 អំពាវនាវរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ផ្សព្វផ្សាយពីសិទ្ធិលំនៅឋានសមរម្យ និងលក្ខខណ្ឌអប្បបរមាស្ដីពីសិទ្ធិលំនៅឋានដែលកំណត់ដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ ឱ្យបានទូលំទូលាយទៅដល់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ ដើម្បីធានាការរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋប្រកបដោយសុវត្ថិភាព។){kind=link}
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក (Adhoc) អំពាវនាវរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិថ្មីរបស់លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ផ្សព្វផ្សាយពីសិទ្ធិលំនៅឋានសមរម្យ និងលក្ខខណ្ឌអប្បបរមាស្ដីពីសិទ្ធិលំនៅឋានដែលកំណត់ដោយអង្គការសហប្រជាជាតិ ឱ្យបានទូលំទូលាយទៅដល់អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានគ្រប់លំដាប់ថ្នាក់ ដើម្បីធានាការរស់នៅរបស់ពលរដ្ឋប្រកបដោយសុវត្ថិភាព។
ប្រធានសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍នៅកម្ពុជា លោក នី សុខា លើកឡើងពីដំណោះស្រាយសិទ្ធិលំនៅឋាននៅថ្ងៃទី២៦ ធ្នូ នេះថា រយៈពេលជាង ៣០ឆ្នាំមកនេះ រដ្ឋាភិបាលមិនដែលបានផ្សព្វផ្សាយពីសិទ្ធិលំនៅឋានទៅដល់អាជ្ញាធរ និងប្រជាពលរដ្ឋឱ្យមានការយល់ដឹងនោះទេ ដែលនេះគឺជាបញ្ហាមួយក្នុងការធានានូវសិទ្ធិលំនៅឋានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋដោយសមរម្យ ខណៈការបណ្តេញពីលំនៅឋានក្រោមវិធានការរបស់អាជ្ញាធរ តែងតែកើតមានជាបន្តបន្ទាប់។
លោក នី សុខា លើកឡើងការបណ្ដេញពលរដ្ឋចេញដោយបង្ខំ ដូចជាសហគមន៍ឡពាង សហគមន៍នៅខេត្តកោះកុង និងការបណ្ដេញប្រជាពលរដ្ឋក្នុងខេត្តក្រចេះ ចេញពីលំនៅឋានកាលពីពេលថ្មីៗនេះជាដើម គឺតែងតែមានប្រភពមកពីបញ្ហាអំពើពុករលួយ ការប្រើអំណាចរំលោភបំពានច្បាប់ និងការរើសអើងនិន្នាការនយោបាយ ជាដើម ជាពិសេសគឺការមិនយល់ដឹងរបស់អាជ្ញាធរជុំវិញលក្ខខណ្ឌអប្បបរមាស្ដីពីសិទ្ធិលំនៅឋានដែលកំណត់ដោយអង្គការសហប្រជាជាតិតែម្តង។
ការអំពាវនាវនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណជា ១០០នាក់មកពី ២៤៧គ្រួសារ បានធ្វើការតវ៉ាបន្ទាប់ពីរងនូវការបណ្ដេញចេញពីលំនៅឋានដោយអាជ្ញាធរខេត្តពីអាជ្ញាធរខេត្តក្រចេះ កាលពីពេលថ្មីៗនេះ។
កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ ប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណជា ១០០នាក់ តំណាងឱ្យពលរដ្ឋរងគ្រោះ ២៤៧គ្រួសារ ដែលរងនូវការបណ្ដេញចេញពីលំនៅឋានដោយអាជ្ញាធរខេត្តក្រចេះ ដែលមកពី ៧ភូមិ ដូចជា ភូមិព្រែកតាអាំ ភូមិព្រែកតាថឹង ភូមិបុស និងភូមិលាវក្រោម ជាដើម បានផ្ទុះការតវ៉ាយ៉ាងខ្លាំងបន្ទាប់ពីអាជ្ញាធរប្រមាណជា ២០នាក់ ដូចជា មន្ត្រីសុរិយោដី អាវុធហត្ថខេត្ត អាជ្ញាធរខេត្ត ប្រជាការពារភូមិ និងមេភូមិ ជាដើម បានចុះទៅចុច GPS លើដីរបស់ពួកគាត់កំពុងកាន់កាប់ក្នុងបំណងបែងចែកឱ្យប្រជាពលរដ្ឋសាជាថ្មី ដែលមួយគ្រួសារអាចទទួលបានដីភូមិ ១៥ម៉ែត្រ និងដីចម្ការ ៥០ម៉ែត្រ ប៉ុន្តែការផ្តល់ជូននេះត្រូវប្រជាពលរដ្ឋបដិសេធទាំងស្រុង។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ អភិបាលខេត្តក្រចេះ លោក វ៉ា ថន បានចេញសេចក្ដីប្រកាសជូនដំណឹងមួយកាលពីថ្ងៃទី២១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ នេះ ដោយតម្រូវឲ្យប្រជាពលរដ្ឋបញ្ឈប់ការកាន់កាប់ ការដាំដុះបន្ថែម ដោយជំនួសមកវិញនូវការរុះរើចេញវិញ ដូចជា របង ដំណាំ និងសម្ភារៈផ្សេងៗជាបន្ទាន់ ព្រមទាំងតម្រូវឱ្យចាកចេញពីទីតាំងដីដែលខ្លួនធ្លាប់រស់នៅឱ្យបានមុនថ្ងៃទី៣០ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៣ ជាកំហិតផងដែរ។
រហូតដល់ថ្ងៃទី២៥ ខែធ្នូ កន្លងទៅថ្មីៗនេះ ក្រុមការងារខេត្តក្រចេះ ក៏បានដាក់គ្រឿងចក្រចូលឈូសឆាយទ្រព្យសម្បត្តិប្រជាពលរដ្ឋតែម្តង ក្នុងនោះ អាជ្ញាធរព្រមានថា ករណីប្រជាពលរដ្ឋមិនសហការ និងមិនអនុវត្តតាមសេចក្តីជូនដំណឹងរបស់ខ្លួន គណៈកម្មាធិការគ្រប់គ្រងដីរដ្ឋថ្នាក់ខេត្ត នឹងអនុវត្តតាមនីតិវិធីច្បាប់ដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌឡើយ។
ប្រជាពលរដ្ឋរងគ្រោះ បានអះអាងអំឡុងពេលតវ៉ានេះថា ពួកគាត់បានកាន់កាប់ដីនោះតាំងពីឆ្នាំ១៩៧៩ មកម្ល៉េះ ហើយអាជ្ញាធរភូមិ-ឃុំក៏បានទទួលស្គាល់ ព្រមទាំងបានចេញអត្តសញ្ញាណប័ណ្ណ សៀវភៅគ្រួសារ និងសៀវភៅស្នាក់នៅឲ្យពួកគាត់ផងដែរ។
ជាងនេះទៀត នៅអំឡុងឆ្នាំ២០០០ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន ក៏ធ្លាប់បានចុះទៅចែកអំណោយជូនប្រជាពលរដ្ឋដែលរងគ្រោះដោយសារទឹកជន់នៅតំបន់នោះថែមទៀត និងធ្លាប់ណែនាំឱ្យអាជ្ញាធរប្រគល់ដីជូនប្រជាពលរដ្ឋដែលពួកគាត់បានកាន់កាប់ដែរ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបានអនុវត្តបញ្ច្រាសពីការណែនាំរបស់មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចលោក ហ៊ុន សែន ទាំងស្រុង។
ទិន្នន័យសង្គមស៊ីវិល បានបង្ហាញថា ការបណ្ដេញពលរដ្ឋចេញពីលំនៅឋាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានកើតឡើងយ៉ាងផុសផុលក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដូចជាខេត្តសៀមរាប ក៏មានការបណ្ដេញពលរដ្ឋចេញពីតំបន់អង្គរ ខេត្តកោះកុង ខេត្តព្រះសីហនុ ខេត្តមណ្ឌលគិរី ខេត្តព្រះវិហារ និងសហគមន៍ជាច្រើនទៀតនៅក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ជាដើម ប៉ុន្តែជាលទ្ធផល គេមិនដែលឃើញរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយបញ្ហាទាំងនេះជូនប្រជាពលរដ្ឋឱ្យទទួលបានដីវិញទេ គឺមានតែការចាប់ខ្លួន និងការចោទប្រកាន់ពីបទផ្សេងៗប៉ុណ្ណោះ។
ជុំវិញបញ្ហានេះ អ្នកផ្តល់ប្រឹក្សាផ្នែកច្បាប់សម្រាប់គណៈកម្មការស្វែងរកការពិតអំពីកម្ពុជា លោក ម៉តថុន សក្លា (Morton Sklar) បានអះអាងកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់អ្នករាយការណ៍ពិសេសរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំកម្ពុជា លោក វីទិត មុនតាប៊ន ទៅកម្ពុជាកាលពីដើមខែធ្នូ នេះ បានចុះទៅពិនិត្យទីតាំងមួយចំនួនដែលមានការរំលោភដីធ្លីផងដែរ ហើយបញ្ហាទាំងនេះនឹងក្លាយជារបាយការណ៍ដ៏រឹងមាំមួយដែលលោកត្រូវដាក់ជូនអង្គការសហប្រជាជាតិនៅដើមឆ្នាំក្រោយនេះ។
អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលដែលធ្វើការលើវិស័យសិទ្ធិមនុស្ស បានចេញរបាយការណ៍របស់ខ្លួនកាលពីអំឡុងខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣ កន្លងទៅថា សិទ្ធិលំនៅឋានរបស់ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាបានបន្តកើតមានឡើងឥតឈប់ឈរ ដែលមានរហូតដល់ជិត ១០០ករណី បានកើតឡើងក្នុងឆ្នាំ២០២២ (៨៤ករណី) ហើយភាគច្រើនគឺជាករណីដែលរំលោភដោយបុគ្គលមានអំណាច ដែលនាំឲ្យប៉ះពាល់ដល់ជនរងគ្រោះដោយផ្ទាល់ជាង ៧ពាន់គ្រួសារ (៧១៤១គ្រួសារ) ដែលមិនអាចរកដំណោះស្រាយបានរហូតដល់ពេលនេះ៕