មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាបានអះអាងកាលពីម្សិលមិញថា ខ្លួនមិនដឹងរឿងវរសេនីយ៍ត្រីកងទ័ពអាមេរិកដើមកំណើតកម្ពុជាម្នាក់ ដែលត្រូវបានកាត់ឲ្យជាប់ទោសនៅអាមេរិកកាលពីថ្ងៃសុក្រ ពីបទរក្សាទុក និងបញ្ជូនបន្តនូវឯកសារចារកម្មសម្ងាត់របស់ជាតិដោយខុសច្បាប់ និងពីបទមានទំនាក់ទំនងដោយគ្មានការអនុញ្ញាតជាមួយមន្ត្រីកម្ពុជាទេ។
យោងតាមសេចក្ដីរាយការណ៍របស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានអាប៉េ (Associated Press) និងទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានផ្សេងៗទៀតបានឲ្យដឹងថា វរសេនីយ៍ត្រី សេវីរៈ អុីនសុន (Seivirak Inson)ត្រូវបានកាត់ឲ្យជាប់ទោសនិងផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគាររយៈពេល១០ឆ្នាំដោយគណៈវិនិច្ឆ័យយោធា ដែលក៏បានដកប្រាក់បៀវត្សរ៍របស់ជននេះ និងបណ្ដេញរូបគេចេញពីជួរកងទ័ពក្រោយការបំពេញកាតព្វកិច្ចយោធាអស់រយៈពេល២០ឆ្នាំ។
ឧត្ដមសេនីយ៍ ហុីង ប៊ុនហៀង មេបញ្ជាការរងនៃកងយោធពលខេមរភូមិន្ទ និងជាប្រធានកងអង្គរក្សផ្ទាល់របស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានអះអាងថា លោកមិនដឹងរឿងនេះទេ ហើយក៏គ្មានទំនាក់ទំនងជាមួយវរសេនីយ៍ត្រី អុីនសុន នោះដែរ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ដោយមិនបានបរិយាយលម្អិតថា“ យើងគ្មានអ្វីជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយគាត់ទេ។ ខ្ញុំមិនស្គាល់គាត់ឡើយ”។ លោក ផៃ ស៊ីផាន អ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី ក៏អះអាងផងដែរថា លោកមិនដឹងរឿងនេះទេ ប៉ុន្ដែបានសម្ដែងក្តីសង្ឃឹមថា រឿងនេះនឹងមិនធ្វើឲ្យខូចទំនាក់ទំនងរវាងកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិកឡើយ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ ពលរដ្ឋខ្មែរសញ្ជាតិអាមេរិក ទោះជាអ្នកណាក៏ដោយ គឺគួរតែគោរពច្បាប់។ មិនថាពួកគេជានរណាទេប្រសិនបើពួកគេធ្វើការឲ្យរដ្ឋាភិបាលបរទេស[ អាមេរិក] ពួកគេត្រូវតែបម្រើផលប្រយោជន៍អាមេរិក។យើងមិនចង់ឲ្យរឿងនេះបង្កើតភាពល្អក់កកររវាងប្រទេសទាំងពីរឡើយ”។
លោកឧត្ដមសេនីយ៍ ទៀ បាញ់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិ និងមន្ត្រីផ្សេងៗទៀតនៅក្រសួងនេះមិនអាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយបានទេ។ យោងតាមសេចក្ដីរាយការណ៍ព័ត៌មាននៅអាមេរិក ឲ្យដឹងថា ក្នុងចំណោមឯកសារដែលវរសេនីយ៍ត្រី អុីនសុន បានរក្សាទុកដោយខុសច្បាប់នោះ គឺ “ឯកសារសម្ងាត់ស្តីពីយុទ្ធសាស្ត្រដែនសមុទ្ររបស់បញ្ជាការប៉ាស៊ីហ្វិកអាមេរិក” ដែល “គាត់ជឿថា អាចប្រើដើម្បីធ្វើឲ្យខូចប្រយោជន៍របស់សហរដ្ឋអាមេរិក”។
សារព័ត៌មាន Honolulu Star-Advertiser បានធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ថា វរសេនីយ៍ត្រី អុីនសុន ក៏ត្រូវបានកាត់ឲ្យជាប់ទោសពីបទមិនរាយការណ៍អំពីទំនាក់ទំនងដែលខ្លួនមានជាមួយមន្ត្រីយោធា និងមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងពីបទផ្តល់ឯកសារវាយតម្លៃព័ត៌មានចារកម្មសម្ងាត់អំពីប្រទេសកម្ពុជាទៅឲ្យបុគ្គលដែលគេមិនបញ្ចេញអត្តសញ្ញាណម្នាក់នៅចន្លោះឆ្នាំ២០០៩ ដល់ឆ្នាំ២០១២ផងដែរ។
ប៉ុន្តែ គណៈវិនិច្ឆ័យយោធាអាមេរិក តាមសេចក្ដីរាយការណ៍ថា មិនបានរកឃើញពិរុទ្ធភាពរបស់វរសេនីយ៍ត្រី អុីនសុន ពាក់ព័ន្ធនឹងការប្រមូលព័ត៌មានអំពីជនកម្ពុជាផ្សេងៗទៀតដែលបម្រើការងារក្នុងជួរកងទ័ពអាមេរិក ក្នុងបំណងបញ្ជូនព័ត៌មានសម្ងាត់បន្តទៅឲ្យយោធាកម្ពុជាឡើយ។
ទោះជាយ៉ាងណាក្តី យោងតាមសេចក្ដីរាយការណ៍ព័ត៌មានរបស់ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអាមេរិកបានឲ្យដឹងថា វរសេនីយ៍ត្រី អុីនសុន ត្រូវបានរកឃើញពិរុទ្ធភាពពីបទផិតក្បត់និងពីបទចុះហត្ថលេខាក្លែងបន្លំលើឯកសារធនាគារមួយច្បាប់ បន្ទាប់ពីភរិយារបស់ខ្លួនបានផ្ដល់ភ័ស្ដុតាងឲ្យកងទ័ពអាមេរិក។
លោក ស៊ាន មឹុកអុីនតូស (Sean Mclnthosh) អ្នកនាំពាក្យស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា បានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីករណីនេះទេ ពីព្រោះវាជារឿងរបស់“តុលាការយោធា” ហើយបានបង្វែរសំណួរទាំងអស់ទៅបញ្ជាការប៉ាស៊ីហ្វិកអាមេរិកនៅរដ្ឋហាវ៉ៃ ដែលមិនអាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្យាយបានភ្លាមៗ។
សំណួរផ្ញើជូនបញ្ជាការដ្ឋាន Theater Sustainment Commandទី៨របស់កងទ័ពអាមេរិក ដែលជាអង្គភាពរបស់លោក អុីនសុន នៅក្នុងរដ្ឋហាវ៉ៃដែរនោះ មិនបានទទួលការឆ្លើយតបភ្លាមៗឡើយ។
រឿងនេះបែកធ្លាយ ខណៈជំនួយយោធាអាមេរិកសម្រាប់កម្ពុជាមានការកើនឡើង ដោយស្ថានទូតអាមេរិកបានឲ្យដឹងថា មាន៦លានដុល្លារក្នុងឆ្នាំ២០១១។
សហរដ្ឋអាមេរិកបានផ្តល់ថវិកាសម្រាប់សមយុទ្ធយោធារួមគ្នាជាមួយអង្គភាពកងយោធពលខេមរភូមិន្ទក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រចាំ ហើយក៏បានត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់ការហ្វឹកហ្វឺនផ្នែកយោធាសម្រាប់កូនប្រុសទាំងបីរូបរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែនផងដែរ។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែលជាកូនប្រុសច្បង បានទទួលអាហារូបករណ៍សម្រាប់ការការសិក្សារបស់ខ្លួននៅសាលាបណ្ឌិត្យសភាយោធាអាមេរិក នៅ West Point។
ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិកបានចំណាយប្រាក់១៧៥.០០០ដុល្លារ ដើម្បីបញ្ជូនលោក ហ៊ុន ម៉ានី ដែលត្រូវជាកូនពៅ ទៅសិក្សានៅសាកលវិទ្យាល័យការពារជាតិអាមេរិកនៅក្នុងក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនរយៈពេលមួយឆ្នាំ។ យោងតាមសារទូរលេខការទូតសម្ងាត់របស់អាមេរិកដែលទទួលបាននិងផ្សព្វផ្សាយដោយគេហទំព័រប្រឆាំងការសម្ងាត់វីគីលិក(WikiLeaks) បានឲ្យដឹងថា សហរដ្ឋអាមេរិកក៏បានបញ្ជូនលោក ហ៊ុន ម៉ានិត ដែលជាកូនប្រុសកណ្ដាល ទៅចូលរួមក្នុងកម្មវិធីបណ្តុះបណ្តាលស្តីពីការប្រឆាំងភេរវកម្មក្នុងប្រទេសអាល្លឺម៉ងផងដែរ។
សមាជិកសភាគណបក្សប្រឆាំង និងអង្គការសិទ្ធិមនុស្សនានាបានជំរុញម្ដងហើយម្ដងទៀតឲ្យអាមេរិកបញ្ឈប់ការផ្ដល់ជំនួយយោធាឲ្យកម្ពុជា ដោយសារមានការចោទប្រកាន់ជាច្រើន អំពីការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សពីសំណាក់យោធាកម្ពុជា។ ក៏ប៉ុន្ដែ អាមេរិកបាននិយាយការពារទំនាក់ទំនងនេះ ដោយបានលើកហេតុផលថា ការរួមចំណែករបស់ខ្លួនគឺសំដៅពង្រឹងសមត្ថភាពវិជ្ជាជីវៈរបស់កងយោធពលខេមរភូមិន្ទ ហើយការរួមចំណែកនេះគឺអនុលោមតាមច្បាប់ និងបទប្បញ្ញត្តិទាំងអស់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក។
គួររំឭកថា អាមេរិកធ្លាប់បានផ្អាកជំនួយយោធាឲ្យកម្ពុជាម្តង បន្ទាប់ពីកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដែលស្មោះស្ម័គ្រនឹងអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីទី២ ហ៊ុន សែន បានទម្លាក់អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីទី១គឺព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្ដម រណឫទ្ធិ អំឡុងការប្រយុទ្ធគ្នាក្នុងឆ្នាំ១៩៩៧ ប៉ុន្ដែបានបន្ដជំនួយវិញក្នុងឆ្នាំ២០០៦៕
(រាយការណ៍បន្ថែមដោយ ឆន ចាន់ស៊ី)
ប្រែសម្រួលដោយ ចេវ ប៊ុននី