បុគ្គលិកអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមកពី១៨ខេត្ត បានជួបប្រជុំគ្នាក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ កាលពីថ្ងៃសុក្រ ដោយបានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភយ៉ាងខ្លាំងអំពីគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលជុំវិញបញ្ហាដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិ។
បណ្តាអង្គការ ដែលរួមមានអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក គណៈកម្មាធិការប្រព្រឹត្តកម្មនៃអង្គការសមាគម ការពារសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជានិងមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ បានមកចូលរួមក្នុងសន្និសីទតស៊ូមតិជាតិលើកទី៧ ស្ដីពីបញ្ហាដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិ។
ពួកគេបានផ្ដល់យោបល់ឲ្យរដ្ឋាភិបាលខិតខំរិតបន្តឹងការគ្រប់គ្រងបញ្ហាដីធ្លី និងធនធានធម្មជាតិឲ្យកាន់តែប្រសើរឡើង ប៉ុន្ដែពួកគេបានចេញសេចក្ដីព្រាងនៃអនុសាសន៍មួយចំនួនពាក់ព័ន្ធនឹងវិស័យឧស្សាហកម្ម រុករកធនធានធម្មជាតិ ជនជាតិភាគតិច បញ្ហាព្រៃឈើ ការអភិវឌ្ឍជនបទ និងការបណ្ដេញចេញទាំងបង្ខំ ព្រមទាំងបញ្ហាជម្លោះដីធ្លីផងដែរ ។
សេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមមួយរបស់អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលទាំងនេះ បានលើកឡើងថា “ សហគមន៍មិនបានទទួលព័ត៌មាន និងការពិគ្រោះយោបល់ជាមុនស្ដីអំពីការសម្រេចអំពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ធនធានរ៉ែធម្មជាតិទេដោយបញ្ហានេះបាននាំឲ្យមានការរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស ជាពិសេសសិទ្ធិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ”។
ពួកគេបានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលធានាថាការវាយតម្លៃពីផលប៉ះពាល់ផ្នែកបរិស្ថានត្រូវបានធ្វើឡើងដោយតម្លាភាព ហើយក៏បានទទូចឲ្យមានការកែប្រែច្បាប់ស្តីពីការគ្រប់គ្រងរ៉ែធម្មជាតិ និងការកេងប្រវ័ញ្ច ដើម្បីធ្វើឲ្យសាធារណជនទទួលបានប្រយោជន៍ពីគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ធនធានធម្មជាតិទាំងនេះ។
អង្គការទាំងនេះ ក៏បានលើកឡើងដែរថាដីធ្លីដែលផ្ដល់ទៅឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជនត្រូវតែប្រគល់ទៅឲ្យសហគមន៍ក្រីក្រ ដែលទទួលរងផលប៉ះពាល់ដោយការផ្ដល់សម្បទានបែបនេះវិញ ហើយធ្វើដូច្នេះប្រពៃណីរបស់ពួកគាត់អាចនឹងត្រូវបានការពារ។ ពួកគេក៏បានអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាលបញ្ឈប់ការបណ្ដេញចេញដោយបង្ខំ ហើយងាកមកផ្ដោតសំខាន់លើការបង្កើតដីសម្បទានសហគមន៍ ដែលអាចផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ដល់សហគមន៍ជនជាតិភាគតិចវិញ។
លោក យឹម ឆៃលី ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីដែលបានមកចូលរួមក្នុងសន្និសីទនេះដែរនោះបានទទួលស្គាល់ការចេញអនុសាសន៍ទាំងនេះដែរ ប៉ុន្ដែ មិនបានលើកឡើងពីអ្វីមួយឲ្យបានជាក់លាក់នោះទេ។ លោកបានលើកឡើងអំពីអនុសាសន៍នេះថា “ វាគ្មានបញ្ហាអ្វីនោះទេ”។លោកបានបន្ដថា “ គ្រាន់តែផ្ដល់ឯកសារមកឲ្យខ្ញុំ អ៊ីចឹងយើងរួមគ្នាដោះស្រាយបញ្ហានេះ។ ដៃគូអភិវឌ្ឍន៍ គឺរដ្ឋាភិបាល និងអង្គការសង្គមស៊ីវិល ដែលមានគោលដៅតែមួយគត់ គឺដើម្បីបម្រើប្រជាពលរដ្ឋ”។
បញ្ហាដីធ្លី គឺជាបញ្ហាមួយក្ដៅបំផុតនៅក្នុងឆ្នាំនេះ ដោយសារតែជម្លោះ និងការតវ៉ាបានបន្ដកើតមានទូទាំងប្រទេស។ រដ្ឋាភិបាលបានដោះស្រាយបញ្ហានេះ ដោយផ្អាកការផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដែលលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចេញបទបញ្ជានេះ កាលពីខែឧសភា តែទោះជាយ៉ាងណា ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដែលត្រូវបានផ្ដល់មុនការផ្អាកការផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច នៅតែបន្តផ្តល់សិទ្្ធិទៅឲ្យក្រុមហ៊ុន។ លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានបង្កើតកម្មវិធីចែកប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីដោយយុវជនស្ម័គ្រចិត្ត ដែលបានចាប់ផ្ដើមកាលពីខែកក្កដា ដោយមានគោលបំណងចេញប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លីទៅឲ្យប្រជាពលរដ្ឋរាប់ពាន់គ្រួសារដែលរស់នៅលើដីព្រៃរបស់រដ្ឋនិងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចផងដែរ។
ថ្លែងទៅកាន់សន្និសីទនោះ លោក ធន់សារា៉យ ប្រធានអង្គការសិទ្ធិមនុស្សអាដហុក បានលើកឡើងថា លោកព្រួយបារម្ភអំពីការផ្អាកផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច និងគម្រោងផ្ដល់ប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិដីធ្លី ដែលវាស់វែងដោយក្រុមយុវជនស្ម័គ្រចិត្ត។
លោក ធន់ សារា៉យ មានប្រសាសន៍ថា “ វាក៏មានចំណុចអវិជ្ជមាននៅក្នុងគម្រោងវាស់វែងដីធ្លីនេះដែរ យើងបានកត់សម្គាល់ឃើញថា មានការអសកម្មលើការដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លី ដោយសារតែមន្ត្រី ដែលទទួលខុសត្រូវបញ្ហានេះ ចំណាយពេលរបស់ខ្លួនតែទៅលើការវាស់វែងដីធ្លី ជាជាងការដោះស្រាយជម្លោះដីធ្លី”។
លោកក៏បានលើកឡើងដែរថា ដីសាធារណៈទំហំ១៩.៧៩០ហិកតា ត្រូវបានធ្វើអនុបយោគ នៅក្នុងចុងឆ្នាំនេះ។ លោកចោទសួរថា “ នៅពេលរដ្ឋាភិបាលប្រកាសផ្អាកការផ្ដល់ដីសម្បទាន តើការធ្វើអនុបយោគនេះមានន័យយ៉ាងដូចម្ដេច?”៕
ប្រែសម្រួលដោយស៊ាស៊ុយឈាង