កាលពីថ្ងៃសុក្រ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប.) បានបើកកញ្ចប់សុវត្ថិភាពចំនួន១២នៅខេត្តសៀមរាបជាសាធារណៈ ប៉ុន្តែ មានកញ្ចប់សុវត្ថិភាពចំនួន៧ ក្នុងចំណោមកញ្ចប់សុវត្ថិភាពទាំង១២ត្រូវគេហែក ឬក៏បិទមិនបានត្រឹមត្រូវដោយធ្វើឲ្យមានការព្រួយបារម្ភថ្មីពីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលសង្ស័យថា កញ្ចប់សុវត្ថិភាពទាំងនេះត្រូវបានគេប៉ះពាល់។
កញ្ចប់សុវត្ថិភាពមិនបានបិទ ដែលគេហៅថា “ កញ្ចប់សុវត្ថិភាព ក” ត្រូវបានបើកបង្ហាញមិនដល់មួយសប្ដាហ៍ផង បន្ទាប់ពីកញ្ចប់សុវត្ថិភាពចំនួនប្រាំបីផ្សេងទៀតត្រូវបានគេយកចេញមកដោយមានស្ថានភាពស្រដៀងគ្នា នេះ នៅពេលមន្ត្រីវាយតម្លៃឯកសារបោះឆ្នោតនៅមណ្ឌលខេត្តក្រចេះ។
លោក គួយ ប៊ុនរឿន បេក្ខជនឈរឈ្មោះជាតំណាងរាស្ត្ររបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលបានមានវត្តមានអំឡុងកិច្ចប្រជុំនៅឯ គ.ជ.ប. កាលពីថ្ងៃសុក្រ មានប្រសាសន៍ថា “ កញ្ចប់សុវត្ថិភាព ក គឺជាកញ្ចប់យ៉ាងសំខាន់ វាហាក់បីដូចជាប្រអប់ខ្មៅនៅលើយន្តហោះអ៊ីចឹង។ គ្មាននរណាអាចប្ដូរវាបានទេ”។ លោកបានបន្ថែមថា “ ប៉ុន្តែ ឥឡូវនេះឯកសារដែលបានមកពីការិយាល័យបោះឆ្នោតចំនួនប្រាំពីរមិនបានបិទនោះឡើយ ហើយវាគ្មានតម្លៃដែលអាចហៅថាជាកញ្ចប់សុវត្ថិភាពនោះទេ វាសមនឹងហៅថា ជាកញ្ចប់អសុវត្ថិភាពច្រើនជាង”។ កញ្ចប់ដែលផ្ទុកឯកសារបោះឆ្នោតត្រូវបាន បើកតាមបង្គាប់របស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញកម្ពុជា ដែលកំពុងតែស៊ើបអង្កេតភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោត ដែលធ្វើដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងបណ្ដឹងរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ។
គណបក្សប្រឆាំងបានលើកឡើងថា ខ្លួនមានការជឿជាក់តិចតួចលើគ.ជ.ប. និងក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ដោយសារតែទំនាក់ទំនងរបស់ពួកគេជាមួយគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាកំពុងកាន់អំណាច។ តែទោះជាយ៉ាងណា គណបក្សប្រឆាំងនៅតែបន្តដាក់ពាក្យបណ្ដឹងចំពោះភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោតទៅស្ថាប័នទាំងពីរនេះ ដើម្បីជាមធ្យោបាយបង្ហាញពីភាពលម្អៀងរបស់ពួកគេទៅលើគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
អ្នកឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតបានលើកឡើងថា កញ្ចប់សុវត្ថិភាពដែលមិនបានបិទនេះទោះបីជាវាមិនអាចតំណាងឲ្យការិយាល័យបោះឆ្នោតចំនួន១៩.០០៩ការិយាល័យនៅទូទាំងប្រទេសក៏ដោយ ក៏វាអាចជាកត្តាមួយជំរុញឲ្យក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញធ្វើការស៊ើបអង្កេតបន្ថែមទៀតពីភាពមិនប្រក្រតីមុនពេលធ្វើការសម្រេចជាលើកចុងក្រោយលើលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតដែរ។ កញ្ចប់សុវត្ថិភាពដែលមិនបានបិទទាំងនេះមិនមែនជាក្ដីព្រួយបារម្ភតែមួយរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិឡើយ កាលពីថ្ងៃសុក្រ។
នៅពេលកញ្ចប់សុវត្ថិភាពត្រូវបានបើកលោក ប៊ុនរឿន ក៏បានអំពាវនាវឲ្យមានការបោះឆ្នោតឡើងវិញនៅការិយាល័យចំនួន១៦នៅក្នុងស្រុកស្វាយលើ និងស្រុកវ៉ារិន នៅក្នុងខេត្តសៀមរាប កន្លែងដែលមានការសង្ស័យថា ទាហាន ដែលឈរជើងនៅក្នុងខេត្តព្រះវិហារ និងខេត្តឧត្តរមានជ័យត្រូវបានគេដឹកយកមកឲ្យបោះឆ្នោត។
លើសពីនេះទៅទៀត លោកបានមានប្រសាសន៍ថា សន្លឹកឆ្នោតប្រើការបាន ដែលបានមកពីការិយាល័យបោះឆ្នោតចំនួន២០០ នៅក្នុងខេត្តសៀមរាប គឺស្ថិតក្នុងភាពសង្ស័យ ហើយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចង់ឲ្យមានការរាប់សន្លឹកឆ្នោតឡើងវិញនៅក្នុងការិយាល័យបោះឆ្នោតចំនួន៧៥នៅក្នុងខេត្តនេះ។
នៅពេលឯកសារត្រូវបានយកចេញពីកញ្ចប់សុវត្ថិភាព លទ្ធផល ដែលបានមកពីការិយាល័យចំនួន១២ក្នុងក្រុងសៀមរាបនិងស្រុកពួក បង្ហាញថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទទួលបានសន្លឹកឆ្នោតច្រើនជាងគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ប៉ុន្តែមានការិយាល័យជាច្រើនក្នុងចំណោមការិយាល័យទាំងនោះក៏បានបង្ហាញថា មានសន្លឹកឆ្នោតមិនបានការពី៨០ ទៅ១៣៧សន្លឹកដែរ ដែលធ្វើឲ្យគណបក្សសង្គ្រោះជាតិចង់ឲ្យមានការរាប់សន្លឹកឆ្នោតឡើងវិញនោះ។
នៅការិយាល័យបោះឆ្នោតមួយក្នុងឃុំល្វាស្រុកពួក ទម្រង់១១០២ ជាឯកសារ ដែលត្រូវបានប្រើដើម្បីកត់ត្រាចំនួនសន្លឹកឆ្នោតបានកត់ត្រាថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទទួលបាន២៧២សំឡេងទល់នឹង២៩៧សំឡេង ដែលត្រូវបានកត់ត្រានៅក្នុងទម្រង់១១០៨ ជាឯកសារ ដែលត្រូវបានបំពេញនៅការិយាល័យបោះឆ្នោត។ តំណាងមួយរូបមកពីគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាមិនសូវជាចាត់ទុកកញ្ចប់សុវត្ថិភាព ដែលមិនបានបិទនេះសំខាន់នោះទេ ពីព្រោះឯកសារបោះឆ្នោតនៅក្នុងនោះបង្ហាញថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបានសំឡេងឆ្នោតយ៉ាងច្រើន។
លោក សៀក ប៊ុនហុក បេក្ខជនឈរឈ្មោះជាតំណាងរាស្ត្ររបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានលើកឡើងថា “មានបីខេត្ត ដែល [ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ] បានបង្គាប់ឲ្យគ.ជ.ប.បើកកញ្ចប់សុវត្ថិភាព ដែលបានបិទជិត ហើយគណបក្សប្រឆាំងក៏ទទួលបានសំឡេងគាំទ្រយ៉ាងច្រើននៅមណ្ឌលខេត្តបាត់ដំបងដែរ”។ លោកបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា “ ការរកឃើញនៅក្នុងកញ្ចប់សុវត្ថិភាព ដែលមិនបានបិទមិនមានផលប៉ះពាល់ដល់ចំនួននៃសំឡេងឆ្នោតនោះឡើយ ពីព្រោះកញ្ចប់សុវត្ថិភាព ក គឺត្រូវបានគេដាក់ក្នុងកញ្ចប់សុវត្ថិភាព ខ ហើយកញ្ចប់សុវត្ថិភាព ខ ត្រូវបានគេដាក់ក្នុងកញ្ចប់សុវត្ថិភាព គ រីឯកញ្ចប់សុវត្ថិភាព គ ត្រូវបានគេដាក់ក្នុងកញ្ចប់សុវត្ថិភាព ឃ។ ការដាក់កញ្ចប់សុវត្ថិភាពនៅក្នុងកញ្ចប់សុវត្ថិភាពផ្សេងទៀតជាច្រើនជាន់នេះ គឺដើម្បីសុវត្ថិភាព និងដើម្បី ជៀសវៀងការលួចបន្លំ”។
លោក ប៊ុនរឿន បានមានប្រសាសន៍ថា សន្លឹកឆ្នោតជាច្រើន ដែលត្រូវបានរាប់ដោយគ.ជ.ប. ការពិតទៅគឺជាសន្លឹកឆ្នោតមិនបានការ។ លោកបានថ្លែងថា “ យើងនឹងរង់ចាំមើលថា តើក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនឹងធ្វើអ្វី បន្ទាប់ពីបានឃើញភាពមិនប្រក្រតីយ៉ាងច្រើនបែបនេះ”។
ជាសរុបមក មានសន្លឹកឆ្នោតមិនបានការប្រហែល៧០០សន្លឹកត្រូវបានគេយកចេញពីកញ្ចប់សុវត្ថិភាពដែលបានបើកកាលពីថ្ងៃសុក្រ។ នៅក្នុងខេត្តសៀមរាបគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទទួលបានអាសនៈចំនួនបួន រីឯគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបានពីរអាសនៈ។ ប្រសិនបើគណបក្សសង្គ្រោះជាតិទទួលបានសំឡេងឆ្នោត៤.០៨៣បន្ថែម ឬក៏ត្រឹមតែមួយភាគរយទៀត គឺមានន័យថា គណបក្សនេះអាចនឹងកើនអាសនៈមួយបន្ថែមទៀត។
លោក ហឿ រ៉ុង នាយកប្រតិបត្តិនៃនាយកដ្ឋានប្រតិបត្តិរបស់គ.ជ.ប.បានមានប្រសាសន៍ថា សន្លឹកឆ្នោតមិនបានការ ដែលមានចំនួនច្រើននេះមិនមែនបង្ហាញថា មានការលួចបន្លំសន្លឹកឆ្នោតនោះទេ ពីព្រោះអ្នកបោះឆ្នោតជាច្រើនបានធ្វើឲ្យមានកំហុសនៅពេលគូសសន្លឹកឆ្នោតរបស់ខ្លួន។ លោកបានថ្លែងថា “ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតមួយលើកៗ យើងមិនអាចកំណត់ចំនួននៃសន្លឹកឆ្នោតបានការ និងមិនបានការនោះឡើយ ពីព្រោះវាពាក់ព័ន្ធនឹងចំណេះដឹងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ”។
កាលពីសប្ដាហ៍មុន មន្ត្រីគ.ជ.ប. បានលើកឡើងថា កញ្ចប់សុវត្ថិភាព ដែលបិទមិនបានត្រឹមត្រូវនៅខេត្តក្រចេះ គឺដោយសារតែបុគ្គលិកគ.ជ.ប. ទទួលការបណ្ដុះបណ្ដាលមិនបានគ្រប់គ្រាន់ វាមិនមែនជាការលួចបន្លំនោះទេ។
សមាជិករបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញចំនួនបីរូបមានដូចជា ព្រះអង្គម្ចាស់ នរោត្តម ចក្រពង្ស ដែលមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និតជាមួយលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន លោក ចែម វីយ៉ារិទ្ធ និងលោក ពិត តាំងសាន ដែលសុទ្ធតែមានវត្តមាននៅពេលនោះបានបដិសេធមិននិយាយជាមួយអ្នកយកព័ត៌មានឡើយ។
ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ កាលពីថ្ងៃសុក្រ ក៏បានបង្គាប់ឲ្យគ.ជ.ប. បើកកញ្ចប់សុវត្ថិភាពចំនួនប្រាំបីផ្សេងទៀតនៅការិយាល័យបោះឆ្នោតនៅក្រុងតាខ្មៅផងដែរ។
ស្ថាប័ននេះគ្រោងនឹងបើកសវនាការជាសាធារណៈនៅថ្ងៃសៅរ៍នេះពាក់ព័ន្ធនឹងបណ្ដឹងរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដែលចោទថា គ.ជ.ប. បានប្រើកញ្ចប់សុវត្ថិភាពដែលបិទមិនបានត្រឹមត្រូវ ឬក៏អាចនឹងប៉ះពាល់កញ្ចប់សុវត្ថិភាពនេះ អំឡុងការស៊ើបអង្កេតរបស់ខ្លួនលើភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោត។
ការបើកសវនាការជាសាធារណៈនេះ នឹងផ្ដល់ឱកាសឲ្យគជ.ប.ផ្ដល់ភ័ស្ដុតាង ដើម្បី ការពារខ្លួន បន្ទាប់ពីកញ្ចប់សុវត្ថិភាពចំនួនប្រាំបីក្នុងចំណោមកញ្ចប់សុវត្ថិភាពចំនួន១៣ នៅមណ្ឌលខេត្តក្រចេះត្រូវបានរកឃើញថា បិទមិនបានត្រឹមត្រូវនោះ។ លោក កែវ ភីរម្យ បេក្ខជនជាប់ឆ្នោតរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិនៅមណ្ឌលខេត្តក្រចេះបានថ្លែងកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ថា នឹងមានមេធាវីចំនួនពីររូបអមដំណើរលោកទៅចូលរួមការបើកសវនាការនោះ។
លោកបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា “ យើងទាំងអស់គ្នាសុទ្ធតែដឹងថា មានភាពមិនប្រក្រតីពាក់ព័ន្ធនឹងសន្លឹកឆ្នោត ពីព្រោះកញ្ចប់សុវត្ថិភាពបិទមិនបានត្រឹមត្រូវឡើយ ហេតុដូច្នេះការបើកសវនាការនេះ នឹងជាឱកាសផ្ដល់ភ័ស្ដុតាងបន្ថែម ដើម្បីទទួលបានការយល់ព្រមពីតុលាការ ដែលអាចនឹងអនុញ្ញាតឲ្យមានការរាប់សន្លឹកឆ្នោតឡើងវិញ៕
ប្រែសម្រួលដោយ ស៊ា ស៊ុយឈាង