ស្ថាប័នអន្តរជាតិមួយដែលលើកកម្ពស់ក្រមសីលធម៌ក្នុងការធ្វើចរាចរស្ករសក្នុងវិស័យថាមពលនិងចំណីអាហារ បានព្យួរសមាជិកភាពរបស់ក្រុមហ៊ុនផលិតស្ករសដ៏ធំមួយរបស់អង់គ្លេសឈ្មោះ Tate & Lyle ដោយសារក្រុមហ៊ុននេះមិនបានឆ្លើយនឹងពាក្យបណ្តឹងដែលថា ខ្លួនបានទិញស្ករសពីចម្ការដែលត្រូវបានចោទប្រកាន់ថាបានចាប់យកដីពីប្រជាកសិករកម្ពុជា។
ស្ថាប័ន បុនស៊ូក្រូ (Bonsucro) ដែលមានមូលដ្ឋាននៅក្នុងទីក្រុងឡុងដ៍ និងដែលសមាជិករបស់ខ្លួនរួមមានទាំងក្រុមហ៊ុនលំដាប់ពិភពលោក ដូចជាក្រុមហ៊ុន កូកា កូឡា និងក្រុមហ៊ុន ប៊ីភី(BP)ផងដែរនេះ បានប្រកាសអំពីសេចក្តីសម្រេចចុះថ្ងៃទី៨ ខែកក្កដា របស់ក្រុមប្រឹក្សានាយកស្តីពីការព្យួរសមាជិកភាពក្រុមហ៊ុន Tate & Lyle នេះ កាលពីល្ងាចថ្ងៃអង្គារ។
ស្ថាប័ននេះបានលើកឡើងតាមរយៈសេចក្តីប្រកាសមួយថា “ ក្រុមប្រឹក្សានាយកយល់ថា “ [ក្រុមហ៊ុន Tate & Lyle] មិនបានបង្ហាញពីការបោះជំហានសមស្របឆ្ពោះទៅរកការបំពេញតាមលក្ខខណ្ឌរបស់ក្រុមប្រឹក្សានាយកស្តីពីការផ្តល់ព័ត៌មានពាក់ព័ន្ធនឹងពាក្យបណ្តឹងប្តឹងក្រុមហ៊ុននេះទេ ហើយមិនបានបកស្រាយឲ្យបានសមស្របពីមូលហេតុដែលខ្លួនមិនអាចបំពេញតាមលក្ខខណ្ឌទាំងនេះដែរ”។
បុនស៊ូក្រូ បានឲ្យដឹងថា ការព្យួរសមាជិកភាពនេះនឹងបន្តរហូតដល់ពេលដែលក្រុមហ៊ុន Tate & Lyle ធ្វើការវាយតម្លៃតាមរយៈភាគីទី៣អំពីលទ្ធភាពនៃការផ្តល់សំណងដល់គ្រួសារប្រជាពលរដ្ឋដែលត្រូវបានបណ្តេញចេញ និងអំពីការអនុវត្តរបស់ចម្ការពាក់ព័ន្ធតាមក្រមប្រតិបត្តិរបស់ក្រុមហ៊ុន Tate & Lyle ឬរហូតដល់ពេលក្រុមហ៊ុននេះឈានដល់ “ដំណោះស្រាយដែលភាគីទាំងពីរអាចទទួលយកបាន”។
ទោះបីជាសេចក្តីប្រកាសនេះមានការបញ្ជាក់ថា ក្រុមប្រឹក្សានាយកមិនបានប្រកាន់ជំហរជាក់លាក់ណាមួយជុំវិញការចោទប្រកាន់នោះផ្ទាល់ក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែយា៉ងហោចណាស់ក៏ក្រុមប្រឹក្សានេះបានទប់ស្កាត់ក្រុមហ៊ុន Tate & Lyle ពីការដាក់ពាក្យស្នើសុំវិញ្ញាបនបត្រពេញលេញពីស្ថាប័ន បុនស៊ូក្រូ ដែរ។
ក្រុមហ៊ុន Tate & Lyle បានចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងរយៈពេលប្រាំឆ្នាំស្តីពីការទិញស្ករសពីចម្ការនៅកម្ពុជារបស់ក្រុមហ៊ុនថៃ KSL ក្នុងឆ្នាំ២០០៩ ហើយបាននាំចូលស្ករស៤៨លានគីឡូក្រាម ដែលមានតម្លៃជាទឹកប្រាក់ជាង៣២លានដុល្លារ ទៅប្រទេសអង់គ្លេសវិញចាប់តាំងពីពេលនោះមក។
អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលក្នុងប្រទេសកម្ពុជាចំនួនពីរ គឺអង្គការសមធម៌កម្ពុជា និងមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សហគមន៍ បានដាក់ពាក្យបណ្តឹងទៅស្ថាប័ន បុនស៊ូក្រូ កាលពីពីរឆ្នាំមុន ដោយចោទប្រកាន់ក្រុមហ៊ុន Tate & Lyle ថាបានទទួលផលប្រយោជន៍យ៉ាងអយុត្តិធម៌ពីអំពៅដាំលើដីក្នុងខេត្តកោះកុង ដែលជាកន្លែងប្រជាពលរដ្ឋរាប់រយគ្រួសារត្រូវបានបណ្តេញចេញដោយខុសច្បាប់ ពេលខ្លះថែមទាំងមានការប្រើអំពើហិង្សា ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០០៦មក។
ក្រុមហ៊ុន Tate & Lyle បានបដិសេធមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយអំពីការព្យួរសមាជិកភាពនេះទេ។ ក្រុមហ៊ុនផលិតស្ករសនៅអាមេរិកឈ្មោះ American Sugar Holding ដែលបានទិញក្រុមហ៊ុន Tate & Lyle នេះក្នុងឆ្នាំ២០១០នោះ មិនអាចទាក់ទងសុំការអត្ថាធិប្បាយភ្លាមៗបានទេ។
លោក គង់ សុង ជាកសិករម្នាក់ក្នុងចំណោមកសិករដែលបានបាត់បង់ដីដោយសារចម្ការអំពៅទាំងនោះ បានស្វាគមន៍សេចក្តីសម្រេចរបស់ស្ថាប័ន បុនស៊ូក្រូ។ លោកបាននិយាយថា “ ខ្ញុំរីករាយណាស់ពេលដឹងរឿងនេះ ព្រោះវាជាចំណាត់ការដ៏ល្អមួយ ដែលសបញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា ក្តីឈឺចាប់ខ្លោចផ្សារបស់យើងដោយសារក្រុមហ៊ុនTate & Lyle ទីបំផុតបានទទួលការដឹងឮពីស្ថាប័នអន្តរជាតិនានា ។
យើងគ្រាន់តែចង់ឲ្យក្រុមហ៊ុនទាំងឡាយទទួលខុសត្រូវចំពោះផលប៉ះពាល់ដល់សង្គមនិងបរិស្ថានដោយ សារគម្រោងវិនិយោគរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ។ ក្រុមហ៊ុននេះមិនអាចកេងប្រវ័ញ្ចនិងចាប់យកដីរបស់យើងដើម្បីធ្វើមានធ្វើបាន ហើយមិនអើពើនឹងប្រជាពលរដ្ឋដែលកំពុងរងការឈឺចាប់នោះទេ”។
លោក ម៉ាក ម័រស្ទែន (Mark Moorsten) មេធាវីប្រចាំក្រុមហ៊ុនច្បាប់អាមេរិក រីស ប្រ៊ូម (Rees Broome) ដែលបានជួយបង្កើតយុទ្ធសាស្ត្រផ្លូវច្បាប់សម្រាប់គ្រួសារទាំងនេះទល់នឹងក្រុមហ៊ុន Tate & Lyleនោះ បានលើកឡើងថា ការព្យួរសមាជិកភាពនេះអាចជួយជំរុញឲ្យក្រុមហ៊ុន Tate & Lyle ផ្តល់សំណងសមស្របដល់គ្រួសារប្រជាពលរដ្ឋទាំងនោះនៅទីបំផុត។
លោកបានលើកឡើងក្នុងអ៊ីម៉េលមួយថា “ សេចក្តីសម្រេចរបស់ស្ថាប័ន បុនស៊ូក្រូ មានសារៈសំខាន់ណាស់ ពីព្រោះវាជាការទទួលស្គាល់ថា ក្រុមហ៊ុន Tate & Lyle មិនបានគោរពតាមបទដ្ឋានឧស្សាហកម្មរបស់ខ្លួនឯងទេ។ ក្រុមហ៊ុននេះបានបញ្ជាក់ម្តងហើយម្តងទៀតថា ខ្លួនគឺជាសាជីវកម្មដ៏ល្អមួយ ប៉ុន្តែបែរជាបានរារាំងមិនឲ្យមានការពិនិត្យពិច័យអំពីការអនុវត្តរបស់ខ្លួននៅកម្ពុជា និងអំពីការរួមចំណែករបស់ខ្លួនក្នុងការចាប់យកដីរបស់ប្រជាជននៅក្នុងខេត្តកោះកុងទៅវិញ។
“ ខ្ញុំគិតថា សេចក្តីសម្រេចរបស់ស្ថាប័នបុនស៊ូក្រូ នឹងបង្ខំឲ្យមន្ត្រីពាក់ព័ន្ធ ជាពិសេសគឺម្ចាស់ភាគហ៊ុនរបស់ក្រុមហ៊ុន Tate & Lyle ចោទសួរពីការប្រព្រឹត្តរបស់ក្រុមហ៊ុន Tate & Lyle និងស្វែងរកដំណោះស្រាយសម្រាប់បញ្ហានេះ”។
ប្រជាជន២០០គ្រួសារក្នុងចំណោមប្រជាជនដែលបានរងការប៉ះពាល់ បច្ចុប្បន្ននេះកំពុងប្តឹងក្រុមហ៊ុន Tate & Lyle នៅក្នុងប្រទេសអង់គ្លេស តាមរយៈតុលាការយុត្តិធម៌ជាន់ខ្ពស់ ដោយទាមទារប្រាក់សំណងរាប់លានដុល្លារ៕
(រាយការណ៍បន្ថែមដោយ គុច ណារ៉េន)
ប្រែសម្រួលដោយ ចេវ ប៊ុននី