សកម្មជនការពារសិទ្ធិពលកម្ម និងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាល បានចោទប្រកាន់កម្មវិធីរោងចក្រល្អប្រសើរ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា របស់អង្គការពលកម្មអន្ដរជាតិថា គ្មានប្រសិទ្ធភាព នៅក្នុងការឃ្លាំមើលពីស្ថានភាពរោងចក្រ បន្ទាប់ពីមានការបាក់ប្លង់សេរោងចក្រ ដែលបណ្ដាលឲ្យមានមនុស្សស្លាប់ កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ នៅឯរោងចក្រស្បែកជើងមួយក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ។
លោក មឿន តុលា ប្រធានកម្មវិធីការងារ នៅមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ដែលជាអង្គការការពារសិទ្ធិកម្មករ បានលើកឡើងថា កម្មវិធីរោងចក្រល្អប្រសើរនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាមិនបានយកចិត្តទុកដាក់ដល់កម្មករកម្មការិនីទេ ព្រោះមិនបានបង្ហាញឈ្មោះរោងចក្រ ដែលមិនបានគោរពច្បាប់ស្ដីពីសុវត្ថិភាព និងសុខភាព នៅក្នុងរោងកច្រក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោក មឿន តុលា បានមានប្រសាសន៍ថា “ កម្មវិធីនេះខ្ជះខ្ជាយលុយអស់រាប់លានដុល្លារ”។ លោកបានបន្ថែមថា “ ប្រសិនបើក្រុមហ៊ុនមិនមានឆន្ទៈណាមួយ ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហា អ៊ីចឹងកម្មវិធីរោងចក្រល្អប្រសើរនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ចាំបាច់ត្រូវតែបង្ហាញព័ត៌មានឲ្យអតិថិជនដឹងឮ”។
លោកបានលើកឡើងថា “ អតិថិជនគួរតែមានសិទ្ធិទទួលបានព័ត៌មានពីកន្លែងការងារ ដែលពួកគេផលិតផលិតផលផ្សេងៗ ហើយក្រុមហ៊ុនយីហោទាំងនោះក៏ត្រូវទទួលខុសត្រូវចំពោះបញ្ហានេះដែរ”។
កម្មវិធីរោងចក្រល្អប្រសើរនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បង្កើតឡើងនៅឆ្នាំ២០០១ ដើម្បីឃ្លាំមើលស្ថានភាពរោងចក្រ។ ដោយមានថវិកាប្រចាំឆ្នាំប្រហែល១,២លានដុល្លារ កម្មវិធីនេះសព្វថ្ងៃឃ្លាំមើលរោងចក្រកាត់ដេរ ដែលនាំសម្លៀកបំពាក់ចេញប្រហែលជាង៣០០រោងចក្រ ចំពោះបញ្ហាដែលមិនគោរពច្បាប់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ទោះជាយ៉ាងណា កម្មវិធីនេះមិនបានបង្ហាញឈ្មោះរោងចក្រដែលមិនគោរពច្បាប់ឡើយ ហើយក៏មិនបញ្ចេញលទ្ធផលរកឃើញរបស់ខ្លួនបែបនេះឲ្យសាធារណជនដឹងឮដែរ។
កាលពីខែកុម្ភៈ អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវមួយក្រុមមកពីសកលវិទ្យាល័យស្តេនហ្វត (Stanford) បានចេញរបាយការណ៍មួយដែលមានចំណងជើងថា “ ការឃ្លាំមើលនៅក្នុងភាពងងឹត” ដោយបានចោទប្រកាន់ថា កង្វះតម្លាភាពរបស់កម្មវិធីរោងចក្រល្អប្រសើរនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាពិតជាបានកាត់បន្ថយបទដ្ឋានឧស្សាហកម្មកាត់ដេរសម្រាប់កម្មករកម្មការិនីកម្ពុជា បើប្រៀបធៀបទៅនឹងសមភាគីរបស់ខ្លួន ក្នុងប្រទេសចិន ឥណ្ឌូណេស៊ី។
អ្នកស្រាវជ្រាវនៅសាលាច្បាប់នេះ ក៏បានលើកឡើងដែរថា ការអនុវត្តចេញរបាយការណ៍សម្ងាត់របស់អង្គការពលកម្មអន្ដរជាតិ បានកាត់បន្ថយការជំរុញឲ្យម្ចាស់រោងចក្រ និងក្រុមហ៊ុនយីយោអន្ដរជាតិល្បីៗ មិនធ្វើឲ្យស្ថានភាពការងារនៅក្នុងរោងចក្រប្រសើរឡើយ។
មនុស្សពីរនាក់ស្លាប់ និងជាច្រើននាក់ផ្សេងទៀតរងរបួសកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ នៅឯរោងចក្រកាត់ដេរវីងស្ដាស៊ូ (Wing Star Shoes) ដែលគ្រប់គ្រងដោយជនជាតិតៃវ៉ាន់ ក្នុងស្រុកគងពិសី ខេត្តកំពង់ស្ពឺ ដែលមានកម្មករកម្មការិនី៧.០០០នាក់ បានកើតឡើងត្រឹមតែជិតបីសប្ដាហ៍ប៉ុណ្ណោះ បន្ទាប់ពីអគាររោងចក្រកាត់ដេរមួយបានបាក់ស្រុត នៅក្នុងប្រទេសបង់ក្លាដែស ដោយសម្លាប់កម្មករកម្មការិនីជាង១.១០០នាក់ ដែលនេះគឺជាគ្រោះមហន្ដរាយដែលមានអ្នកស្លាប់ច្រើនជាងគេបំផុត នៅក្នុងឧស្សាហកម្មកាត់ដេរពិភពលោក។
អាជ្ញាធរលើកឡើងកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា ប្លង់សេដែលបានបាក់ស្រុតនៅក្នុងរោងចក្រវីងស្ដាស៊ូ ដែលផលិតស្បែកជើងកីឡាឲ្យក្រុមហ៊ុនលក់សម្ភារកីឡារបស់ជប៉ុនមួយយីហោអាស៊ីក (Asics) គឺដោយសារតែនៅតែប្រើអគារប្រកបដោយគ្រោះថ្នាក់។ លោកស្រី ជីល ថាក់ឃើ (Jill Tucker) អ្នកគ្រប់គ្រងផ្នែកបច្ចេកទេសរបស់កម្មវិធីរោងចក្រល្អប្រសើរនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បានលើកឡើងថា កម្មវិធីរបស់លោកស្រីមិនបានឃ្លាំមើលរោងចក្រវីងស្ដាស៊ូ នៅក្នុងសមត្ថភាព
ណាមួយឡើយ ខណៈការឃ្លាំមើលរោងចក្រស្បែកជើងនានារបស់កម្មវិធីរបស់អង្គការពលកម្មអន្ដរជាតិ ទើបតែចាប់ផ្ដើមកាលពីឆ្នាំមុននោះ។
លោកស្រី ថាក់ឃើ បានលើកឡើងថា នៅក្នុងចំណោមរោងចក្រស្បែកជើងចំនួន៤៥រោងចក្រ ដែលសព្វថ្ងៃកំពុងនាំចេញស្បែកជើងពីប្រទេសកម្ពុជា គឺមានតែរោងចក្រចំនួនប្រាំបួនប៉ុណ្ណោះ ដែលកម្មវិធីរោងចក្រល្អប្រសើរ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានឃ្លាំមើល។ លោកស្រីបានពន្យល់ថា ការចូលរួមនៅក្នុងកម្មវិធីនេះ គឺជាការស្ម័គ្រចិត្ដ។
ពាក់ព័ន្ធនឹងការសម្រេចរបស់អង្គការពលកម្មអន្ដរជាតិ ក្នុងការមិនបង្ហាញឈ្មោះរោងចក្រ ដែលមិនគោរពបទប្បញ្ញត្តិស្ដីពីសុវត្ថិភាព លោកស្រីបាននិយាយការពារវិធីធ្វើការរបស់កម្មវិធីលោកស្រី។ លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា “ កម្ម
វិធីរបស់លោកស្រីកំពុងដំណើរការ ដើម្បីបង្ហាញព័ត៌មាន និងឈ្មោះរោងចក្រ ដែលមិនគោរពច្បាប់ឲ្យសាធារណជនដឹងឮ”។ កម្មវិធីរោងចក្រល្អប្រសើរក្នុងប្រទេស
កម្ពុជា ក៏មិនបានឃ្លាំមើលពីបទដ្ឋានសំណង់រោងចក្រដែរ តែទោះជាយ៉ាងណា លោកស្រី ថាក់ឃើ បានមានប្រសាសន៍ថា បញ្ហាដូចជាបញ្ហាខ្សែកាបអគ្គិសនី ការផ្ទុកលើសចំណុះនៅក្នុងរោងចក្រ និងឧបសគ្គច្រកចេញសុទ្ធតែត្រូវបានកត់ត្រាទុក។
លោកស្រីបានបន្ដថា “ កម្មវិធីរោងចក្រល្អប្រសើរក្នុងប្រទេសកម្ពុជា សព្វថ្ងៃកំពុងតែពិភាក្សាអំពីតម្រូវការថ្មីៗ ពាក់ព័ន្ធនឹងការអនុញ្ញាតសម្រាប់ការសាងសង់រួមទាំងការអនុញ្ញាតដែលគ្របដណ្ដប់លើសំណង់ទាំងអស់រួមទាំងការសាងសង់អគារបន្ថែមផងដែរ”។
លោក ឡេង តុង ប្រធាននាយកដ្ឋានសុខភាព និងសុវត្ថិភាពការងារនៅក្រសួងការងារ ក៏បានរិះគន់អង្គការពលកម្មអន្ដរជាតិ ដែលមានចំណាស់ជាងមួយទសវត្សរ៍មកហើយនេះផងដែរ ដោយលើកឡើងថា “ ការឃ្លាំមើលឲ្យមានតម្លាភាពជាងនេះរបស់កម្មវិធីរោងចក្រល្អប្រសើរក្នុងប្រទេសកម្ពុជាអាចធ្វើឲ្យរោងចក្រក្នុងប្រទេសកម្ពុជាកាន់តែមានសុវត្ថិភាព”។
លោក ឡេង តុង បានមានប្រសាសន៍ថា “ ខ្ញុំគិតថា សាធារណជនគួរតែដឹងអំពីរបៀបដែលរោងចក្រនីមួយៗធ្វើតាមគោលការណ៍ណែនាំ និងវិធានការសុវត្ថិភាព ធ្វើដូច្នេះរោងចក្រ នឹងទទួលភាពអាម៉ាស់ ហើយពួកគេនឹងផ្លាស់ប្ដូរពីអ្វីដែលខ្លួនអនុវត្តនោះ”។ លោកបានបន្ថែមថា “ រោងចក្រកាត់ដេរភាគ
ច្រើនមិនខ្វាយខ្វល់អំពីអ្នកត្រួតពិនិត្យតាមរោងចក្ររបស់យើងឡើយ ប៉ុន្ដែ ពួកគេខ្វាយខ្វល់តែអំពីអតិថិជនរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ”។
របាយការណ៍លម្អិតថ្មីបំផុតរបស់កម្មវិធីរោងចក្រល្អប្រសើរ ដែលចេញនៅក្នុងខែនេះ បានលើកឡើងថា មានតែរោងចក្រ៥៧ភាគរយប៉ុណ្ណោះ បានអនុវត្តតាមច្បាប់ ដែលតម្រូវឲ្យមានច្រកចេញចូលល្អប្រសើរនៅក្នុងរោងចក្រ។ របាយការណ៍នេះ មិនបានបង្ហាញឈ្មោះរោងចក្រទាំងនោះឡើយ។
លោក ដេវីដ វែល (David Welsh) នាយកប្រចាំប្រទេសមជ្ឈមណ្ឌលសាមគ្គីភាពជាអង្គការការពារសិទ្ធិកម្មករកម្មការិនី ដែលមានមូលដ្ឋាននៅសហរដ្ឋអាមេរិក បានលើកឡើងថា ការដែលអង្គការពលកម្មអន្ដរជាតិមិនបានបង្ហាញពីតម្លាភាពពេញលេញរបស់ខ្លួន នៅក្នុងការឃ្លាំមើលពីស្ថានភាព នៅក្នុងរោងចក្រកាត់ដេរ និងរោងចក្រស្បែកជើងធ្វើឲ្យរោងចក្រជាច្រើនមិនចង់ចូលរួមជាមួយកម្មវិធីនេះឡើយ។
លោក ស្ដេហ្វែន ស៊ុនណេនបឺក (Stephan Sonnenberg) មេដឹកនាំក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ នៅសាកលវិទ្យាល័យស្ដេនហ្វតមិនឯកភាពចំពោះបញ្ហានេះឡើយ។
លោកបានសួរថា “ តើមានអ្វីដែលកើតឡើងចំពោះរោងចក្រ ប្រសិនបើពួកគេគ្រាន់តែផ្ដល់របាយការណ៍ទៅឲ្យអ្នកគ្រប់គ្រងរបស់ខ្លួននោះ?”។
លោក ស៊ុនណេនបឺក បានមានប្រសាសន៍កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា “ ប្រសិនបើគេ [អង្គការពលកម្មអន្ដរជាតិ] គ្រាន់តែធ្វើអ្វីៗទៅលើរោងចក្រស្បែកជើងដូចដែលខ្លួនបានធ្វើដាក់រោងចក្រកាត់ដែរនោះ អ៊ីចឹងវាមានសង្ឃឹមតិចតួចណាស់ដែលថា ខ្លួនអាចនឹងផ្លាស់ប្ដូរអ្វីៗនោះ ពីព្រោះវាមានតែអ្នកគ្រប់គ្រងរោងចក្រ និងក្រុមហ៊ុនដែលមានយីហោល្បីប៉ុណ្ណោះ ដែលបានឃើញរបាយការណ៍ទាំងនេះ”។
លោកមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា“ ប្រហែលជាស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត ដូចជា អង្គការសង្គមស៊ីវិលអាចទប់ស្កាត់គ្រោះថ្នាក់ទាំងអស់នេះមិនឲ្យកើតឡើងបាន ហើយវាគឺជាគ្រោះថ្នាក់ដែលធ្វើឲ្យក្រុមហ៊ុនដែលមានយីហោល្បីៗគិតគូរពីសុវត្ថិភាពរោងចក្រឲ្យបានហ្មត់ចត់”៕
ប្រែសម្រួលដោយ ស៊ា ស៊ុយឈាង