បន្ទាប់ពីមានការធ្លាក់ចុះយ៉ាងខ្លាំង នៅក្នុងតម្លៃភាគហ៊ុនរបស់ខ្លួន ក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូ ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ (Hoang Anh Gia Lai) បានបដិសេធនូវការចោទប្រកាន់របស់អង្គការឃ្លាំមើលបរិស្ថានក្លូបល វីតណេស (Global Witness) ដែលថា ខ្លួនបានជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ និងការចាប់យកដី
ធ្លីនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
របាយការណ៍របស់អង្គការក្លូបល វីតណេសដែលមានចំណងជើងថា “ ឈ្មួញជ័រកៅស៊ូៈ វិធីសាស្ត្រដែលក្រុមហ៊ុនវៀតណាម និងអ្នកផ្ដល់ហិរញ្ញវត្ថុអន្ដរជាតិកំពុងតែធ្វើឲ្យមានបញ្ហាក្នុងការទន្ទ្រានយកដី ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសឡាវ” បានភ្ជាប់សាជីវកម្មហិរញ្ញវត្ថុអន្ដរជាតិ (International Finance Corporation) របស់ធនាគារពិភពលោក និងធនាគារដចឈើ(Deutsche Bank) របស់អាល្លឺម៉ង់ទៅនឹងក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូ ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ និងក្រុមហ៊ុន ដុង ភូ (Dong Phu) ដែលមានភាគហ៊ុននៅក្នុងក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូ ដែលគ្រប់គ្រងដោយរដ្ឋរបស់ប្រទេសវៀតណាម (Vietnam Rubber Group) ហើយរបាយការណ៍នេះ បានលើកឡើងថា ក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូទាំងនេះមិនគ្រាន់តែរំលោភបំពានច្បាប់ព្រៃឈើប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្ដែ ថែមទាំងមិនបានពិគ្រោះជាមួយសហគមន៍មូលដ្ឋានទៀតផង មុនពេលកាប់រានដីរបស់ពួកគាត់។
អង្គការក្លូបល វីតណេស ចោទប្រកាន់ថា ក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូទាំងពីរនេះ និងអ្នកផ្ដល់ហិរញ្ញវត្ថុអន្ដរជាតិរបស់ខ្លួន បានធ្វើព្រងើយកន្ដើយចំពោះការការពារសុវត្ថិភាពសង្គម និងបរិស្ថាន ខណៈពេលមានការចុះទៅត្រួតពិនិត្យការកាប់បំផ្លាញព្រៃធម្មជាតិដែលមានតម្លៃខ្ពស់ និងព្រៃពាក់កណ្តាលធម្មជាតិ ព្រមទាំងការចាប់យកដីធ្លីរបស់ប្រជាជនដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ជីវភាពរស់នៅរបស់ពួកគាត់ទៀតផង។
ចាប់តាំងពីព័ត៌មាននៃការចោទប្រកាន់បានរីកសាយភាយមក ភាគហ៊ុនរបស់ក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ ដែលត្រូវបានចុះបញ្ជីនៅក្នុងផ្សារមូលបត្រ ក្នុងទីក្រុងហូជីមីញ បានធ្លាក់ចុះពីតម្លៃបិទការជួញដូរ កាលពីថ្ងៃច័ន្ទពី២២.៨០០ដុង ឬក៏ប្រហែល១.០៩ដុល្លារមកត្រឹម២០.៧០០ដុង នៅពេលការជួញដូរបានបើកឡើងវិញ កាលពីព្រឹកម្សិលមិញ។ ភាគហ៊ុនរបស់ក្រុមហ៊ុននេះ បានងើបឡើងបន្ដិចកាលពីម្សិលមិញ នៅពេលបិទការជួញដូរក្នុងតម្លៃ២១.៤០០ដុង ដោយបានធ្លាក់ចុះ៧ភាគរយពីការបិទការជួញដូររបស់ខ្លួន កាលពីថ្ងៃច័ន្ទ ពេលដែលអង្គការក្លូបល វីតណេស ចេញរបាយការណ៍របស់ខ្លួន។
កាសែតថាញ់នៀន (Thanh Nien) របស់វៀតណាមបានចុះផ្សាយ កាលពីថ្ងៃអង្គារថាលោក ដូន ង្វៀនស៊ុក (Doan Nguyen Duc) ប្រធានក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ ដែលមានភាគហ៊ុនជិតពាក់កណ្ដាលនៃក្រុមហ៊ុននេះ បានខាតបង់ជិត២០លានដុល្លារ ដោយសារការធ្លាក់ចុះនៃតម្លៃហ៊ុននេះ។សេចក្ដីរាយការណ៍របស់កាសែតថាញ់នៀន រួមជាមួយនឹងអត្ថបទនៅលើគេហទំព័រព័ត៌មានជាភាសាអង់គ្លេសផ្សេងៗទៀត ក្នុងប្រទេសវៀតណាម បានដកស្រង់សម្តីលោក ដូន ង្វៀនស៊ុក ដែលបានច្រានចោលការអះអាងរបស់អង្គការក្លូបល វីតណេស។
លោក ដូន ង្វៀនស៊ុក ត្រូវបានដកស្រង់សម្តីនៅក្នុងកាសែតថាញ់នៀនថា “ គ្មានវិធីណាដែលក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ ធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមូលដ្ឋានជួបភាពក្រីក្រនោះទេពីព្រោះយើងបានបង់ពន្ធ និងបង្កើតការងារដ៏មានស្ថិរភាពសម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋជាង១០.០០០នាក់”។
លោក ដូន ង្វៀនស៊ុក បានអះអាងដែរថាក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ និងសាខារបស់ខ្លួនពិតជាបានអនុវត្តតាមច្បាប់របស់កម្ពុជា “ រួមទាំងច្បាប់ការពារព្រៃឈើផងដែរ”។ សេចក្តីរាយការណ៍មួយកាលពីថ្ងៃអង្គាររបស់គេហទំព័រព័ត៌មានឈ្មោះ វៀតណាមណិត ប្រ៊ីច (VietnamNet Bridge) លើកឡើងថា
ក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ បានសរសេរលិខិតទៅកាន់ក្រសួងការបរទេសវៀតណាមនិងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ដើម្បីច្រានចោលនូវការអះអាងនេះ។
គេហទំព័រព័ត៌មានវៀតណាមណិត ប្រ៊ីចបានចុះផ្សាយថា ក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃមិនជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការកាប់ឈើ ដោយខុសច្បាប់ រួមទាំងឈើមានតម្លៃនៅក្នុងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនឡើយ។ រដ្ឋាភិបាលឡាវ និងកម្ពុជា បានគ្រប់គ្រង និងធ្វើជាម្ចាស់យ៉ាងពេញលេញ លើព្រៃឈើរបស់ខ្លួន”។
អត្ថបទដដែល ដែលបានដកស្រង់សម្ដីរបស់តំណាងក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ ដែលគេមិនបញ្ចេញឈ្មោះ បានលើកឡើងថា ក្រុមហ៊ុនបានឆ្លើយគ្រប់សំណួរទាំងអស់របស់អង្គការក្លូបល វីតណេស មុនពេលមានការចេញផ្សាយរបាយការណ៍នេះ ហើយបានសុខចិត្តធ្វើទង្វើណាមួយ ប្រសិនបើការចោទប្រកាន់របស់អង្គការនេះ បានផ្ដល់ភ័ស្ដុតាងពិតប្រាកដនោះ។
គេបានដកស្រង់សម្ដីរបស់តំណាងរូបនេះថា “ អង្គការក្លូបល វីតណេស ដែលបានចោទប្រកាន់ក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូវៀតណាមថា បានផ្ដល់ប្រាក់សំណូកទៅឲ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងឡាវ ដើម្បីយកដីដោយខុសច្បាប់គឺជាការប្រមាថដល់មន្ត្រីរបស់ប្រទេសទាំងពីរនេះ”។
របាយការណ៍របស់អង្គការក្លូបលវីតណេសបានអះអាងថា ក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ ដំបូងឡើយបានទាក់ទងជាមួយនឹងការិយាល័យរបស់ខ្លួន ដោយទទួលស្គាល់ថា ខ្លួនមិនបានដឹងអំពីច្បាប់ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាឲ្យបានច្បាស់លាស់នោះឡើយ។
ទោះជាយ៉ាងណា ក៏ដោយ ក្រោយមក “ ការពិភាក្សារវាងអង្គការក្លូបល វីតណេស និងក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូ ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ ត្រូវបានផ្អាក ដោយក្រុមហ៊ុននេះបានលើកឡើងថា ខ្លួនគ្មានបំណងចង់បង្ហាញឯកសារនានាទៅឲ្យអង្គការក្លូបល វីតណេស ឬក៏ចាត់វិធានការណាមួយ ដើម្បីដោះស្រាយពីស្ថានភាពនេះឡើយ”។
លោកស្រី មីហ្គែន ម៉ាកអិនណេស (Megan MacInnes) ដែលដឹកនាំក្រុមឃ្លាំមើលបញ្ហាដីធ្លី
របស់អង្គការក្លូបល វីតណេស បានលើកឡើងថា ការឆ្លើយតបរបស់ក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់យ៉ាឡៃ ចំពោះរបាយការណ៍នេះ នៅក្នុងអត្ថបទព័ត៌មានជាភាសាវៀតណាម “ មិនត្រូវគ្នាទៅនឹងភ័ស្ដុតាង ដែលយើងមានពិតប្រាកដនោះឡើយ”។
លោកស្រី ម៉ាកអិនណេស បានមានប្រសាសន៍ថា អង្គការក្លូបល វីតណេស បានប្រមូលសក្ខីកម្ម ខ្សែវីដេអូ និងរូបភាពនានា ដែលបញ្ជាក់ថា ក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ ពិតជាបានកាប់រានព្រៃដោយខ្លួនឯង និងបានចុះកិច្ចសន្យាជាមួួយពាណិជ្ជករក្នុងស្រុកដើម្បីឲ្យកាប់រានព្រៃទាំងនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា និងប្រទេសឡាវ។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា“ ដោយសារតែមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល នៅក្នុងប្រទេសឡាវ និងប្រទេសកម្ពុជា ត្រៀមខ្លួនផ្ដល់អាជ្ញាប័ណ្ណឲ្យដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដោយមិនគោរពតាមច្បាប់របស់ខ្លួននោះ វាគ្មានផ្លូវចេញផ្សាយពីការទទួលខុសត្រូវរបស់ក្រុមហ៊ុនចម្ការកៅស៊ូវៀតណាម (Vietnam Rubber Group) និងក្រុមហ៊ុន ហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ ចំពោះការបញ្ជាក់ឲ្យបានច្បាស់ថា ប្រតិបត្តិការរបស់ក្រុមហ៊ុនទាំងពីរនេះស្របតាមច្បាប់នោះទេ”។
នៅក្នុងរបាយការណ៍នេះ អង្គការក្លូបលវីតណេស បានចាត់ទុកលោក ដូន ង្វៀនស៊ុកដែលជាបុរសម្នាក់ក្នុងចំណោមបុរសអ្នកមានបំផុត នៅក្នុងប្រទេសវៀតណាមជាឈ្មួញជ័រកៅស៊ូ ដ៏ល្បី”។ របាយការណ៍នេះ ក៏បានដកស្រង់ឯកសារផ្លូវការ និងការសម្ងាត់របស់ក្រុមហ៊ុន ដើម្បីបង្ហាញថា សាខាទាំងប្រាំមួយរបស់ក្រុមហុ៊នហួងអាញ់ យ៉ាឡៃ បានកាន់កាប់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទំហំ៤៧.៣៧០ហិកតា នៅក្នុងខេត្តរតនគិរី គឺបានកាន់កាប់៥ភាគរយនៃទំហំដីសរុបរបស់ខេត្តនេះ ដោយវាប្រាស់ចាកទៅនឹងច្បាប់ដែលបានកំណត់ថា ក្រុមហ៊ុនមួយអាចកាន់កាប់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចបានត្រឹមតែ១០.០០០ហិកតាប៉ុណ្ណោះ។
យោងតាមអង្គការក្លូបល វីតណេស បានឲ្យដឹងថា ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចបួនកន្លែង ក្នុងចំណោមដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចទាំងនោះ មានទំហំសរុបប្រហែល២៨.០០០ហិកតា នៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ និងឧទ្យានជាតិវីរជ័យ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ស៊ា ស៊ុយឈាង