អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន រួមទាំងមន្ត្រីនគរបាលប្រដាប់ដោយអាវុធធន់ធ្ងន់ កាលពីថ្ងៃសុក្រ បានបំបែកការជួបជុំគ្នាមួយដើម្បីពិភាក្សាអំពីសិទ្ធិដីធ្លី នៅក្នុងស្រុកលំផាត់ ខេត្តរតនគិរី ដោយបានអះអាងថា អង្គការទាំងពីរនេះគ្មានសិទ្ធិបើកការប្រជុំបែបនេះទេ។
ទង្វើនេះបានកើតឡើងជាលើកទី២នៅក្នុងរយៈពេលមិនដល់មួយសប្ដាហ៍ផង ដែលអាជ្ញាធរបានបញ្ឈប់កម្មវិធីអប់រំអំពីសិទ្ធិដីធ្លី ដែលធ្វើឡើងដោយអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកនិងមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា។
លោកឈឹមសាវុធ អ្នកសម្របសម្រួលគម្រោងរបស់មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានលើកឡើងថាអ្នកភូមិប្រហែល៥០នាក់ មកជួបជុំគ្នាដើម្បីចូលរួមវគ្គបណ្តុះបណ្តាល នៅក្នុងផ្ទះមួយក្នុងភូមិបាតាង ឃុំបាតាង នៅពេលដែលមន្ត្រីនគរបាលឃុំបីរូប រួមទាំងមេភូមិមេឃុំនិងជំទប់ឃំុបានទៅគោះទ្វារ ហើយបង្គាប់ឲ្យបិទការប្រជុំនេះ។
លោកសាវុធ លើកឡើងថា អង្គការសិទ្ធិមនុស្សទាំងពីរនេះមិនបានធ្វើតាមបទបញ្ជានោះទេ ហើយនៅតែព្យាយាមបន្ដពិភាក្សាគ្នា រហូតដល់១៥នាទីក្រោយមក ទើបមានមន្ត្រីនគរបាលស្រុកពីរនាក់ថែមទៀត មកដល់ ហើយមានម្នាក់ប្រដាប់ដោយអាវុធ M-16។
លោក សាវុធ បានមានប្រសាសន៍ថា “ ជាការពិតហើយ វាគឺជាការគំរាមកំហែងនៅពេលដែលនគរបាលប្រដាប់អាវុធ ត្រូវបានបញ្ជូកមកកាន់ទីនេះ ដើម្បីរារាំងការប្រជុំ”។លោកបានបន្ថែមទៀតថា ការប្រជុំនេះមិនទាន់បានចាប់ផ្ដើមទេ នៅពេលនគរបាលបានមកដល់នោះ។
លោក រ៉ាយ រ៉ៃ ស្នងការនគរបាលខេត្តរតនគិរី ទទូចថា មិនមានការគំរាមកំហែងណាមួយពីមន្ត្រីនគរបាលនោះទេ ដោយបានលើកឡើងថា នគរបាលតែងតែកាន់អាវុធបែបនេះហើយ។
យោងតាមលោក រ៉ាយ រ៉ៃ បានឲ្យដឹងថា នគរបានរារាំងការប្រជុំមិនឲ្យបន្ដទៀតមែនដោយសារមិនមានការអនុញ្ញាតពីអាជ្ញាធរខេត្ត ពីព្រោះអង្គការទាំងពីរនេះមិនបានផ្ដល់ដំណឹងដល់អាជ្ញាធរ ឬក៏សុំការអនុញ្ញាតពីអាជ្ញាធរជាមុនឡើយ។
លោកបានលើកឡើងថា “ហេតុដូច្នេះហើយទើបយើងចាំបាច់ ត្រូវតែបញ្ឈប់ពួកគេ ពីព្រោះយើងចង់ដឹងថា តើពួកគេចេះអនុវត្តច្បាប់ ដែលតម្រូវឲ្យពួកគេផ្ដល់ដំណឹង និងសុំការអនុញ្ញាតពីអាជ្ញាធរជាមុនដែរឬទេ”។ សម្ដីរបស់លោកត្រូវបានលោក ណាប់ប៊ុនហេងអភិបាលរងខេត្តបន្ទរថែម។
លោក ប៊ុនហេង បានមានប្រសាសន៍ថា“ ជាអកុសលពួកគេបានចូលទៅដល់ភូមិនេះ ដោយមិនបានផ្ដល់ដំណឹងដល់យើងជាមុន ហើយយើងបានចាត់ទុកការមកដល់របស់ពួកគេក្នុងភូមិនេះថា អាចនឹងប៉ះពាល់ដល់គោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលក្នុងការចុះបញ្ជីដីធ្លី និងផ្ដល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដល់ប្រជាជន”។
លោកបានបន្ថែមថា អាជ្ញាធរខេត្តបានប្រកាសរួចហើយថា ពួកគេនឹងមិនអនុញ្ញាតឲ្យមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បើកវេទិកាសាធារណៈ ដែលគ្រោងនឹងធ្វើនៅថ្ងៃទី៣០ខែកក្កដា នៅក្នុងឃុំមួយក្បែរនេះ គឺឃុំសេដានោះទេ ដោយលោកលើកឡើងថា មន្ត្រី និងអ្នកភូមិកំពុងតែរវល់ជាមួយនឹងនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្តខ្លាំងណាស់ ដែលបានចុះមកជួយវាស់ វែងដីធ្លីមានជម្លោះជាច្រើនកន្លែង ដើម្បីផ្ដល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដល់អ្នកភូមិនោះ។
ទោះបីជាមន្ត្រីមួយចំនួនលើកឡើងថាពួកគេកំពុងតែធ្វើការ ដើម្បីផ្ដល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដល់អ្នកភូមិ ដែលធ្វើឡើងតាមគំនិតផ្ដួចផ្ដើមរបស់រដ្ឋាភិបាលក៏ដោយ ក៏ខេត្តរតនគិរីត្រូវតែដោះស្រាយជាមួយនឹងដីសម្បទានជាច្រើន និងការលក់ដីឯកជន ដោយប្រែក្លាយតំបន់អតីតព្រៃឈើទៅជាចម្ការកៅស៊ូ ចម្ការស្វាយចន្ទី និងចម្ការដំឡូងមីដ៏ធំល្វឹងល្វើយក្នុងខេត្តនេះ។
នៅពេលសួរថា តើច្បាប់អ្វីដែលអង្គការទាំងពីរនេះបានរំលោភតាមរយៈការជួបជុំគ្នានៅក្នុងស្រុកលំផាត់ កាលពីថ្ងៃសុក្រ លោក ណាប់ ប៊ុនហេង បដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយច្រើនទេ។ លោកលើកឡើងថា “ខ្ញុំមិនចង់និយាយអំពីបញ្ហានេះទេ ប៉ុន្ដែ យើងបញ្ឈប់ពួកគេ ពីព្រោះពួកគេមិនបានផ្ដល់ដំណឹងដល់ពួកយើងជាមុន”។
អង្គការសិទ្ធមនុស្សអាដហុក និងមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា បានលើកឡើងថា មិនមានច្បាប់ណាមួយតម្រូវឲ្យអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលសុំការអនុញ្ញាតពីអាជ្ញាធរជាមុន ដើម្បីរៀបចំប្រជុំជាមួយអ្នកភូមិនៅតាមសហគមន៍ ដើម្បីពិភាក្សាអំពីច្បាប់ភូមិបាល និងច្បាប់ព្រៃឈើនោះទេ។
នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមមួួយចេញកាលពីរសៀលថ្ងៃសុក្រអង្គការទាំងពីរបានថ្កោលទោសចំពោះការរារាំង និងបានអំពាវនាវឲ្យអាជ្ញាធរបញ្ឈប់ការបំភិតបំភ័យដល់សកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្ស និងឲ្យជួយលើកកម្ពស់សិទ្ធិប្រជាពលរដ្ឋ ដើម្បីមានសិទ្ធិក្នុងការបញ្ចេញមតិ និងសិទ្ធិធ្វើការប្រជុំ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះ លើកឡើងថា “ អង្គការអាដហុក និងមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាសូមរំឭកដល់អាជ្ញាធរខ្មែរថា បើយោងតាមមាត្រា៣ នៃច្បាប់ស្ដីអំពីការធ្វើបាតុកម្ម (ឆ្នាំ២០០៩) អង្គការមិនចាំបាច់ត្រូវបញ្ជាក់លម្អិតអំពីសកម្មភាពផ្ដល់ការអប់រំ ដើម្បីប្រយោជន៍សង្គមនោះទេ។ ថ្វីបើមានការផ្ដល់បែបនេះក្ដី មជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជាបានផ្ញើលិខិតមួយច្បាប់ជូនមេភូមិបាតាងរួចហើយ ដោយបានបញ្ជាក់អំពីការប្រជុំដែលនឹងត្រូវធ្វើឡើងនាពេលខាងមុខនេះ”។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍នេះបន្ដថា“ សកម្មភាពរបស់អាជ្ញាធរ គឺពិតជាបានរំលោភបំពានទាំងស្រុងលើច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សអន្ដរជាតិ និងច្បាប់សិទ្ធិមនុស្សក្នុងប្រទេសកម្ពុជា”។
លោក ប៉ែនបុ៊ណ្ណារ៍អ្នកសម្របសម្រួលរបស់អង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកប្រចាំខេត្តរតនគិរី បានលើកឡើងថានៅពេលអាជ្ញាធរបានមកប្រមូលផ្ដុំគ្នាជុំវិញកន្លែងបើកការប្រជុំ កាលពីថ្ងៃសុក្រ ពេលនោះលោកផេងម៉ាំងមេភូមិបាតាង មកពីគណបក្សប្រជាជន បានចាប់ផ្ដើមនិយាយចោទប្រកាន់អង្គការអាដ
ហុកក្ដែងៗថាអង្គការនេះកំពុងតែធ្វើសកម្មភាពញុះញង់។ លោក ប៉ែន ប៊ុណ្ណារ៍ បានមានប្រសាសន៍ថា “ គាត់បានចោទប្រកាន់ជាសាធារណៈថា អង្គការអាដហុក បានញុះញង់អ្នកភូមិឲ្យងើបឡើងបះបោរ និងប្រឆាំងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន”។លោកបន្ថែមទៀតថា លោកនឹងដាក់ពាក្យបណ្ដឹងពីបទបរិហារកេរ្ដិ៍ប្តឹងមេភូមិរូបនេះនៅថ្ងៃច័ន្ទ។
លោកបានថ្លែងថា “ ខ្ញុំចាត់ទុកថា នេះគឺការបរិហារកេរ្តិ៍ នៅពេលយើងបើកវគ្គបំពាក់បំប៉នមួយចំនួន ដើម្បីឲ្យអ្នកភូមិយល់ដឹងអំពីសិទ្ធិដីធ្លី និងសិទ្ធិមនុស្សប៉ុន្ដែយើងមិនដែលបានញុះញង់អ្នកភូមិឲ្យធ្វើអ្វីខុស ឬប្រឆាំងអាជ្ញាធរ និងរដ្ឋាភិបាលនោះទេ”។ លោក ផេង ម៉ាំង មិនអាចទាក់ទងដើម្បីសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេ រីឯលោក គឹតចែមមេភូមិវិញក៏បានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយដែរ។ លោកប៊ុណ្ណារ៍ បានមានប្រសាសន៍ថាលោកមិនមានការរំជើបរំជួលពីប្រតិកម្មដ៏ខ្លាំងក្លារបស់រដ្ឋាភិបាលនោះទេ។
លោកបានបន្ដថា”អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានទាំងនេះ ដែលធ្លាប់មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការលក់ដីព្រៃរបស់រដ្ឋ មានអារម្មណ៍ភ័យខ្លាច នៅពេលអ្នកភូមិបានយល់ដឹងអំពីច្បាប់ភូមិបាល និងសិទ្ធិដីធ្លី”។ សកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្សក៏បានលើកឡើងដែរថាការដាក់សម្ពាធបែបនេះទៅលើអ្នកភូមិ ដែលកំពុងតែប្រយុទ្ធប្រឆាំង ដើម្បីទាមទារកាន់កាប់សិទ្ធិដីធ្លីគឺបានក្លាយជារឿងដែលតែងតែកើតមានជាច្រើនកន្លែង។
លោកភៀលរ៉ូបឺតសុន (Phil Robertson) នាយករងអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំតំបន់អាស៊ីបានលើកឡើងនៅក្នុងអុីម៉េលថា “ការរំលោភបំពានសិទ្ធិសេរីភាពបែបប្រព័ន្ធ មកលើការពិភាក្សា និងការប្រជុំគ្នា គឺបានក្លាយទៅជានិយាមមួយថ្មីទៅហើយ ជាពិសេសនៅតាមកន្លែងកើតមានការប្ដឹងផ្តល់
អំពីការរឹបអូសដីធ្លី ដែលបញ្ហានេះត្រូវលើកមកជាប្រធានបទសម្រាប់ពិភាក្សា”។លោកបានលើកឡើងបន្ថែមថា”ទិដ្ឋភាពថ្មីនេះពិតជាបានគម្រាមកំហែងដល់ប្រជាពលរដ្ឋ រសនៅតាមទីជនបទ ដែលកំពុងតែខំការពារដីរបស់ខ្លួន ដើម្បីជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ហើយវាពិតជាធ្វើឲ្យមានការព្រួយបារម្ភដល់អ្នកដែលកំពុងតែយកចិត្តទុកការរីនចម្រើនផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងការអភិវឌ្ឍក្នុងសង្គមកម្ពុជា៕
(រាយការណ៍បន្ថែមដោយ Abby Seiff)
ប្រែសម្រួលដោយស៊ាស៊ុយឈាង