រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្រកាសថា រដ្ឋាភិបាលកុម្មុយនីស្តចិន ប្រកាសជំហរប្រឆាំងដាច់ខាតចំពោះការជ្រៀតជ្រែកកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ក្នុងនោះ មហាយក្សកុម្មុយនីស្តមួយនេះក៏បញ្ជាក់បន្ថែមដែរថា កម្ពុជានិងចិន គឺនៅជាមិត្តដែកថែបដែលតែងតែនៅក្បែរគ្នា និងជួយគ្នាក្នុងគ្រាលំបាក។
សមាគមអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា-ចិន បានផ្សព្វផ្សាយសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានរួមស្ដីពីដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន លោក វ៉ាង យី ទៅកាន់ប្រទេសកម្ពុជា កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ នេះថា រដ្ឋាភិបាលចិន នៅតែបន្តគាំទ្រចំពោះជម្រើសរបស់កម្ពុជាលើមាគ៌ាអភិវឌ្ឍន៍ដែលស្របនឹងលក្ខខណ្ឌជាតិ គាំទ្រដល់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់កម្ពុជា ដើម្បីការពារអធិបតេយ្យភាពជាតិ សន្តិសុខ និងផលប្រយោជន៍នៃការអភិវឌ្ឍ ព្រមទាំងប្រឆាំងដាច់ខាតចំពោះការជ្រៀតជ្រែកពីផ្នែកខាងក្រៅក្នុងកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់កម្ពុជាផងដែរ។
សេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានខាងលើអះអាងថា ក្រោមការចង្អុលបង្ហាញជាយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនពីង និងថ្នាក់ដឹកនាំរបស់កម្ពុជា ភាគីទាំងពីរនឹងខិតខំប្រឹងប្រែងកសាងសហគមន៍វាសនារួមកម្ពុជា-ចិន ប្រកបដោយភាពស៊ីជម្រៅ និងជាក់ស្តែង ដើម្បីនាំមកនូវផលប្រយោជន៍ដល់ប្រទេសទាំងពីរទៅថ្ងៃមុខ ក្នុងនោះ ចិននឹងបញ្ជូនអ្នកវិនិយោគឱ្យទៅបណ្ដាក់ទុននៅប្រទេសកម្ពុជាឱ្យបានកាន់តែច្រើនថែមទៀត។
ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពគ្នាក្នុងការលើកកម្ពស់ការចូលរួមកម្រិតខ្ពស់ និងធ្វើឱ្យស៊ីជម្រៅនូវការផ្លាស់ប្ដូរការងារស្ដីពីអភិបាលកិច្ច ពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យការពារជាតិ បន្តធ្វើសមយុទ្ធ និងការហ្វឹកហ្វឺនរួមគ្នា និងជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការលើវិស័យនានាបន្ថែមទៀតផងដែរ។
ការប្រកាសជំហររបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសចិន បែបនេះ ហាក់ទំនងសំដៅទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលកុម្មុយនីស្តវៀតណាម នៅក្បែរខាងកម្ពុជា ដែលបង្ហាញជំហរជំទាស់នឹងការសាងសង់ព្រែកជីកហ្វូណននៅពេលនេះ។
វិទ្យាស្ថានអភិវឌ្ឍការស្រាវជ្រាវបូព៌ា (Oriental Research Development Institute) នៃប្រទេសវៀតណាម បានអះអាងកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា ការសាងសង់ព្រែកជីកហ្វូណនតេជោដែលជាគម្រោងខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវរបស់ចិន មិនត្រឹមតែជាគម្រោងដែលបម្រើសេដ្ឋកិច្ច និងសង្គមកម្ពុជាប៉ុណ្ណោះទេ ក៏ប៉ុន្តែព្រែកជីកនេះក៏មានតម្លៃចម្បងក្នុងការបម្រើវិស័យយោធារបស់ចិនដែរ។
ប្រភពដដែលបញ្ជាក់ថា គម្រោងនេះនឹងបង្កផលប៉ះពាល់ខ្លាំងក្លាដល់ស្ថានភាពវិស័យការពារជាតិ និងសន្តិសុខនៃតំបន់ទាំងមូល ស្របពេលដែលចិនកំពុងអភិវឌ្ឍកំពង់ផែកងទ័ពជើងទឹករាមនៅកម្ពុជាស្រាប់។
ជុំវិញបញ្ហានេះ មេដឹកនាំវៀតណាមជាច្រើននាក់ ដូចជា នាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម អគ្គលេខាធិការមជ្ឈិមបក្សកុម្មុយនីស្តវៀតណាម និងប្រធានរដ្ឋវៀតណាម ជាដើម ក៏ធ្លាប់បានលើកឡើងក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចមួយចំពោះលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ទៅកាន់ប្រទេសវៀតណាម កាលពីដើមខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ កន្លងទៅដែរថា ព្រែកជីកហ្វូណននឹងធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់បរិស្ថាន អេកូឡូស៊ី និងជម្រកធម្មជាតិសម្រាប់ជីវចម្រុះក្នុងទន្លេមេគង្គទៅថ្ងៃមុខ ប៉ុន្តែត្រូវលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ច្រានចោលទាំងស្រុង។
ទាក់ទិននឹងទំនាក់ទំនងកម្ពុជា-ចិន លោក ហ៊ុន សែន ធ្លាប់លើកឡើងរឿយៗថា ចិនបានជួយកម្ពុជាច្រើនណាស់ ទាំងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងផ្លូវគមនាគមន៍ ដូច្នេះទំនាក់ទំនងកម្ពុជា និងចិន គ្មានអនុភាពអាសិរពិសណាអាចបំបែកបំបាក់មិត្តភាពដែកថែបនេះបានឡើយ បន្ទាប់ពីលោកបានខិតខំប្រឹងប្រែងចងមិត្តភាពជាមួយចិនជាច្រើនឆ្នាំកន្លងមក។
អតីតអ្នកទោសនយោបាយ លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា ធ្លាប់បានប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily កាលពីពេលថ្មីៗនេះថា កម្ពុជាមិនត្រូវយកខ្លួនឯងទៅចងភ្ជាប់នឹងមហាអំណាចមួយណាឡើយ ព្រោះថាបើកម្ពុជាភ្ជាប់ខ្លួនទៅនឹងមហាអំណាចណាមួយនោះ នឹងនាំឱ្យខ្លួនធ្លាក់ចូលទៅក្នុងការប្រកាន់និន្នាការម្ខាងៗប៉ុណ្ណោះ ដែលជាហេតុនាំឱ្យមានភាពល្អក់កករជុំវិញភូមិសាស្ត្រនយោបាយក្នុងតំបន់។
លោក មាជ សុវណ្ណារ៉ា លើកឡើងថា អ្វីដែលកម្ពុជាគួរតែប្រកាន់យក គឺត្រូវអនុវត្តនយោបាយការទូតរបស់ខ្លួនឱ្យល្អជាមួយបណ្តាប្រទេសទាំងអស់ ទោះជាកុម្មុយនីស្ត ឬប្រទេសលោកសេរីក៏ដោយ ព្រោះថាមានតែការដឹកនាំនយោបាយបែបនេះទេ ទើបជួយឱ្យកម្ពុជាគេចផុតពីនឹមត្រួតត្រារបស់បរទេសជិតខាង និងរស់នៅដោយឯករាជ្យ ស្មើមុខស្មើមាត់នឹងគេនៅលើឆាកអន្តរជាតិ។
អតីតអ្នកទោសនយោបាយរូបនេះ បញ្ជាក់ថា ការអះអាងរបស់ចិនជាបន្តបន្ទាប់ពីការធ្វើមិត្តដែកថែប ឬមានជោគវាសនារួមគ្នាជាមួយកម្ពុជា មិនមែនមានន័យថា ចិនមិនសម្លឹងឃើញប្រយោជន៍អ្វីមួយពីកម្ពុជាទេ ប៉ុន្តែសំខាន់គឺនៅត្រង់ថា កម្ពុជាខ្លួនឯងអាចកែប្រែពីទំនាក់ទំនងមានភាពស្មុគស្មាញដែលគេសង្ស័យថាបង្កប់ទៅដោយនិន្នាការបែបកុម្មុយនីស្ត ទៅជាទំនាក់ទំនងបែបការទូតដោយស្មោះត្រង់បាន ឬក៏អត់ប៉ុណ្ណោះ។
ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍លើកឡើងថា ៣ភាគីរវាងវង្សត្រកូលហ៊ុន វៀតណាម និងចិន ពួកគេម្នាក់ៗកំពុងយកប្រទេសកម្ពុជាដាក់លើជ្រញ់អង្កន់យកផលប្រយោជន៍រៀងៗខ្លួនប៉ុណ្ណោះ ក្នុងនោះ គ្រួសារលោក ហ៊ុន សែន គិតគូរតែពីពង្រឹងអំណាច ខណៈវៀតណាម គិតគូរតែពីការឈ្លានពានចូលទឹកដីខ្មែរ ស្របពេលដែលចិន គិតគូរតែពីផលប្រយោជន៍នៃភូមិសាស្ត្រនយោបាយក្នុងតំបន់ និងសេដ្ឋកិច្ចពាណិជ្ជកម្មដែលពួកគេត្រូវការកម្ពុជាជាកូនអុកទៅថ្ងៃមុខ៕