ក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលសង្គម អំពាវនាវឱ្យនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាដែលកំពុងបន្តវេននៅសម្រាប់អាណត្តិថ្មី លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ចេញមុខដោះស្រាយបញ្ហាសិទ្ធិលំនៅឋានរបស់ពលរដ្ឋ ហើយមិនគួរយកគំរូតាមអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីចាស់លោក ហ៊ុន សែន នោះទេ។
អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជ្រាវ លោក សេក សុជាតិ ប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី១៩ មីនា នេះថា បញ្ហានៃការបណ្តេញពីលំនៅឋានកើតមានស្ទើរតែគ្រប់កន្លែងនៅទូទាំងប្រទេស ខណៈការតវ៉ាក៏ចេះតែកើតមានជាហូរហែដែរ ដូច្នេះនាយករដ្ឋមន្ត្រីក៏គួរតែបានឃើញបញ្ហាទាំងនេះដែរហើយ ប៉ុន្តែចំណុចសំខាន់ គឺនៅត្រង់ថា គាត់មានបំណងដោះស្រាយ ឬក៏អត់តែប៉ុណ្ណោះ។ ផ្ទុយទៅវិញ បើនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីនេះនៅតែបន្តដឹកនាំតាមរបៀបរដ្ឋាភិបាលចាស់ ដោយទុកឱ្យការតវ៉ាទាមទារសិទ្ធិលំនៅឋានដោយគ្មានដំណោះស្រាយ នោះគឺមានន័យថា កម្ពុជាផ្លាស់ប្ដូរតែនាយករដ្ឋមន្ត្រីតែប៉ុណ្ណោះ តែរបៀបដឹកនាំគឺនៅដដែល។
អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ផ្នែកអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិតរូបនេះលើកឡើងថា ការមិនអើពើរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការការពារផលប្រយោជន៍របស់ពលរដ្ឋមិនមានផលចំណេញសម្រាប់ខ្លួនទេ គឺមានតែធ្វើឱ្យពលរដ្ឋបាត់បង់ទំនុកចិត្ត និងទទួលរងនូវការរិះគន់ពីមជ្ឈដ្ឋាននានា រហូតធ្វើឱ្យខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់កម្ពុជា និងកេរ្តិ៍ឈ្មោះរបស់រដ្ឋាភិបាលខ្លួនឯងប៉ុណ្ណោះ ព្រោះថាកម្ពុជាជាប្រទេសដែលប្រកាន់របបប្រជាធិបតេយ្យ ក្នុងនោះ រដ្ឋធម្មនុញ្ញមាត្រា៣៥ ក៏បានចែងយ៉ាងច្បាស់ពីសេចក្តីស្នើទាំងឡាយរបស់ពលរដ្ឋដែលត្រូវតែដោះស្រាយដោយអង្គការរដ្ឋដែរ។
កាលពីថ្ងៃទី១៨ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ ពលរដ្ឋដែលរស់នៅតំបន់បឹងតាមោក ក្នុងសហគមន៍សំរោងត្បូង ជិត ១០០នាក់ តំណាងឱ្យពលរដ្ឋចំនួន ១១២គ្រួសារ រួមជាមួយយុវជនចលនាមាតាធម្មជាតិ និងក្រុមកូដករណាហ្គាវើលដ៍ បាននាំគ្នាដង្ហែញត្តិចេញពីម្តុំមាត់ទន្លេចតុមុខ ស្ថិតក្នុងខណ្ឌដូនពេញ រាជធានីភ្នំពេញ ឆ្ពោះទៅកាន់ខុទ្ទកាល័យព្រះបរមរាជវាំង ដើម្បីស្នើសុំឱ្យព្រះមហាក្សត្រជួយអន្តរាគមន៍កុំឱ្យអាជ្ញាធរបណ្តេញពួកគេចេញពីលំនៅឋានបន្តទៀត ប៉ុន្តែខុទ្ទកាល័យព្រះបរមរាជវាំងបែរជាមិនទទួលញត្តិនេះទៅវិញ។
ញត្តិនេះបញ្ជាក់ថា ប្រជាសហគមន៍សំរោងត្បូង បានទៅរស់នៅតំបន់បឹងតាមោក នេះ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩០ មកម្ល៉េះ ខណៈច្បាប់ភូមិបាលមិនទាន់ត្រូវបានប្រកាសឱ្យប្រើប្រាស់នៅឡើយទេនាពេលនោះ ប៉ុន្តែក្រោយរស់នៅក្នុងតំបន់នេះអស់រយៈពេលជាង ៣០ឆ្នាំ ស្រាប់តែអាជ្ញាធរប្រកាសបណ្តេញពួកគេចេញ ក្រោមហេតុផលថា ពួកគេរស់នៅដោយខុសច្បាប់។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ពលរដ្ឋទាំងនោះដឹងយ៉ាងច្បាស់ថា អាជ្ញាធរមានផែនការប្រមូលដីនៅតំបន់នោះយកទៅលក់ឱ្យអ្នកមានលុយ និងមានអំណាច។
ខ្លឹមសារក្នុងញត្តិដដែលនេះអះអាងថា កាលពីអំឡុងឆ្នាំ២០០៥ ព្រះមហាក្សត្រខ្មែរសម្តេចព្រះបរមនាថ សីហមុនី ធ្លាប់មានព្រះរាជបន្ទូលទៅកាន់ពលរដ្ឋក្នុងសហគមន៍សំរោងត្បូង នេះ ឱ្យរស់នៅលើទីតាំងនេះបន្តទៀតដោយគ្មានការបណ្តេញចេញនោះឡើយ ប៉ុន្តែពេលនេះ អាជ្ញាធរបែរជាបង្ខំឱ្យពួកគេរុះរើ និងចាកចេញពីលំនៅឋានទៅវិញ ខណៈញត្តិដែលពួកគេដាក់ជូនទៅកាន់ក្រសួងស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធនានាកន្លងមក ក៏មិនបានដោះស្រាយឱ្យពួកគេនោះដែរ។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៨ មក អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន សែន បានចេញអនុក្រឹត្យកាត់ឆ្វៀល និងដោះដូរដីបឹងតាមោក ឬបឹងកប់ស្រូវ ទៅឱ្យស្ថាប័នរដ្ឋ ក្រុមហ៊ុនឯកជន និងបុគ្គលឯកជនជាបន្តបន្ទាប់អស់ជាង ២ពាន់ហិកតាហើយ ដូចជាកាត់ឆ្វៀលឱ្យលោក ហូ សិទ្ធីវ័ន្ត ដែលត្រូវជាកូនប្រុសបង្កើតរបស់លោក ហូ សិទ្ធី ដែលជានាយកខុទ្ទកាល័យអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក ហ៊ុន សែន អស់ជិត ៤០ហិកតា (៣៨ហិកតា) កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២២ កន្លងទៅ។
ជាងនេះទៀត អ្នកស្រី ហ៊ុន សេងនី ដែលត្រូវជាប្អូនស្រីបង្កើតរបស់លោក ហ៊ុន សែន ក៏ទទួលបានដី ២០ហិកតាក្នុងតំបន់បឹងតាមោក នេះដែរ។ ក្រៅពីនេះ លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានកាត់ឆ្វៀលដីបឹងតាមោក នេះ ទៅឱ្យលោក វង្ស ពិសេន អគ្គមេបញ្ជាការនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ លោក សៅ សុខា មេបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថលើផ្ទៃប្រទេស និងលោក យ៉ា គឹមអ៊ី មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់នៃនាយកដ្ឋានអធិការកិច្ចនៃក្រសួងការពារជាតិ ថែមទៀតដែរ ខណៈសាច់ញាតិ និងបក្ខពួករបស់លោក ហ៊ុន សែន ផ្សេងទៀត ក៏ទទួលបានចំណែកដីតំបន់បឹងតាមោក នេះជាកម្មសិទ្ធិដែរ។
បឹងតាមោក ឬបឹងកប់ស្រូវ ស្ថិតក្នុងសង្កាត់គោករកា ខណ្ឌព្រែកព្នៅ រាជធានីភ្នំពេញ មានផ្ទៃដីសរុបជាង ៣ពាន់ហិកតា (៣២៣៩ហិកតា) ជាអាងស្ដុកទឹកកខ្វក់ និងរំដោះទឹកចេញពីរាជធានីភ្នំពេញ ហើយបឹងនេះត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលចេញអនុក្រឹត្យកាលពីដើមខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០១៦ កំណត់ជាបឹងធម្មជាតិទុកជាសម្បត្តិសាធារណៈរបស់រដ្ឋ ប៉ុន្តែនាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាក៏បានកាត់ឆ្វៀលបឹងនេះឱ្យបក្ខពួក និងសាច់ញាតិរបស់គាត់ជាហូរហែដែររហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
អង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ Amnesty International បានលើកឡើងកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងខ្វះប្រព័ន្ធច្បាប់គ្រប់គ្រងសិទ្ធិដីធ្លីច្បាស់លាស់ធ្ងន់ធ្ងរសព្វថ្ងៃនេះ បើទោះបីជាប្រទេសនេះបានទទួលយករបបប្រជាធិបតេយ្យកាលពីជាង ៣០ឆ្នាំមុនហើយក៏ដោយ ដែលនេះគឺស្រដៀងគ្នាទៅនឹងរបបខ្មែរក្រហម ដែលបានលុបចោលកម្មសិទ្ធិឯកជន ក្រោយពួកគេកាន់កាប់ប្រទេសកម្ពុជាអំឡុងឆ្នាំ១៩៧៥ ដល់ឆ្នាំ១៩៧៩ ដូច្នោះដែរ៕