កាលពីម្សិលមិញ ក្រសួងសុខាភិបាលបានបដិសេធថា មិនបានដឹងថា អតីតមន្ត្រីដែលត្រូវបានលាតត្រដាង នៅក្នុងរបាយការណ៍ថ្មីមួយ បានសម្របសម្រួលក្នុងគម្រោងជំនួយឥតសំណង ដែលត្រូវចំណាយប្រាក់ជាង១២លានដុល្លារក្នុងវិស័យសុខាភិបាល ឬបានយកប្រាក់សំណូករាប់មឺុនដុល្លារ ហើយបានលើក ឡើងថា ភាគីទាំងអស់ដែលពាក់ព័ន្ធក្នុងកិច្ចសន្យាទាំងអស់ត្រូវទទួលខុសត្រូវ លើកលែងតែក្រសួងនេះចេញ។
កាលពីថ្ងៃសុក្រ អង្គការមូលនិធិពិភពលោកដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងជំងឺអេដស៍ របេង និងជំងឺគ្រុនចាញ់ បានបង្ហាញលទ្ធផលមិនល្អ បន្ទាប់ពីមានការសុើបអង្កេតអស់រយៈពេលជាច្រើនខែ ដោយមិនបង្ហាញឈ្មោះមន្ត្រីសុខាភិបាល ដែលបានទទួលប្រាក់សំណូក៤០០.០០០ដុល្លារ ក្នុងការសម្របសម្រួលកិច្ចសន្យាដែលមានចំនួនទឹកប្រាក់ដ៏ច្រើនទាំងនេះ។ គួរបញ្ជាក់ថា ភាគច្រើនក្នុងចំណោមកិច្ចសន្យាទាំងនេះ គឺកិច្ចសន្យាផ្គត់ផ្គង់មុង។
ទោះបីជារបាយការណ៍នេះមិនបានបញ្ចេញឈ្មោះមន្ត្រីសុខាភិបាល ដែលបានប្រព្រឹត្តិទទួលប្រាក់សំណូកទាំងនោះក៏ដោយ ក៏របាយការណ៍នេះ បង្ហាញអត្តសញ្ញាណថា មន្ត្រីរូបនោះ កាលពីមុនជានាយកមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ បា៉ារ៉ាស៊ីតសាស្ត្រ បាណកសាស្ត្រ (CNM) គឺលោក ដួង សុជាតិ។ មន្ត្រីផ្សេងៗទៀតរួមមានអតីតនាយករង មជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ បា៉ារ៉ាស៊ីតសាស្ត្រ បាណកសាស្ត្រ និងអតីតមន្ត្រីលទ្ធកម្មនៅមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ សើស្បែក និងជំងឺកាមរោគ (NCHADS)។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍គ្មានហត្ថលេខាចេញផ្សាយកាលពីម្សិលមិញ ក្រសួងសុខាភិបាលបានលើកឡើងថា ខ្លួន “ មិនបានដឹង/ទទួលដំណឹងអំពីសកម្មភាពបុគ្គលដែលទាក់ទងនឹងបញ្ហាលើកឡើងនៅក្នុងរបាយការណ៍របស់ [អង្គការមូលនិធិពិភពលោក] អំឡុងពេលអនុវត្តគម្រោងក្រោមមូលនិធិឥតសំណងទេ ទោះបីជាមានប្រព័ន្ធយ៉ាងតឹងរឹុងក្នុងការត្រួតពិនិត្យ/ផ្ទៀងផ្ទាត់យ៉ាងទៀតទាត់ដោយស្ថាប័នឯករាជ្យនានា រួមទាំង [ភ្នាក់ងារមូលនិធិក្នុងស្រុក] ផងដែរ”។
ទីភ្នាក់ងារមូលនិធិក្នុងស្រុក ដែលត្រួតពិនិត្យផ្ទៀងផ្ទាត់ និងរាយការណ៍អំពីស្ថានភាពជំនួយឥតសំណងរបស់អង្គការមូលនិធិពិភពលោកនៅក្នុងប្រទេសនីមួយៗនោះ គឺក្រុមហ៊ុន ខេភីអឹមជី (KPMG) ដែលជាក្រុមហ៊ុនផ្តល់សេវាហិរញ្ញវត្ថុធំបំផុតមួយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បើគិតរហូតមកដល់ឆ្នាំ២០០៨ ហើយបច្ចុប្បន្នភ្នាក់ងារនោះគឺស្ថាប័នសុខាភិបាលត្រូពិក និងសាធារណៈស្វីស (Swiss Tropical and Public Health)។
ក្រសួងសុខាភិបាលដែលគ្រប់គ្រងមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ ប៉ារ៉ាសីុតសាស្ត្រ និងបាណកសាស្ត្រ និងមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ សើស្បែក និងកាមរោគ ជាស្ថាប័នមេដែលទទួលជំនួយឥតសំណងទាំងនេះនោះបានលើកឡើងថា ខ្លួនមិនទទួលខុសត្រូវចំពោះអំពើពុករលួយនេះទេ។ សេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែលនេះមានខ្លឹមសារថា “ ផ្អែកលើរចនាសម្ពន្ធរបស់អង្គការ [មូលនិធិពិភពលោក] [ក្រសួងសុខាភិបាល] មិនមានសិទ្ធិជ្រើសរើស [អ្នកទទួលជំនួយមេ] និង/ឬ [ក៏អ្នកទទួលជំនួយរង] ប្រកបដោយគណនេយ្យភាព និងការទទួលខុសត្រូវក្នុងការគ្រប់គ្រង/អនុវត្តគម្រោងក្រោមមូលនិធិរបស់អង្គការមូលនិធិពិភពលោកទេ ហើយកិច្ចព្រមព្រៀងក្រោមមូលនិធិទាំងនេះត្រូវបានចុះហត្ថលេខាដោយផ្ទាល់រវាង [អ្នកទទួលជំនួយមេ] ដែលត្រូវបានជ្រើសរើស និង [អង្គការមូលនិធិពិភពលោក] ដោយមានការទទួលស្គាល់ពីគណៈកម្មាធិការសម្របសម្រួលប្រចាំប្រទេស…និងអង្គការសង្គមស៊ីវិលនានា”។
គណៈកម្មាធិការសម្របសម្រួលប្រចាំប្រទេសរួមមាន តំណាងមកពីក្រសួងសុខាភិបាល អង្គការសុខភាពពិភពលោក និងអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាល។ គណៈកម្មាធិការនេះដាក់សំណើសំុជំនួយឥតសំណងបញ្ចូលគ្នា ហើយទទួលខុសត្រូវក្នុងការតាមដានឲ្យដឹងថា តើមូលនិធិទាំងនោះត្រូវបានចំណាយដោយរបៀបណា។
ក្រសួងសុខាភិបាលបានលើកឡើងនៅ ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ខ្លួនថា ភាគីទាំងអស់នេះ “ និងអ្នកផ្គត់ផ្គង់/អ្នកម៉ៅការ/ក្រុមហ៊ុនដែលមានឈ្មោះនៅក្នុងរបាយការណ៍របស់អង្គការ [មូលនិធិពិភពលោក] ត្រូវទទួលខុសត្រូវពេញលេញក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហានេះ”។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះមានខ្លឹមសារបន្តទៀតថា “ យើងមិនអាចឯកភាព និងរបកគំហើញទាំងអស់របស់អង្គការ [មូលនិធិពិភពលោក] និងការបកស្រាយរបស់ពួកគេបានទេ” ក៏ប៉ុន្តែ សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះមិនបានបកស្រាយលម្អិតទេ។
អង្គការមូលនិធិពិភពលោកបានចោទប្រកាន់លោក ដួង សុជាតិ អតីតនាយកមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្ត្រ និងបាណកសាស្ត្រ និងនាយករងរបស់លោកម្នាក់ទៀតថា បានទទួលយកប្រាក់សំណូកសរុបរួមគ្នាចំនួន៤១០.០០០ដុល្លារ និងអំណោយគិតជាប្រាក់ចំនួន២០.០០០ដុល្លារ ដើម្បីធានាកិច្ចសន្យាជាច្រើនលានដុល្លារសម្រាប់ក្រុមហ៊ុនស្វ៊ីសឈ្មោះ Vester-gaard Frandsen និងក្រុមហ៊ុន Sumitomo Chemical Singapore ក្នុងការផ្គត់ផ្គង់មុងឲ្យប្រទេសកម្ពុជា។ អង្គការនេះក៏បានចោទប្រកាន់មន្ត្រីលទ្ធកម្មមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ សើស្បែក និងកាមរោគថា បាននាំគម្រោងជំនួយឥតសំណងដែលមានទឹកប្រាក់៣១៧.០០០ដុល្លារឲ្យទៅក្រុមហ៊ុននានា ដែលយល់ព្រមផ្តល់ប្រាក់ទឹកតែឲ្យមន្ត្រីរូបនេះ រហូតដល់ទៅ១៥ភាគរយ។
លោក ម៉ម ប៊ុនហេង រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងសុខាភិបាល និងលោក ដួង សុជាតិ ដែលបានចូលនិវត្តកាលពីឆ្នាំ២០១១ មិនអាចទំនាក់ទំនងសំុធ្វើសេចក្តីអត្ថាធិប្បាយបានទេ។
ក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃសុក្រ លោក ចា ម៉េងជួ នាយកបច្ចុប្បន្នមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្ត្រ និងបាណកសាស្ត្រ បានអះអាងថា ប្រាក់សំណូកខុសច្បាប់ទាំងនេះ “ មិនមានឥទ្ធិពលខុសទំនងទៅលើដំណើរការនៃការដេញថ្លៃទេ” ដោយសារតែមិនមានចំណុចបញ្ជាក់ថា មុងទាំងនោះត្រូវបានទិញក្នុងតម្លៃខ្ពស់ជាងតម្លៃទីផ្សារទេ។
លោក ទៀ ផល្លា នាយករងអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ របស់រដ្ឋាភិបាល និងជាប្រធានគណៈកម្មាធិការសម្របសម្រួលប្រចាំប្រទេស សម្រាប់ជំនួយឥតសំណងរបស់អង្គការមូលនិធិពិភពលោក ក៏បាននិយាយសម្រាលកម្រិតអំពើសូកប៉ាន់រងការចោទប្រកាន់ទាំងនេះផងដែរ។ លោកបានលើកសំណួរចំពោះសេចក្តីអះអាងរបស់អង្គការមូលនិធិពិភពលោក ដោយលើកឡើងថា តើអំពើសូកប៉ាន់ទាំងនោះធំប៉ុនណាទៅ ក៏ប៉ុន្តែ លោកបានបដិសេធមិនផ្តល់តួលេខផ្សេងទេ។
លោក ទៀ ផល្លា បានមានប្រសាសន៍ថា “ ខ្ញុំគិតថា បញ្ហានេះវាមិនសូវធំដុំទេ។ វាគឺជាវិធីដែលគេកំណត់បញ្ហាខូចខាត… និងរបៀបដែលអ្នកប្រៀបធៀបទៅនឹងមូលនិធិសរុប” ទទួលបានពីអង្គការមូលនិធិពិភពលោក ដែលបានកើនឡើងដល់២២០លានដុល្លារនៅក្នុងចន្លោះពីឆ្នាំ២០០៣ដល់ឆ្នាំ២០១០”។
លោកបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមទៀតថា “ ក្នុងករណីខ្លះយើងបានត្រៀមវិធីគណនាទំហំខូចខាតសរុបហើយ…។ កិច្ចការនេះត្រូវធ្វើម្តងទៀត”។ លោក ផល្លា បានទទួលស្គាល់ថា កំហុសឆ្គងនោះបានកើតឡើង ហើយគណៈកម្មាធិការសម្របសម្រួលទទួលខុសត្រូវខ្លះដែរ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ យើងមានការទទួលខុសត្រូវចំពោះការងារជាមួយ [អ្នកទទួលជំនួយមេ] ជាមួយក្រសួងសុខាភិបាល។ យើងទាំងអស់គ្នាទទួលខុសត្រូវចំពោះបញ្ហាដែលបានកើតឡើង។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកប្រើល្បិចមួយចំនួនបានរត់គេចចេញពីកិច្ចការប្រចាំរបស់យើង… ហើយអ្នកផ្គត់ផ្គង់មួយចំនួនក៏លេងល្បិចខ្លះដែរ”។
លោក ផល្លា បានកំណត់អត្តសញ្ញាណរបស់នាយករងមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺគ្រុនចាញ់ ប៉ារ៉ាស៊ីតសាស្ត្រ និងបាណកសាស្ត្រ ថា ជាលោកស្រី ខេង ស៊ីម។ យោងតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការមូលនិធិពិភពលោកបានឲ្យដឹងទៀតថា លោកស្រី ខេង ស៊ីម ត្រូវបានដកចេញពីតំណែងកាលពីខែកញ្ញា បន្ទាប់ពីលទ្ធផលនៃការសើុបអង្កេតត្រូវបានលាតត្រដាង។ លោកស្រីមិនអាចទំនាក់ទំនងសំុធ្វើសេចក្តីអត្ថាធិប្បាយបានទេ។
លោក ផល្លា បានលើកឡើងបន្ថែមទៀតថា លោកមិនបានដឹងអត្តសញ្ញាណរបស់មន្ត្រីលទ្ធកម្មមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍សើស្បែក និងជំងឺកាមរោគទេ។ យោងតាមរបាយការណ៍ដដែលនេះ បានឲ្យដឹងបន្ថែមទៀតថា មន្ត្រីរូបនោះគឺជាបុរសដែលបានលាឈប់ពីការងារកាលពីឆ្នាំមុន។
នៅក្នុងសារមួយអមរបាយការណ៍នេះ លោក ម៉ាក ឌីប៊ុល (Mark Dybul) នាយកប្រតិបត្តិអង្គការមូលនិធិពិភពលោក បានលើកឡើងថា អង្គការនេះកំពុងចាត់វិធានការដើម្បីប្រមូលមូលនិធិពាក់ព័ន្ធមកវិញ ក៏ប៉ុន្តែមិនបានអត្ថាធិប្បាយលម្អិតទេ។
លោក ទៀ ផល្លា បានលើកឡើងផងដែរថា លោកមិនបានដឹងអ្វីទេទាក់ទងនឹងរឿងនេះ ប៉ុន្តែលោកគាំទ្រគំនិតដែលចង់ឲ្យមានការសើុបអង្កេតក្នុងស្រុកមួយទៅលើអតីតមន្ត្រីសុខាភិបាលទាំងនោះ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ ប្រសិនបើមានភ័ស្តុតាង ប្រសិនបើវាជាការពិត…វាគឺជាវិធីមួយដែលអាចពង្រឹងអភិបាលកិច្ចល្អនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ យើងមានអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយ” ដែលជាស្ថាប័នរបស់រដ្ឋាភិបាល។ លោកបានបន្តថា “ យើងមានទីភ្នាក់ងារអនុត្តច្បាប់់ ដើម្បីចាត់វិធានការទៅតាមបទចោទប្រកាន់នានា”។
លោក សូ ផន អនុរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងមហាផ្ទៃ បានឲ្យដឹងថា របាយការណ៍របស់អង្គការមូលនិធិពិភពលោក កំពុងត្រូវបានពិនិត្យ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ ខ្ញុំទទួលបានព័ត៌មាននេះ ប៉ុន្តែក្រសួងមហាផ្ទៃមិនទាន់ចាត់វិធានការទេ ហើយការដែលនិយាយថា តើក្រសួងនឹងចាត់វិធានការនោះ គឺជារឿងមួយឆាប់កើតឡើងពេក ពីព្រោះរបាយការណ៍ទើបតែមកដល់”។
លោក នេត សាវឿន អគ្គស្នងការនគរបាលជាតិ និងលោក កែវ រ៉េមី អ្នកនាំពាក្យអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយបានបដិសេធមិនធ្វើសេចក្តីអត្ថាធិប្បាយទេ។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយ ក្រុមហ៊ុនVestergaard Frandsen ជាក្រុមហ៊ុនមួយក្នុងចំណោមក្រុមហ៊ុនទាំងពីរដែលផ្គត់ផ្គង់មុងបានដាក់ការស្តីបន្ទោសអំពីករណីសូកប៉ាន់ទាំងនេះទៅលើបុគ្គលិកពីររូបរបស់ខ្លួន ដែលនៅខាងក្រៅការិយាល័យនៅប្រទេសឥណ្ឌារបស់ខ្លួន។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះមានខ្លឹមសារថា “ រឿងនេះមិនត្រូវបានដឹង ឬក៏អនុម័តដោយគណៈគ្រប់គ្រងរបស់យើងនៅប្រទេសស្វីស។ ក៏ប៉ុន្តែក្រុមហ៊ុន Vestergaard នឹងទទួលខុសត្រូវចំពោះរឿងនេះ និងសកម្មភាពនៅក្នុងបុត្រសម្ពន្ធរបស់ក្រុមហ៊ុននេះ។ យើងបានអនុវត្តចំណាត់ការកែតម្រូវដែលរួមមានការត្រួតពិនិត្យប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពជាងមុន និងការកែលម្អរបៀបរបបធ្វើការនៅក្នុងប្រតិបត្តិការទាំងអស់របស់យើងជាដើម។ យើងប្តេជ្ញាធ្វើប្រតិបត្តិការប្រកបដោយស្មារតីក្រមសីលធម៌អាជីវកម្មខ្ពស់បំផុត”។
ក្រុមហ៊ុន Sumitomo Chemical Singapore ដែលជាក្រុមហ៊ុនផ្គត់ផ្គង់មុងមួយផ្សេងទៀតមិនបានឆ្លើយតបទៅនឹងសំណើសំុឲ្យធ្វើសេចក្តីអត្ថាធិប្បាយទេ។
អង្គការមូលនិធិពិភពលោកបានឲ្យដឹងថា ខ្លួនបានព្យួរកិច្ចសន្យាទាំងអស់ជាមួយក្រុមហ៊ុនទាំងពីរនេះ។ក្នុងឆ្នាំ២០១១ អង្គការនេះបានប្រគល់ការទទួលខុសត្រូវលើជំនួយឥតសំណងបច្ចុប្បន្ន និងអនាគតសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា ទៅឲ្យការិយាល័យអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសេវាកម្មគម្រោង៕ សុធា