35 C
Phnom Penh

បទវិភាគ៖ កម្ពុជា-អាមេរិក តើ​អាច​បន្ត​ជា​ដៃគូ​ប្រយោជន៍ ឬ​ជា​ដៃគូ​ជម្លោះ​ពិតប្រាកដ?

ដោយ ឌឹ ខេមបូឌា ដេលី

បទវិភាគ

ក្រុម​អ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យ​ចាត់ទុក​វត្តមាន​របស់​លោក ចូ បៃដិន (Joe Biden) នៅ​កម្ពុជា​ខាងមុខ​នេះ​គួរតែ​លើកឡើង​ឲ្យ​ដាច់ស្រេច​ថា កម្ពុជា​ដើរ​តាម​បន្ទាត់​ប្រជាធិបតេយ្យ​ត្រឹមត្រូវ ឬ​មួយ​ដើរ​លើ​ប្រជាធិបតេយ្យ​បែប​ផ្ដាច់ការ​ទៅ​មុខ​ទៀត ហើយ​លោក បៃដិន ក៏​ត្រូវ​កំណត់​យុទ្ធសាស្ត្រ​ចុងក្រោយ​របស់​ខ្លួន​ដែរ ថា​តើ​អាមេរិក​គួរ​បន្ត​ចាត់ទុក​កម្ពុជា​ជា​ដៃគូ​ប្រយោជន៍ ឬ​ជា​ដៃគូ​ជម្លោះ​ពិតប្រាកដ?

នៅ​ដំណាក់កាល​ចុងក្រោយ​នេះ គេ​សង្កេត​ឃើញ​ទំនាក់ទំនង​កម្ពុជា និង​អាមេរិក ស្ថិត​លើ​វិថី​មួយ​ដែល​ពិបាក​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ឈោង​ចាប់​ដៃ​គ្នា​ឲ្យ​ជិតស្និទ្ធ​នោះ​ណាស់។

ភាព​រំសាយ​ចិត្ត​រវាង​ប្រទេស​ទាំង​ពីរ​កើតឡើង​បន្ទាប់ពី​រដ្ឋាភិបាល​របស់​បុរស​ខ្លាំង​គ្មាន​គូ​ប្រៀប បោស​កម្ទេច​ក្រុម​ប្រឆាំង និង​រំលាយ​បក្ស​ប្រឆាំង​ធំ​ជាងគេ​ចោល ហើយ​ដែល​បក្ស​នោះ​ដឹកនាំ​ដោយ​លោក កឹម សុខា និង​លោក សម រង្ស៊ី។

ក្នុង​ស្ថានភាព​នេះ រដ្ឋការ និង​សភា​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​បាន​អនុម័ត​ច្បាប់​បង្កក​ទ្រព្យសម្បត្តិ​របស់​មន្ត្រី​គ្រាក់ៗ​របស់​លោក ហ៊ុន សែន និង​ទ្រព្យសម្បតិ្ត​នៃ​គ្រួសារ​របស់​លោក ហ៊ុន សែន ដែល​មាន​នៅ​លើ​ទឹកដី​អាមេរិក។ លើស​នេះ​ទៀត រដ្ឋការ​របស់​លោក ចូ បៃដិន សម្រេច​ព្យួរ​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​របស់​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ដែល​មិន​ត្រូវ​យក​ពន្ធ​លើ​ការ​នាំចូល​ផលិតផល​កាត់ដេរ​ពី​កម្ពុជា ដែល​មាន​សាច់ប្រាក់​រាប់​រយ​លាន​ដុល្លារ​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំៗ។

ទោះជា​បែប​នេះ​ក្ដី ក្រុម​អ្នក​រិះគន់​និយាយ​ថា វិធានការ​នេះ​មិន​មាន​ប្រសិទ្ធភាព​នោះ​ទេ ព្រោះ​របប​ភ្នំពេញ​មិន​ទាន់​ឃើញ​ខាតបង់​អ្វី​ធំដុំ​នោះ​ឡើយ។

ជាង​នេះ​ទៀត អាមេរិក​នៅ​សល់​តែ​ពេលវេលា​មួយ​ទៀត គឺ​ការ​អនុម័ត​ច្បាប់​ថ្មី​ចុងក្រោយ​របស់​ខ្លួន​មួយ​ទៀត ដែល​គេ​ហៅថា ច្បាប់​ស្ដីពី​ប្រជាធិបតេយ្យ​កម្ពុជា​តែប៉ុណ្ណោះ។ ច្បាប់​នេះ ត្រូវ​បាន​អនុម័ត​រួច​ទៅ​ហើយ​ដោយ​អនុ​គណៈកម្មាធិការ​ព្រឹទ្ធសភា​ទទួល​បន្ទុក​កិច្ចការ​បរទេស គឺ​នៅ​សល់​តែ​ការ​សម្រេច​រួម​របស់​ព្រឹទ្ធសភា​តែប៉ុណ្ណោះ។

ប្រសិនបើ​ច្បាប់​នេះ​អនុម័ត​ហើយ​នោះ គឺ​ទំនាក់ទំនង​កម្ពុជា-អាមេរិក នឹង​ដើរ​ដល់​ចំណុច​បែកបាក់​គ្នា​ធ្ងន់ធ្ងរ។

តើ​ច្បាប់​នេះ​អាច​កើត​ជា​រូបរាង​នៅ​ពេល​ណា ហើយ​អាច​ចេញ​រួច​ដែរ​ឬ​ទេ បើ​មន្ត្រី​អាមេរិក​មួយ​ចំនួន​នៅតែ​លឹបលៗ​ជាមួយ​នឹង​របប​ក្រុង​ភ្នំពេញ​ដែរ​នោះ?

ក្នុង​ស្ថានភាព​ដូចនេះ​ដែល​គេ​ថា​អាមេរិក​ដូចជា​ទៅ​មុខ​មិន​រួច ថយ​ក្រោយ​មិន​រួច​អំពី​អនាគត​របស់​ខ្លួន​ជាមួយ​នឹង​កម្ពុជា​សព្វថ្ងៃ។ គេ​ថា​ជំហរ​មិន​ច្បាស់លាស់​របស់​អាមេរិក​ដូចនេះ បាន​ត្រឹម​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ភាព​ប្រទាំង​ប្រទូស្ត​ផង និង​ត្រូវរ៉ូវ​គ្នា​ផង​ជាមួយ​នឹង​របប​ភ្នំពេញ ក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​របស់​លោក ហ៊ុន សែន។ ភាព​មិន​ច្បាស់លាស់​របស់​អាមេរិក​នេះ​ហើយ ដែល​ជា​ហេតុ​នាំ​ឲ្យ​ការ​ដឹកនាំ​របស់​បុរស​ខ្លាំង​នៅ​កម្ពុជា កាន់តែ​ដឹកនាំ​ទៅ​រក​របប​ផ្ដាច់ការ និង​កាន់​តែ​មាន​អំនួត ហើយ​មិន​ខ្លាច​បាត់បង់​ដៃគូ​ជាមួយ​អាមេរិក​នោះ​ទេ។

ព្រោះ​តែ​ដូចនេះ​ហើយ ធ្វើ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​អាមេរិក​ចំណាយ​ពេល​រាប់​សិប​ឆ្នាំ​ដោយ​រុញ​ឲ្យ​ធ្លាក់​ក្នុង​ភាព​ប្រទាញ​គំនិត​គ្នា​នៃ​ក្រុម​អ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យ​ត្រឹមត្រូវ ហើយ​នាំ​ឲ្យ​ក្រុម​នេះ​ឈាន​ទៅ​ដល់​ការ​បែកបាក់​គ្នា​ទៀត​ផង។ ដូច​នេះ​ហើយ​បាន​ជា​មាន​ការ​ចោទ​សួរ​ថា តើ​អាមេរិក​គួរ​ដើរ​លើ​វិថី​ពិបាក​ធ្វើការ​ជាមួយ​របប​របស់​បុរស​ខ្លាំង​ក្រុង​ភ្នំពេញ​សព្វថ្ងៃ​នេះ​បន្ត​ទៀត ឬ​ក៏​ត្រូវ​ចាត់ទុក​ជា​ដៃគូ​ជម្លោះ​តែម្ដង?

មាន​មតិ​ខ្លះ​និយាយ​ថា ព្រោះ​តែ​យុទ្ធសាស្ត្រ​ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ទើប​កម្ពុជា​មាន​សារសំខាន់​ក្នុង​កែវភ្នែក​អាមេរិក ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រទេស​អាស៊ី​អាគ្នេយ៍​មួយ​នេះ​គ្មាន​ខ្វល់​សម្ពាធ​បរទេស​នោះ​ទេ ដែល​មិន​ថា​ឡើយ​សម្ពាធ​របស់​អាមេរិក ចំណែក​សម្ពាធ​របស់​សហភាព​អឺរ៉ុប បុរស​ខ្លាំង​លោក ហ៊ុន សែន មិន​ខ្វល់​ដែរ។ ពួកគេ​និយាយ​ថា ក្រុង​វ៉ាស៊ីនតុន រៀប​យុទ្ធសាស្ត្រ​គ្រាន់តែ​លឹបលៗ​ប៉ុណ្ណោះ។

នាយករដ្ឋមន្ត្រី​កម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន និង​ប្រធានាធិបតី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក លោក ចូ បៃដិន (Joe Biden) ស្វាគមន៍​គ្នា​នៅ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក ថ្ងៃ​ទី​១២ ខែ​ឧសភា ឆ្នាំ​២០២២។

តើ​វា​ជា​យុទ្ធសាស្ត្រ​ដូចម្ដេច?

អ្នក​សង្កេតការណ៍​លើកឡើង​អំពី​សាវតារ​ថ្មី​នៃ​ទំនាក់ទំនង​អាមេរិក​ដ៏​ប្រេះស្រាំ​នៅ​ឆ្នាំ​២០១៣ គឺ​ពេល​នោះ ប្រទេស​កម្ពុជា​មាន​ការ​បោះឆ្នោត ដែល​កាលនោះ​លទ្ធផល​បង្ហាញ​ថា​បក្ស​ប្រជាជន​ជួប​រឿង​អាក្រក់​បំផុត​ក្នុង​រយៈពេល​បី​អាណត្តិ​ចុងក្រោយ គឺ​ចាញ់​ឆ្នោត​បក្ស​ប្រឆាំង​ដឹកនាំ​ដោយ​លោក កឹម សុខា និង​លោក សម រង្ស៊ី។

តែ​បក្ស​កាន់​អំណាច​មួយ​នេះ​បាន​រៀបចំ​ផែនការ​យក​ឈ្នះ​តែម្ដង គឺ​កំណត់​យក​អាសនៈ​ឈ្នះ​លើ​គូប្រកួត ដោយ​រុញ​ឱ្យ​ស្ថាប័ន​ជាតិ​រៀបចំ​ការ​បោះឆ្នោត​របស់​ប្រទេស​ជា​អ្នក​ថា​តាម​ក្រោយ។

ពេល​នោះ បក្ស​ប្រឆាំង​ឈ្នះ​អាសនៈ​បាន ៥៥ ទល់​នឹង ៦៨ តែ​តួលេខ​នេះ​គឺ​អ្នក​សង្កេតការណ៍​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ​ចាត់ទុក​ថា​មាន​ការ​ក្លែងបន្លំ​ពី​ស្ថាប័ន​បោះឆ្នោត​លម្អៀង​ទៅ​រក​បក្ស​កាន់​អំណាច ដែល​ការពិត បក្ស​ប្រឆាំង​ឈ្នះ​លើសលប់។ ពេល​នោះ បក្ស​ប្រឆាំង​បាន​ច្រានចោល​ដោយ​មិន​ព្រម​យក​អាសនៈ​សភា​នោះ​ទេ ហើយ​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​លទ្ធផល​បោះឆ្នោត​ជាបន្តបន្ទាប់។ អំណាច​បាតុកម្ម​បាន​រីក​ខ្លាំង​ឡើងៗ ខណៈ​កម្មករ​មើល​ឃើញ​ពី​លក្ខខណ្ឌ​អាក្រក់ និង​ថ្លៃឈ្នួល​ទាប​ពេក ក៏​បាន​មក​ចូលរួម​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ផង​ដែរ។

បាតុកម្ម​ដ៏​ធំ​មាន​ការ​ចូលរួម​ពី​មហាជន និង​កម្មករ តែ​ភាព​ស្ទុះស្ទា​របស់​អាមេរិក​ដែល​មិន​លូក​ដៃ​ភ្លាម​ជួយ​កម្លាំង​អ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យ ទីបំផុត​រដ្ឋាភិបាល​លោក ហ៊ុន សែន ក៏​សម្រេច​បង្ក្រាប​ដោយ​បាញ់​សម្លាប់​បាតុករ ហើយ​ក្រោយ​មក បក្ស​កាន់​អំណាច​ក៏​អូស​បក្ស​ប្រឆាំង​ចូល​រដ្ឋសភា​ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​កែទម្រង់​ប្រព័ន្ធ​បោះឆ្នោត​ក្រោម​លក្ខខណ្ឌ​ពី​បក្ស​ប្រឆាំង។

ពេល​ដឹង​ថា​ស្ថាប័ន​នេះ​លែង​ស្ថិត​នៅ​ក្រោម​អំណាច​របស់​ខ្លួន​បាន​ទៀត​ហើយ បក្ស​កាន់​អំណាច​ក៏​រក​វិធី​រំលាយ​បក្ស​ប្រឆាំង​នេះ​តែម្ដង គឺ​នៅ​ក្រោយ​ការ​បោះឆ្នោត​ឃុំ-សង្កាត់​ដែល​បក្ស​ប្រឆាំង​ដណ្ដើម​យក​អំណាច​មូលដ្ឋាន​បាន​ហើយ​នោះ។

ក្រោយ​រំលាយ​បក្ស​ប្រឆាំង​ហើយ គឺ​មួយ​ឆ្នាំ​ក្រោយ​មក កម្ពុជា​មាន​ការ​បោះឆ្នោត​សភា​ដែល​ពុំ​មាន​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ចូលរួម​នោះ​ទេ។ បក្ស​កាន់​អំណាច​ប្ដូរ​ប្រព័ន្ធ​បោះឆ្នោត បន្ត​បង្ក្រាប​ក្រុម​ប្រឆាំង បង្ក្រាប​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ឯករាជ្យ សហជីព​ការងារ អង្គការ​មិនមែន​រដ្ឋាភិបាល។

មេដឹកនាំ​បក្ស​ប្រឆាំង​មួយ​រូប គឺ​លោក សម រង្ស៊ី បាន​និរទេស​ខ្លួន ហើយ​ចំណែក​លោក កឹម សុខា និង​អ្នក​នយោបាយ​សំខាន់ៗ​ក្នុង​បក្ស ត្រូវ​បាន​ចាប់​ខ្លួន និង​កាត់ទោស ហើយ​ហាម​មិន​ឲ្យ​ធ្វើ​នយោបាយ​ចំនួន ៥​ឆ្នាំ​ថែម​ទៀត។

ប្រធាន​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ លោក កឹម សុខា ពេល​ត្រូវ​សមត្ថកិច្ច​ចាប់​ខ្លួន​ទាំង​យប់​នៅ​គេហដ្ឋាន​របស់​លោក​កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៣ ខែ​កញ្ញា ឆ្នាំ​២០១៧។

នៅ​ពេល​ដែល​បក្ស​កាន់​អំណាច​អស់​ក្រុម​ខ្លាំង​ប្រកួត​ជាមួយ​ខ្លួន​ហើយ ពេល​នោះ​ការ​បោះឆ្នោត​ជាតិ​កាលពី​ឆ្នាំ​២០១៨ ប្រៀប​ដូចជា​ការ​ប្រណាំង​សេះ​លើ​សង្វៀន​ប្រកួត​ដែល​គ្មាន​គូប្រកួត។

ខណៈ​នោះ សហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​អឺរ៉ុប​ឆ្លើយតប​ដែរ ដោយ​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​លើ​មន្ត្រី​ពុករលួយ រឹតត្បិត​ការ​អនុគ្រោះ​ប្រព័ន្ធ​ពាណិជ្ជកម្ម។ តែ​ទោះជា​បែប​នេះ​ក្តី លោក ហ៊ុន សែន បាន​អូស​ប្រទេស​ទាំងមូល​ទៅ​ពឹងផ្អែក​នយោបាយ និង​សេដ្ឋកិច្ច​ពី​ប្រទេស​ចិន​វិញ ទោះបីជា​ដឹង​ថា​បំណុល​ចិន​អាច​ក្លាយ​ជា​អន្ទាក់​បំណុល និង​ឥទ្ធិពល​អាក្រក់​ក៏ដោយ។

ក្រុង​វ៉ាស៊ីនតុន សឹងតែ​ភ្លេច​ថា​កម្ពុជា​ធ្លាក់​ទៅ​ក្នុង​គន្លង​ចិន រហូត​ដល់​ឆ្នាំ​២០១៩ ពេល​មួយ​ដែល​អាមេរិក​បាន​ឃើញ​នូវ​កិច្ចព្រមព្រៀង​ចម្លង​ដែល​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​ចិន​ស្ថាបនា​មូលដ្ឋាន​ទ័ព​ជើងទឹក​នៅ​សមុទ្រ​រាម ទើប​អាមេរិក​ភ្ញាក់​ខ្លួន។ អាមេរិក​ភ្ញាក់​ខ្លួន​ខ្លាំង គឺ​នៅ​ចុង​អាណត្តិ​លោក ដូណាល់ ត្រាំ នោះ​តែម្តង។

ចូល​ដល់​អាណត្តិ​លោក បៃដិន ទើប​អាមេរិក​ភ្ញាក់​ខ្លួន​ខ្លាំង​ជាង​មុន​ដោយ​បញ្ជូន​មន្ត្រី​ជាន់ខ្ពស់​ជា​ហូរហែ​មក​ជួប​លោក ហ៊ុន សែន អំពី​មូលដ្ឋាន​ទ័ព​ជើងទឹក​រាម ដែល​អាច​នឹង​ក្លាយ​ជា​មូលដ្ឋាន​ទ័ព​ជើងទឹក​ចិន និង​អំពី​ស្ថានភាព​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​កម្ពុជា តែ​របប​នៅ​ភ្នំពេញ​យក​ត្រចៀក​ម្ខាង​ស្ដាប់ ប៉ុន្តែ​ម្ខាង​ទៀត​ស្ដាប់​ចិន​ដោយ​យក​ចិត្ត​ទុកដាក់​ស្ដាប់​ជាង​អាមេរិក​ទៅ​ទៀត។

នាយករដ្ឋមន្ត្រី​កម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន និង​ប្រធានាធិបតី​ចិន លោក ស៊ី ជីនពីង (Xi Jinping)។

តែ​ពេលនេះ​ដូចជា​ចង់​ហួស​ពេល​ទៅ​ហើយ គឺ​កម្ពុជា​ធ្លាក់​ក្រោម​ឥទ្ធិពល​ចិន​ខ្លាំង​ទៅ​ហើយ​ជាមួយ​នឹង​បំណុល​ហក់​ឡើង​ដូច​ភ្នំ។ ឥឡូវ​នេះ​ទៀត គឺ​នៅ​សប្ដាហ៍​ក្រោយ លោក បៃដិន នឹង​មក​ជាន់​ទឹកដី​កម្ពុជា​ដើម្បី​ចូលរួម​ប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន-អាមេរិក។

លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែង​អួតអាង​ថា លោក បៃដិន បាន​សម្រេច​មក​កាន់​កម្ពុជា​តាម​ការ​អញ្ជើញ​របស់​លោក។ វត្តមាន​របស់​លោក បៃដិន និង​មេដឹកនាំ​បណ្ដា​ប្រទេស​ប្រជាធិបតេយ្យ នឹង​នាំ​ឲ្យ​របប​ភ្នំពេញ​ចាត់ទុក​ថា​ខ្លួន​គេ​កំពុងតែ​មាន​ប្រៀប​យ៉ាង​ពិតប្រាកដ​លើ​ក្រុម​ប្រឆាំង គឺ​លើ​ការ​តស៊ូ​ការទូត។ មិន​តែប៉ុណ្ណោះ ក្រុង​ភ្នំពេញ​ថា​អ្នក​នយោបាយ​ក្នុង​ស្រុក​ទាំងអស់​សុទ្ធតែ​មាន​សេរីភាព គឺ​លើកលែង​ក្រុម​អ្នក​នយោបាយ​រត់​ទៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​តែប៉ុណ្ណោះ។

ដូចនេះ ប្រព័ន្ធ​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅតែ​ទទួល​បាន​ការ​រាក់ទាក់​ពី​មេដឹកនាំ​សហរដ្ឋ​អាមេរិក និង​ក្រុម​បស្ចិម​ប្រទេស។

យ៉ាងណាក៏ដោយ មជ្ឈដ្ឋាន​អ្នក​ប្រជាធិបតេយ្យ​គិត​ថា វត្តមាន​លោក បៃដិន ដែល​មាន​វត្តមាន​នៅ​កម្ពុជា​ខាងមុខ​នេះ គួរតែ​លើកឡើង​ឲ្យ​ដាច់ស្រេច​ថា​កម្ពុជា​ដើរ​តាម​បន្ទាត់​ប្រជាធិបតេយ្យ​ត្រឹមត្រូវ ឬ​ក៏​ដើរ​លើ​ប្រជាធិបតេយ្យ​បែប​ផ្ដាច់ការ​ទៅ​មុខ​ទៀត ហើយ​រដ្ឋការ​លោក បៃដិន ផ្ទាល់ ក៏​ត្រូវ​កំណត់​យុទ្ធសាស្ត្រ​ចុងក្រោយ​របស់​ខ្លួន​ដែរ ថា​តើ​អាមេរិក​គួរ​បន្ត​ចាត់ទុក​កម្ពុជា​ជា​ដៃគូ​ប្រយោជន៍ ឬ​ជា​ដៃគូ​ជម្លោះ​ពិតប្រាកដ៕

© 2024, ខេមបូឌា ដេលី. All rights reserved. No part of this article may be reproduced in print, electronically, broadcast, rewritten or redistributed without written permission.

អត្ថបទទាក់ទង

អត្ថបទអានច្រើន

សេចក្ដីរាយការណ៍ពិសេស