ក្រោយពីការបោះឆ្នោតជាតិនាឆ្នាំ២០១៣រួចមក លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានបញ្ជាឲ្យសហសេវិករបស់លោកក្នុងជួរគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងកាន់អំណាចឈរមុខកញ្ចក់ ដុសក្អែលខ្លួនឯងដែលស្ទើរតែបណ្តោយឲ្យគណបក្សប្រឆាំងរួបរួមគ្នាដែលដឹកនាំដោយលោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា ឡើងកាន់អំណាច។
សារដែលថ្លែងរយៈពេល៦ម៉ោងតាមកញ្ចក់ទូរទស្សន៍ គឺថាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានទទួលនូវមេរៀនជូរចត់មួយ ប៉ុន្តែបានរើបឡើងវិញពីស្ថានការណ៍ដ៏អាក្រក់បំផុតកាលពីអតីតកាល ហើយអាចឈ្នះម្តងទៀត ប្រសិនបើខ្លួនបានកែខ្លួន។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានពន្យល់ប៉ុន្មានថ្ងៃបន្ទាប់ពីលទ្ធផលគួរឲ្យតក់ស្លុត ដែលធ្វើឲ្យលោក សម រង្ស៊ី ខ្វះតែ៧កៅអីទៀតប៉ុណ្ណោះអាចបណ្តេញលោក ហ៊ុន សែនចេញពីតំណែងបានថា “យើងរំពឹងថា អ្នកបោះឆ្នោតទាំងនោះនឹងវិលត្រឡប់មកវិញនៅក្នុងឆ្នាំ២០១៨”។
លោក ផៃ ស៊ីផាន បានមានប្រសាសន៍ដោយផ្តោតទៅលើសញ្ញាវិជ្ជមាននៃព្រឹត្តិការណ៍នោះថា “យើងរៀនពីប្រជាពលរដ្ឋ។ យើងរៀនពីយុទ្ធនាការនេះ ដើម្បីជំរុញឲ្យមានយុត្តិធម៌សង្គមយ៉ាងឆាប់រហ័ស ដើម្បីផ្តល់យុត្តិធម៌ល្អប្រសើរដល់ប្រជាពលរដ្ឋ”។
រយៈពេលពីរឆ្នាំកន្លះមក និងពាក់កណ្តាលផ្លូវឆ្ពោះទៅការបោះឆ្នោតជាតិនៅឆ្នាំ២០១៨ កម្មវិធីបោះឆ្នោតធ្វើដោយគណបក្សកាន់អំណាច តាមពិតទៅ ក្លាយជាកំណែទម្រង់ធំៗមួយចំនួន។ ភាគច្រើននៃកម្មវិធីមាននៅក្នុងគំនិតដែលធ្លាប់ស្គាល់មួយចំនួនពីឆ្នាំ២០១៣ ពោលគឺគំនិតដែលផ្តួចផ្តើមដោយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
ចាប់តាំងពីការបោះឆ្នោតចុងក្រោយមក រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន បានចាប់ផ្តើមអនុវត្តយ៉ាងហោចណាស់ចំនួនពាក់កណ្តាលនៃកម្មវិធីយុទ្ធនាការគោលនយោបាយប្រាំពីរចំណុចដ៏ប្រជានិយម និងប្រជាប្រិយរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាលពីឆ្នាំ២០១៣។
លោក ធន់ សារ៉ាយ ប្រធានអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក បានមានប្រសាសន៍ថា “គេបានអនុវត្តតាមកម្មវិធីនយោបាយរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាលពីយុទ្ធនាការបោះឆ្នោតមុនគឺឧទាហរណ៍ ដំឡើងប្រាក់ខែមន្ត្រីរាជការ និងប្រាក់ខែកម្មកររោងចក្រ។ វាជាកម្មវិធីរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
លោក ធន់ សារ៉ាយ បានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា “កំណែទម្រង់ចម្បងនិងសំខាន់សម្រាប់ប្រទេសជាតិដែលមានដូចជា ប្រព័ន្ធតុលាការឯករាជ្យ និងសេវាសាធារណៈ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានៅមិនទាន់បានធ្វើនៅឡើយទេ”។
ក្នុងពេលដែលគណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាលពីឆ្នាំ២០១៣បានសន្យាដំឡើងប្រាក់ខែមូលដ្ឋានក្នុងវិស័យកាត់ដេរពី៨០ដុល្លារទៅដល់១៥០ដុល្លារ តាំងពីពេលនោះមក រដ្ឋាភិបាលគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាក៏បានដំឡើងដល់១៤០ដុល្លារដែរ។
ការសន្យានាឆ្នាំ២០១៣ដាច់ដោយឡែកផ្សេងទៀតពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដើម្បីដំឡើងប្រាក់ខែមូលដ្ឋានសម្រាប់មន្ត្រីរាជការពី១២០ដុល្លារក្នុងមួយខែដល់២៥០ដុល្លារ គឺស៊ីគ្នានឹងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាផងដែរ ដោយលោក ហ៊ុន សែន កាលពីខែវិច្ឆិកា បានសន្យាថា ប្រាក់ខែនឹងឡើងដល់២៥០ដុល្លារនៅដើមឆ្នាំ២០១៨ ពោលគឺដល់ពេលបោះឆ្នោតតែម្តង។
ផ្ទុយទៅវិញ រយៈពេលប្រាំបួនខែមុននឹងបោះឆ្នោត លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានមានប្រសាសន៍ថា នឹងមិនអាចដំឡើងប្រាក់ខែឲ្យមន្ត្រីរាជការបានទេ បើមិនមានការដំឡើងពន្ធខ្ពស់សម្រាប់កសិករ។
ការគាំពារសុខភាពដោយឥតគិតថ្លៃសម្រាប់ប្រជាជនក្រីក្រ ជាចំណុចទី៥នៃចំណុចទាំងប្រាំពីររបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិកាលពីឆ្នាំ២០១៣ ក៏ត្រូវយកមកអនុវត្តដោយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាតាមរយៈគម្រោងថ្មីនៃការធានាសុខភាពទូលំទូលាយសម្រាប់កម្មករដែលបម្រើការងារក្នុងប្រព័ន្ធ ដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានចុះហត្ថលេខាឲ្យទៅជាច្បាប់កាលពីសប្តាហ៍មុន។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាថែមទាំងអនុវត្តការសន្យារបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាសាធារណៈដើម្បីកាត់បន្ថយតម្លៃប្រេងឥន្ធនៈនិងអគ្គិសនី និងកាត់បន្ថយការអត់ការងារធ្វើ។ មានតែកម្មវិធីយុទ្ធនាការគណបក្សសង្គ្រោះជាតិពីរប៉ុណ្ណោះពោលគឺ សោធននិវត្តសម្រាប់មនុស្សចាស់ និងតម្លៃស្រូវ គឺនៅមិនទាន់បានអនុវត្តនៅឡើយទេ។
កញ្ញា កឹម មនោវិទ្យា អនុប្រធានកិច្ចការសាធារណៈរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ និងជាកូនស្រីរបស់លោក កឹម សុខា អនុប្រធានបក្ស បានមានប្រសាសន៍ថា “ជោគជ័យរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិរហូតមកដល់ពេលនេះ គណបក្សប្រឆាំងកំពុងជំរុញឲ្យប្រទេសជាតិផ្តោតទៅលើនិងព្យាយាមដោះស្រាយបញ្ហាមួយចំនួនដែលយើងបានលើកឡើងពេលធ្វើយុទ្ធនាការរបស់យើង”។
កញ្ញា មនោវិទ្យា បានមានប្រសាសន៍ថា ថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សសង្គ្រោះជាតិពេញចិត្តនឹងតម្លៃនៃគោលនយោបាយថ្មីសម្រាប់សាធារណជន ដោយមិនព្រួយបារម្ភថា គេអាចជួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាពង្រឹងប្រជាប្រិយភាពផ្ទាល់ខ្លួនទេ ព្រោះថា កំណែទម្រង់ទូលំទូលាយមិនទាន់អនុវត្តនៅឡើយទេ”។
អនុប្រធានកិច្ចការសាធារណៈគណបក្សសង្គ្រោះជាតិរូបនេះ បានមានប្រសាសន៍ថា “កំណែទម្រង់សំខាន់បំផុតនិងចាំបាច់ គឺជាកំណែទម្រង់ផ្នែកស្ថាប័ន ហើយមិនទាន់កើតមាននៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលនេះនៅឡើយទេ ពីព្រោះកំណែទម្រង់ស្ថាប័នបែបហ្នឹងនឹងរុះរើក្រុមផលប្រយោជន៍ដែលជាផៅសន្តានសំខាន់របស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា”។
ប៉ុន្តែ លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានមានប្រសាសន៍ថា សាធារណជនបានទទួលយកកិច្ចខំប្រឹងប្រែងថ្មីៗនេះរបស់លោក ហ៊ុន សែន ក្នុងការធ្វើខ្លួនលោកជាមេដឹកនាំដែលនៅកៀកនឹងថ្នាក់មូលដ្ឋាន ចាប់តាំងពីមានមេរៀនពីការបោះឆ្នោតនាឆ្នាំ២០១៣។
លោក សុខ ឥសាន បានមានប្រសាសន៍ថា “យើងបន្តអនុវត្តកំណែទម្រង់ឆ្លើយតបនឹងសេចក្តីត្រូវការប្រជាជន ព្រោះយើងមិនផ្តល់ការសន្យាខ្យល់ទេ ប៉ុន្តែយើងធ្វើឆ្លើយតបនឹងសេចក្តីត្រូវការប្រជាជន។ យើងជឿថាសាធារណជនបានឃើញរួចហើយថារដ្ឋាភិបាលបានធ្វើ ដើម្បីដោះស្រាយទុក្ខលំបាកប្រជាពលរដ្ឋ”។
លោក សុខ ឥសាន បានលើកឡើងអំពីកំណែទម្រង់អប់រំ ការកាត់បន្ថយតម្លៃអគ្គិសនីដែលប្រកាសថ្មីៗនេះ ការដំឡើងបន្តទៀតចំពោះប្រាក់ខែមូលដ្ឋានសម្រាប់មន្ត្រីរាជការ និងការលុបចោលនាពេលថ្មីៗនេះចំពោះពន្ធមួយចំនួនដែលប៉ះពាល់ដល់ប្រជាជនក្រីក្រ ក៏ស្ថិតក្នុងគោលនយោបាយថ្មីល្អបំផុតរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែរ។
លោក សុខ ឥសាន បានមានប្រសាសន៍ថា “ផ្អែកលើព័ត៌មានទទួលបានពីមន្ត្រីមូលដ្ឋានគណបក្សប្រជាជន ទើបសម្តេច ហ៊ុន សែន ក្នុងនាមជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីផង បានដោះស្រាយទាន់សភាពការណ៍ និងទាន់ពេលវេលាតាមរយៈការពិភាក្សាហ្មត់ចត់ជាមួយមន្ត្រីគណបក្សប្រជាជនផ្សេងទៀត”។
អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារូបនេះបានពន្យល់ថា “យើងដោះស្រាយបញ្ហាអស់ទាំងនេះ ទៅតាមយុទ្ធសាស្ត្ររបស់បក្ស ដើម្បីកាត់បន្ថយភាពក្រីក្ររបស់ប្រជាជន រួមមានសម្រាប់មន្ត្រីរាជការ កងប្រដាប់អាវុធ និងកូនចៅប្រជាជនកម្ពុជា។ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមានយុទ្ធសាស្ត្របែបហ្នឹងតាំងពីដើមមក ហើយមិនធ្វើតាមគណបក្សមួយចំនួនដែលទើបកើតពីម្សិលមិញទេ ប៉ុន្តែមកអួតខ្លួនឯងថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាធ្វើតាមគោលនយោបាយរបស់ខ្លួន”។
បន្ថែមទៅលើកំណែទម្រង់ទាំងនេះ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាប្រកាន់យករបៀបឆ្លើយតបជាងមុន ដោយលោក ហ៊ុន សែន និងមន្ត្រីជាច្រើនទៀតបង្កើតហ្វេសប៊ុកផ្ទាល់ខ្លួន ដែលពួកគេអាចប្រាស្រ័យទាក់ទងផ្ទាល់ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បានមានប្រសាសន៍ថា យុទ្ធសាស្ត្រនេះកំពុងទទួលបាននូវភាគលាភ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន បានមានប្រសាសន៍ថា “ឥឡូវនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីក៏ទាក់ទងផ្ទាល់ជាមួយប្រជាពលរដ្ឋ។ ពីមុន លោកត្រូវអង្គុយអានរបាយការណ៍ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះ លោកអាចដឹងពីប្រជាពលរដ្ឋ ហើយឆ្លើយតបភ្លាមៗចំពោះការត្អូញត្អែរ និងទុក្ខលំបាករបស់ពួកគេ ហើយធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់”។
អ្នកនាំពាក្យទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះបានមានប្រសាសន៍ថា “ចំពោះខ្ញុំ ខ្ញុំឃើញហ្វេសប៊ុកលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីនិងប្រជាពលរដ្ឋ គេចុចឡៃច្រើនណាស់។ មនុស្សជាង១លាននាក់ចុចឡៃលើទំព័ររបស់លោក ដូច្នេះខ្ញុំគិតថា គេពេញចិត្តកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី”។
លោក ធន់ សារ៉ាយ ប្រធានអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកបានមានប្រសាសន៍ថា លោកមិនដឹងច្បាស់ថាតើយុទ្ធសាស្ត្រនៃកំណែទម្រង់បន្តិចម្តងៗ និងការទាក់ទងតាមបណ្តាញទំនាក់ទំនងសង្គមមានប្រសិទ្ធភាពឬយ៉ាងណាទេ ប៉ុន្តែ បានមានប្រសាសន៍ថា ការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់នាឆ្នាំ២០១៧ ទំនងជាលាតត្រដាងនូវចម្លើយទៅនឹងសំណួរនោះ។
លោក ធន់ សារ៉ាយ បានមានប្រសាសន៍ថា “តាមធម្មតា នៅក្នុងសង្គមប្រជាធិបតេយ្យ គេស្ទង់មតិប្រជាពលរដ្ឋ ប៉ុន្តែ ឥឡូវនេះគេមិនអាចដឹងថា តើមានប្រសិទ្ធភាពដូចម្តេ៉ចចំពោះគោលនយោបាយ និងយុទ្ធវិធីរបស់ ហ៊ុន សែន ដើម្បីទទួលបានប្រជាប្រិយភាពនោះទេ”។
ប្រធានអង្គការសិទ្ធិមនុស្សរូបនេះបានពន្យល់ថា “យើងនឹងឃើញក្នុងឆ្នាំ២០១៧ថាអ្វីនឹងកើតឡើង។ ប្រសិនបើគេឈ្នះឆ្នោតក្នុងឆ្នាំ២០១៧ គេនឹងបន្តរហូតដល់ការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ២០១៨ ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើគេមិនឈ្នះឆ្នោតក្នុងឆ្នាំ២០១៧ទេ អាចនឹងមានបញ្ហាខ្លះសម្រាប់ការបោះឆ្នោតនាឆ្នាំ២០១៨។ យើងមិនដឹងថា តើការបោះឆ្នោតនាឆ្នាំ២០១៨នឹងមានដំណើរការទៅដោយស្រួលបួលឬយ៉ាងណាទេ។ នោះជាកង្វល់ដែលយើងមាន”។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្តី ព្រះតេជគុណ ប៊ុត ប៊ុនទិញ ដែលដឹកនាំបណ្តាញព្រះសង្ឃឯករាជ្យដើម្បីយុត្តិធម៌សង្គម បានមានសង្ឃដីកាថា ព្រះតេជគុណជឿជាក់ថា វាជ្រុលពេលទៅហើយសម្រាប់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មិនអាចបញ្ចុះបញ្ចូលប្រជាពលរដ្ឋឲ្យជឿថា កំណែទម្រង់របស់ខ្លួនមានន័យនោះទេ។
ព្រះតេជគុណ ប៊ុត ប៊ុនទិញ បានមានសង្ឃដីកាថា “ទាក់ទងនឹងការរស់រានរបស់របបនេះ គេត្រូវកែទម្រង់ ប៉ុន្តែ អាត្មាមិនគិតថា គេអាចកែទម្រង់បានទេ ពីព្រោះគេមានមនុស្សដដែលៗ។ តាមរយៈការអង្កេតរបស់អាត្មា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាប្រើពាក្យកំណែទម្រង់ ប៉ុន្តែ ជាការបង្វែរទៅវិញ”។
ព្រះតេជគុណអង្គនេះបានមានសង្ឃដីកាថា “ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរកំពុងតែវាយស្គរ ទូង ទូង ទូង! ប៉ុន្តែ ក្រុម ហ៊ុន សែន កំពុងតែដេកលង់លក់។ ទូង ទូង ទូង! យើងត្រូវការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែ ពួកគេនៅតែដេកលង់លក់ដដែល”៕រើន