ព្រះរាជពិធីថ្វាយព្រះភ្លើងសម្ដេចព្រះអគ្គមហាសង្ឃរាជាធិបតី កិត្តិឧទ្ទេសបណ្ឌិត ទេព វង្ស សម្ដេចព្រះមហាសង្ឃរាជនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នឹងប្រព្រឹត្តទៅនៅថ្ងៃ១២រោច ខែពិសាខ ឆ្នាំរោង ឆស័ក ព.ស. ២៥៦៨ ត្រូវនឹងថ្ងៃទី៣ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ គឺ ៤ខែខាងមុខ វេលាម៉ោង ០៦:០០នាទីព្រឹក។
ប្រធានលេខាធិការដ្ឋានគណៈសង្ឃនាយកនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា សម្ដេចព្រះពុទ្ធជ័យមុនី ឃឹម សន បានមានថេរដីកាថា ព្រះរាជពិធីដង្ហែព្រះបរមសពសម្ដេចព្រះអគ្គមហាសង្ឃរាជាធិបតី កិត្តិឧទ្ទេសបណ្ឌិត ទេព វង្ស សម្ដេចព្រះមហាសង្ឃរាជនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ឆ្ពោះទៅកាន់ទីវាលព្រះមេរុ មុខវត្តបទុមវតីរាជវរារាម ដើម្បីប្រារព្ធព្រះរាជពិធីថ្វាយព្រះភ្លើងក្បែរព្រះបរមរាជវាំង។
នៅថ្ងៃទី១ នៃព្រះរាជដំណើរយាងចូលព្រះទិវង្គតសម្ដេចព្រះអគ្គមហាសង្ឃរាជាធិបតី កិត្តិឧទ្ទេសបណ្ឌិត ទេព វង្ស សម្ដេចព្រះមហាសង្ឃរាជនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា សម្ដេចព្រះសង្ឃនាយកសម្ដេចព្រះសង្ឃនាយករង សម្ដេចព្រះរាជាគណៈ ព្រះមន្ត្រីសង្ឃ និងព្រះសង្ឃសិស្សគណ បង្សុកូលឧទ្ទិសព្រះរាជមហាកុសលថ្វាយព្រះវិញ្ញាណក្ខន្ធព្រះបរមសព សម្ដេចព្រះមហាសង្ឃរាជ។
សម្ដេច ឃឹម សន បានមានថេរដីកាបន្ថែមថា ចាប់ពីថ្ងៃទី៥ ខែមីនា រហូតដល់ថ្ងៃទី៣០ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៤ ព្រះមេគណរាជធានី ខេត្ត ព្រះគ្រូអនុគណ បង្សុកូលតាមវេនជាប្រចាំរហូតដល់ព្រះរាជពិធីបុណ្យគម្រប់ខួប ១០០ថ្ងៃ។
សម្ដេចព្រះអគ្គមហាសង្ឃរាជាធិបតី កិត្តិឧទ្ទេសបណ្ឌិត ទេព វង្ស សម្ដេចព្រះមហាសង្ឃរាជនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងជាសម្ដេចព្រះចៅអធិការវត្តឧណ្ណាលោម រាជធានីភ្នំពេញ បានយាងចូលព្រះទិវង្គតនៅថ្ងៃចន្ទ ទី២៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ វេលាម៉ោង ០៥ និង ៤០នាទីល្ងាច ក្នុងព្រះជន្ម ៩៣ព្រះវស្សា ដោយព្រះរោគា និងជរាពាធនៅក្នុងវត្តឧណ្ណាលោម សង្កាត់ជ័យជំនះ ខណ្ឌដូនពេញ រាជធានីភ្នំពេញ។
តាមការស្រាវជ្រាវអំពីសាវតារសង្ខេបរបស់ព្រះអង្គពីប្រភពផ្សេងៗ សម្ដេចព្រះអគ្គមហាសង្ឃរាជាធិបតី ទេព វង្ស កើតឆ្នាំ១៩៣២ នៅខេត្តសៀមរាប ចូលរៀននៅសាលាវត្តបូណ៌ ក្នុងជន្មាយុ ១១ឆ្នាំ។ អាយុ ១៦ឆ្នាំ បួសនេន ហើយព្រះជន្ម ២១វស្សា បួសភិក្ខុ។ ព្រះអង្គសឹកក្នុងរបបខ្មែរក្រហម ហើយសាងផ្នួសវិញនៅឆ្នាំ១៩៧៩ បន្ទាប់ពីកងទ័ពយៀកណាម ផ្ដួលរំលំរបបខ្មែរក្រហម។ ព្រះអង្គជាប់ឆ្នោតជាតំណាងប្រជាជនបដិវត្តន៍ប្រចាំខេត្តសៀមរាប ហើយក្លាយជាអនុប្រធានសភាប្រជាជនបដិវត្តន៍នាឆ្នាំ១៩៨១។ សមណសក្តិជាសង្ឃរាជ ពុំមានប្រើទេក្នុងសម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជា។ គេសម្គាល់សមណសក្តិត្រឹមតែប្រធានគណៈសង្ឃប៉ុណ្ណោះ។
ប្រភព Wikipedia សរសេរថា ឧបជ្ឈាបំបួសព្រះអង្គ ទេព វង្ស គឺលោកគ្រូចៅអធិការចាស់វស្សា កែត វ៉ាយ ប៉ុន្តែក្រោយមកក៏លាចាកសិក្ខាបទ ទុកតំណែងចៅអធិការវត្តទៅព្រះអង្គ ទេព វង្ស។ តាមប្រភពពីសាក្សីខ្មែរកម្ពុជាក្រោមមួយចំនួន គេថាព្រះសង្ឃយៀកណាម ដែលធ្លាប់ជាសិស្សសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត ហើយរត់គេចពីការមន្ទិលសង្ស័យថាមានទាក់ទងជាមួយចលនាយៀកមិញ ទាមទារឯករាជ្យពីបារាំង ហើយចង់ក្លាយជាសង្ឃនាយកលើខ្មែរក្រោម មកធ្វើជាឧបជ្ឈាបំបួសព្រះអង្គ ទេព វង្ស នាឆ្នាំ១៩៧៩។
ក្នុងរយៈពេលមានព្រះជន្មជាអ្នកបួសជិត ៥០ឆ្នាំ ទ្រទ្រង់ព្រះពុទ្ធសាសនាតាំងពីក្នុងរបបគ្រប់គ្រងបែបកុម្មុយនីស្ត មកដល់រាជាណាចក្រជារបបរាជាធិបតេយ្យអាស្រ័យធម្មនុញ្ញ ព្រះអង្គក៏បានទទួលការរិះគន់ពីពុទ្ធសាសនិកខ្មែរច្រើនណាស់ដែរ។ ខ្មែរខ្លះហៅព្រះអង្គជាសម្តេចសង្ឃ ៧មករា ខ្លះទៀតហៅព្រះអង្គ សង្ឃអាយ៉ង ពីព្រោះមានរូបភាពដែលព្រះអង្គសម្ដែងការគោរពកោតក្រែងសំពះជនជាតិយៀកណាមទាំងប្រុសទាំងស្រី ហាក់បីដូចជាអ្នកមានគុណូបការៈលើព្រះអង្គឥតមានអ្វីប្រៀប។
ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍មួយជាមួយកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ នាខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៦ សម្ដេចព្រះអគ្គមហាសង្ឃរាជាធិបតី ទេព វង្ស មានបន្ទូលថា៖ ព្រះអង្គជាអ្នកបួសក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាប្រកបដោយក្តីសុខស្ងប់រំងាប់ក្នុងកាយ ហើយចង់ឲ្យអ្នកដទៃបានប្រកបនឹងក្តីសុខស្ងប់រំងាប់ដូចព្រះអង្គដែរ។
ព្រះអង្គបន្តថា ព្រះអង្គចាត់ទុករដ្ឋាភិបាលកាន់អំណាចជាម្ចាស់ផ្ទះ រីឯគណបក្សនយោបាយថ្មីៗឯទៀត ជាភ្ញៀវ ដូច្នេះប្រទេសកម្ពុជាអាចមានគណបក្សនយោបាយច្រើន ប៉ុន្តែមិនអាចមានរបបច្រើននោះឡើយ ព្រោះបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ជាបក្សដែលនាំព្រះពុទ្ធសាសនាមកវិញ។
ព្រះអង្គបន្ថែមទៀតថា សាសនាត្រូវទប់ទល់ពិចារណាធ្វើសហការជាមួយបក្សកាន់អំណាច រារាំងអំណាចពលរដ្ឋមិនឲ្យធ្វើបាតុកម្មកូដកម្មអ្វីនោះឡើយ។
ព្រះភិក្ខុចាស់ៗវស្សាបួសរាប់សិបឆ្នាំមុនព្រះអង្គ ធ្លាប់មានដីកាស្ងាត់ថា សម្តេចសង្ឃរាជ ទេព វង្ស មិនសូវចេះធម៌អាថ៌ក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនាជ្រៅជ្រះឡើយ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ចំពោះអំពើ និងទង្វើរំលោភសិទ្ធិមនុស្សជាពុទ្ធសាសនិកខ្មែរពីសំណាក់រាជរដ្ឋាភិបាលដែលដំឡើងសមណសក្តិព្រះអង្គនោះ សម្តេច ទេព វង្ស មិនដែលសម្ដែងធម្មទេសនារំឭកដាស់តឿនអ្នកដឹកនាំនយោបាយខ្មែរឲ្យប្រកាន់ព្រះពុទ្ធោវាទតាមព្រហ្មវិហារធម៌ ឬតាមនាយកធម៌ឡើយ ពោលគឺព្រះអង្គធ្វើមិនឃើញ ធ្វើមិនដឹងមិនឮ ហាក់បីដូចជាការពារបិទបាំងកោតស្ញប់ស្ញែងអំពើទុច្ចរិតទៅវិញ៕