សកម្មជនមាតាធម្មជាតិស្នើជាថ្មីទៀតឲ្យរដ្ឋមន្ត្រីថ្មីក្រសួងបរិស្ថាន ដាក់ចេញនូវវិធានការជាក់លាក់មួយក្នុងការការពារកោះកុងក្រៅ ពីក្រុមឧកញ៉ា ឬអ្នកមានអំណាចដែលកំពុងបើកការអភិវឌ្ឍ និងកំពុងបំផ្លាញដល់ទេសភាព ធនធានធម្មជាតិ និងជីវចម្រុះនៅទីនោះ។
អង្គការចលនាមាតាធម្មជាតិ បានសរសេរលើទំព័រហ្វេសប៊ុកកាលពីថ្ងៃទី៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ ថា ក្រសួងបរិស្ថានបានប្តូររដ្ឋមន្ត្រីរួចទៅហើយ ប៉ុន្តែបញ្ហាកោះកុងក្រៅមិនទាន់មានអ្វីប្រែប្រួលជាដុំកំភួននោះទេ។
ប្រភពដដែលឲ្យដឹងទៀតថា ទោះបីជារយៈពេល ៨ឆ្នាំមកនេះ ក្រសួងបរិស្ថានមិនទាន់ចេញសេចក្ដីសម្រេចណាមួយដែលបញ្ជាក់ថា កោះកុងក្រៅមានសុវត្ថិភាពពីក្រុមឧកញ៉ា ឬអ្នកមានអំណាចក៏ដោយ ក៏ពួកគេនៅតែសង្ឃឹមថា រូបភាពដ៏ស្រស់ស្អាតនៅទីនោះ នឹងដក់ជាប់ក្នុងដួងចិត្តរបស់ជនរួមជាតិដោយគ្មានការបំផ្លិចបំផ្លាញ។
អង្គការចលនាមាតាធម្មជាតិ ក៏បានអំពាវនាវឲ្យពលរដ្ឋ ព្រមទាំងយុវជន ចូលរួមការពារកោះកុងក្រៅ ខណៈកោះនេះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលប្រគល់សិទ្ធិវិនិយោគឲ្យទៅក្រុមហ៊ុន កោះកុង អេស អ៊ី ហ្សិត ខូ អិលធីឌី (KOH KONG SEZ CO., LTD.) របស់លោក លី យ៉ុងផាត់ ដើម្បីធ្វើការវិនិយោគ និងអភិវឌ្ឍ។
សកម្មជនចលនាមាតាធម្មជាតិ កញ្ញា មាន លីសា ប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily ថា បើរដ្ឋមន្ត្រីថ្មីក្រសួងបរិស្ថាននៅតែមិនអើពើចំពោះសំណើរបស់ពួកគេ និងពលរដ្ឋ ដើម្បីដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានសមុទ្រទេ នោះវាបង្ហាញពីគំរូអាក្រក់នៃការដឹកនាំ ខណៈសំណើនេះគឺដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ជាតិ និងធនធានធម្មជាតិនៅកម្ពុជាតែប៉ុណ្ណោះ។
កញ្ញាអះអាងថា កន្លងមក រដ្ឋាភិបាលមិនបានដាក់ចេញនូវវិធានការ និងពិនិត្យមើលសំណើរបស់ពួកគេ ក៏ដូចជាពលរដ្ឋដែលបានស្នើសុំឲ្យដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិនោះទេ ដោយសារប៉ះពាល់ផលប្រយោជន៍អ្នកមានអំណាច និងបក្ខពួករបស់ខ្លួន។ ជាក់ស្ដែងដូចជាសំណើដែលពួកគេដាក់ទៅរដ្ឋាភិបាល ដោយសុំឲ្យដកឧទ្យានជាតិ «គិរីរម្យ» ពីឧកញ៉ា ជឹង សុគន្ធាវី មកទុកជាសម្បត្តិរដ្ឋវិញ ជាដើម។
កញ្ញាបញ្ជាក់ថា ការមិនដកយកដីឧទ្យានជាតិ «គិរីរម្យ» ពីឧកញ៉ា ជឹង សុគន្ធាវី មកវិញនេះ ដោយសារឧកញ៉ារូបនេះជាកូនរបស់អ្នកស្រី ជឹង សុភាព ហៅយាយភូ ជាមនុស្សស្និទ្ធនឹងគ្រួសារនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា។
ចំណែកករណីរឿងកោះកុងក្រៅវិញ ដោយសាររដ្ឋាភិបាលជាអ្នកសហការជាមួយក្រុមហ៊ុនកោះកុង SEZ របស់អ្នកឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ទើបសំណើដែលស្នើសុំដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រនោះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថានមិនអើពើដោះស្រាយ។
សកម្មជនការពារបរិស្ថានរូបនេះព្រមានថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលថ្មី និងលោក អ៊ាង សុផល្លែត រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន នៅតែមិនចាត់វិធានការលើសំណើរបស់ពួកគេទេ នោះពលរដ្ឋនឹងបាត់បង់ជំនឿ ហើយនឹងឈប់គាំទ្រ ខណៈពួកគេវិញក៏មិនបញ្ឈប់សកម្មភាពជំរុញ និងទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលដាក់កោះកុងក្រៅជាឧទ្យានជាតិសមុទ្រដែរ ទោះបីជាពួកគេរងការគំរាមកំហែង និងចោទប្រកាន់បែបណាក៏ដោយ។
មាត្រា៣៥ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ចែងថា ពលរដ្ឋខ្មែរទាំងពីរភេទមានសិទ្ធិចូលរួមយ៉ាងសកម្មក្នុងជីវភាពនយោបាយ សេដ្ឋកិច្ច សង្គមកិច្ច និងវប្បធម៌របស់ប្រទេសជាតិ។ សេចក្តីស្នើទាំងឡាយរបស់ពលរដ្ឋ ត្រូវបានទទួលការពិនិត្យ និងដោះស្រាយយ៉ាងហ្មត់ចត់ពីអង្គការរដ្ឋ។
នៅលើគេហទំព័រនៃមន្ទីរទេសចរណ៍ខេត្តកោះកុង បង្ហាញថា កោះកុងក្រៅ គឺជាកោះធំទីមួយរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ដែលមានទំហំសរុប ១០៣គីឡូម៉ែត្រការ៉េ ហើយក៏ជាកោះខ្ពស់ជាងគេក្នុងតំបន់ឈូងសមុទ្រថៃ ថែមទៀត។ កោះនេះស្ថិតក្នុងភូមិសាស្ត្រភូមិជ្រោយប្រស់ ឃុំជ្រោយប្រស់ ស្រុកកោះកុង ខេត្តកោះកុង ដែលមានចម្ងាយប្រមាណ ៣០គីឡូម៉ែត្រពីក្រុងខេមរភូមិន្ទ។
កោះនេះសម្បូរដោយសក្ដានុពលផ្នែកធនធានធម្មជាតិ និងជីវចម្រុះនៅបាតសមុទ្រ ព្រមទាំងមានឆ្នេរខ្សាច់ល្អស្រស់ស្អាត ស្ថិតនៅលើផ្ទៃទឹកសមុទ្រដ៏ធំល្វឹងល្វើយដែលមានពណ៌ខៀវស្រងាត់។
ក៏ប៉ុន្តែ កាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ កោះកុងក្រៅនេះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលប្រគល់សិទ្ធិវិនិយោគឱ្យទៅក្រុមហ៊ុន កោះកុង អេស អ៊ី ហ្សិត ខូ អិលធីឌី (KOH KONG SEZ CO., LTD.) របស់លោក លី យ៉ុងផាត់ ដែលជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភាមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដើម្បីធ្វើការអភិវឌ្ឍ៕