងជនជាតិអាមេរិកាំង លោកស្រី អ៊ែនជែលីណា ចូលី បានទិញដីពីមន្ត្រីខ្មែរក្រហមរូបនេះសម្រាប់មូលនិធិសប្បុរសធម៌របស់លោកស្រីក្នុងខេត្តបាត់ដំបង។
នៅពេលទាក់ទងបន្ទាប់ពីការចោទប្រកាន់ ត្រូវបានប្រកាស លោក ក្រម ម៉ុង ប្រធានភូមិទឹកសាប ស្ថិតក្នុងឃុំផ្លូវមាស ស្រុករតនមណ្ឌល បានមានប្រសាសន៍ថា អតីតមន្ត្រីខ្មែរក្រហមរូបនេះកម្រប្រាស្រ័យទាក់ទងជាមួយអ្នកភូមិដទៃទៀតណាស់។
លោកបានថ្លែងថា “គាត់វ័យចំណាស់ អាយុ ប្រហែល៨២ឬ៨៣ឆ្នាំទៅហើយ ហើយគាត់ មានបញ្ហាភ្នែកទៀតផង។ គាត់រស់នៅជាមួយ ប្រពន្ធរបស់គាត់ ហើយគាត់មានដីទំហំប្រហែល៤ទៅ៥ហិកតា”។
លោកបាននិយាយថា “គាត់តែងតែនៅក្នុងផ្ទះ ហើយមិនចេញមកក្រៅដើម្បីទៅសួរ សុខទុក្ខអ្នកជិតខាងខ្លួនឡើយ”។ លោកបានបន្ថែមថា តាទិត្យ បានផ្លាស់មករស់នៅភូមិនេះក្នុងឆ្នាំ១៩៩៨ បន្ទាប់ពីកងទ័ពខ្មែរក្រហម ដាក់អាវុធចុះនៅក្នុងស្រុកសំឡូត។
ប្រធានភូមិរូបនេះបានបន្ថែមថា “ខ្ញុំមិនអាចអត្ថាធិប្បាយអំពីគាត់បានទេ ពីព្រោះខ្ញុំមិនដឹង និងមិនបានឃើញអ្វីដែលគាត់ធ្វើក្នុងអតីតកាលឡើយ”។ គេមិនអាចទាក់ទង តាទិត្យ និងមេធាវីរបស់គាត់បានទេកាលពីម្សិលមិញ។
លោក ឡុង បញ្ញាវុធ អ្នកឃ្លាំមើលសាលាក្ដីជាមួយអង្គការគំនិតផ្ដួចផ្ដើមយុត្តិធម៌កម្ពុជា បានសាទរសេចក្ដីសម្រេចក្នុងការចោទប្រកាន់ តាទិត្យ ប៉ុន្តែបាននិយាយថា ទំនងជាមានការចាប់ខ្លួន ឬការផ្តន្ទាទោសតិចតួចណាស់ ដោយ សាររដ្ឋាភិបាលមានការជ្រៀតជ្រែកនៅសាលាក្ដី។ លោកបានបន្ថែមថា “ខ្ញុំសូមនិយាយថា បញ្ហាចំពោះមុខគឺថា អង្គការសហប្រជាជាតិ និងរដ្ឋាភិបាលត្រូវដោះស្រាយឲ្យបានឆាប់តាមដែលអាចធ្វើទៅបាន ឬជាបន្ទាន់ ឥទ្ធិពល នយោបាយ ព្រមទាំងការមិនសហការ ពីភាគីកម្ពុជា”។
បើទោះជាឧបសគ្គជាច្រើនកំពុងប្រឈម នៅសាលាក្ដីក៏ដោយ ក៏លោក ឆាំង យុ នាយកប្រតិបត្តិមជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា ការចោទប្រកាន់លើ តាទិត្យ បង្ហាញឲ្យឃើញថា សាលាក្ដីនៅតែស្វែងរកយុត្តិធម៌សម្រាប់បទឧក្រិដ្ឋដែលបានប្រព្រឹត្តអំឡុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យដដែល។
លោកបានបន្ថែមថា “បើទោះជាមានព្យុះ ភ្លៀង ទឹកជំនន់ក៏ដោយ ក៏សាលាក្ដីនៅតែរឹងមាំ និងស្វែងរកយុត្តិធម៌ដដែល ហើយថា អ្វីដែលប្រហែលជាកើតឡើង ជាក្ដីសង្ឃឹម សម្រាប់អនាគតកម្ពុជា”៕ សារុន