ក្រុមអ្នកការពារបរិស្ថាន និងអ្នកដឹកនាំសហគមន៍មួយរូបនៅខេត្តស្ទឹងត្រែងបានអំពាវនាវឲ្យប្រជាជនទូទាំងប្រទេសឈប់ គាំទ្រក្រុមហ៊ុនស្រាបៀរអង្គរ ដើម្បីប្រឆាំងនិងទំនាក់ទំនងរបស់ក្រុមហ៊ុនភេសជ្ជៈមួយនេះក្នុងគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី ដ៏ចម្រូងចម្រាសនៅប្រទេសឡាវ។
ប្រទេសឡាវ បានប្រកាសកាលពីដើមខែនេះថា ខ្លួននឹងចាប់ផ្តើមសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី ដន សាហុង ដែលមានកម្លាំង២៦០មេហ្គាវ៉ាត់ និងស្ថិតនៅប្រហែលមួយគីឡូម៉ែត្រពីព្រំប្រទល់ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង។ អ្នកជំនាញផ្នែកបរិស្ថានបានលើកឡើងថា ទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះ អាចនឹងបិទចរន្តផ្លាស់ទីរបស់ត្រី ដែលអាចជាហេតុបណ្តាលឲ្យមានផលប៉ះពាល់យ៉ាងអាក្រក់ដល់បណ្តាសហគមន៍ដែលរស់នៅក្បែរមាត់ទន្លេក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
លោក សៀក មេគង្គ ប្រធានសហគមន៍ស្រែគរ ក្នុងស្រុកសេសាន ខេត្តស្ទឹងត្រែងបានមានប្រសាសន៍កាលពីម្សិលមិញថា “ដៃមួយកំពុងផលិតស្រាបៀរសម្រាប់បំផ្លិចបំផ្លាញសុខភាពរបស់ប្រជាជនកម្ពុជាយើង ចំណែកដៃម្ខាងទៀតកំពុងតែសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីដែលនឹងបំផ្លិចបំផ្លាញវិស័យជលផលរបស់យើង”។ ស្រុកសេសាន គឺជាដើមដៃទន្លេធំៗពីរនៃទន្លេមេគង្គ គឺទន្លេសេសាន និងទន្លេស្រែពក។
ក្រុមហ៊ុនដែលទទួលបន្ទុកចំពោះគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះ គឺក្រុមហ៊ុនវិនិយោគម៉ាឡេស៊ី ឈ្មោះ មេហ្គា ហ្វើស ខបភើរ៉េសិន ប៊ីអេចឌី (Mega First Corporation Bhd) ។ អ្នកដែលជាប្រធានក្រុមហ៊ុននេះ គឺ លោក ហ្គោ ណាន់ កយ (Goh Nan Kioh) ។ តំណាងក្រុមហ៊ុន មេហ្គា ហ្វើស បានឲ្យដឹងកាលពីសប្តាហ៍មុនថា លោក ហ្គោ ក៏ជានាយកក្រុមហ៊ុនផលិតស្រាបៀរដ៏ធំមួយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាផងដែរ គឺក្រុមហ៊ុន ខេមប្រ៊ូ ដែលជាក្រុមហ៊ុនផលិតសាបៀរអង្គរដ៏មានប្រជាប្រិយភាព។ ក្រុមហ៊ុននេះកាន់កាប់ភាគហ៊ុន៥០ភាគរយនៅក្នុងក្រុមហ៊ុនវិនិយោគរួមមួយ ជាមួយក្រុមហ៊ុនកាសប៊ែរ (Carlsberg) ។
ក្រុមហ៊ុន ខេមប្រ៊ូ បានក្លាយជាក្រុមហ៊ុនផលិតស្រាបៀរធំបំផុតនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា បន្ទាប់ពីវិនិយោគិនម៉ាឡេសីុបានចូលកាន់កាប់ក្រុមហ៊ុន អង្គរប្រ៊ូវើរី នៅក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ កាលពីឆ្នាំ១៩៩១។
លោក មៀច មាន អ្នកសម្របសម្រួលបណ្តាញការពារទន្លេ ស៊្រី អេស (3S Rivers Protection Network) ដែលជាអង្គការតស៊ូមតិក្នុងស្រុកមួយ ដែលធ្វើការសម្រាប់សហគមន៍ ដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ទំនប់វារីអគ្គិសនី ក៏បានរិះគន់ការពាក់ព័ន្ធទាំងពីររបស់ក្រុមហ៊ុនម៉ាឡេស៊ីនៅក្នុងអាជីវកម្មស្រាបៀរ និងគម្រោងទំនប់វារីអគ្គិសនីផងដែរ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ លោកក៏បានអំពាវនាវឲ្យអ្នកប្រើប្រាស់ឈប់ពិសាផលិតផលរបស់ក្រុមហ៊ុន ខេមប្រ៊ូ ទៀតផង។
លោកបានអះអាងថា “អ្នកដែលកំពុងតែទទួលបានប្រាក់ចំណូលពីប្រទេសរបស់យើង ក៏កំពុងតែបំផ្លាញប្រទេសរបស់យើងផងដែរ”។ លោកបន្តទៀតថា “ចំពោះរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ប្រទេសជិតខាង និងចំពោះប្រជាពលរដ្ឋដែលពិសាស្រាបៀរអង្គរ សូមពិចារណាអំពីបញ្ហានេះ ប្រសិនអ្នកស្រឡាញ់ទន្លេមេគង្គ”។ លោកបានបន្តថា “យើងមិនគួរបន្តគាំទ្រសាបៀរនេះទៀតទេ”។
នៅក្នុងរបាយការណ៍សិក្សាស្រាវជ្រាវមួយកាលពីឆ្នាំ២០០៩ទាក់ទងទៅនឹងហេតុប៉ះពាល់នៃគម្រោងទំនប់វារីអគ្គិសនី ដន សាហុង លោក អៀន ប៊ែរ (Ian Baird) សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកភូមិសាស្ត្រនៅឯសាកលវិទ្យាល័យ វីសខុនស៊ីន ម៉ាឌីសុន (University of Wisconsin-Madison) បានលើកឡើងថា ផលប៉ះពាល់ទៅលើចល័តភាពរបស់ត្រីពិតជាមាន និងមិនអាចត្រឡប់ក្រោយវិញបានទេ។
កាលពីសប្តាហ៍មុន តំណាងក្រុមហ៊ុន មេហ្គា ហ្វើស បានអះអាងថា ទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះនឹងធ្វើឲ្យបរិស្ថានប្រសើរឡើង និងជួយសម្រួលដល់ការបម្លាស់ទីរបស់ត្រី ក៏ប៉ុន្តែ ពួកគេមិនបានបង្ហាញរបាយការណ៍ស្តីពីហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថានដែលបង្កឡើងដោយគម្រោងទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះទេ។ ការហៅទូរស័ព្ទទៅកាន់ផ្នែកផលិត និងផ្នែកលក់ និងទីផ្សាររបស់ក្រុមហ៊ុន ខេមប្រ៊ូ មិនទទួលបានការឆ្លើយតបទេកាលពីម្សិលមិញ។ តំណាងមួយរូបនៅការិយាល័យក្រុមហ៊ុន ខេមប្រ៊ូ នៅប្រទេសម៉ាឡេសីុ ក៏បានបដិសេធមិនធ្វើសេចក្តីអត្ថាធិប្បាយផងដែរ ដោយគ្រាន់តែនិយាយថា លោក ហ្គោ ទំនងជាមិនឆ្លើយសំណួរទេ។
លោក យើង ជី ណេង (Yeong Chee Neng) នាយកគម្រោងទំនប់វារីអគ្គិសនី ដន សាហុង របស់ក្រុមហ៊ុន មេហ្គា ហ្វើស បានឲ្យដឹងថា ក្រុមហ៊ុន ខេមប្រ៊ូ គឺជា “ អាជីវកម្មឯកជន” របស់លោក ហ្គោ ។ លោក យើង បានមានប្រសាសន៍ថា “វាស្រេចតែពួកគេ [ឈប់ប្រើប្រាស់ផលិតផលរបស់ក្រុមហ៊ុននេះ] ។ក៏ប៉ុន្តែ [ លោក ហ្គោ] មិនមែនជាសមាជិកភាគហ៊ុនសំខាន់ [ នៅក្នុងក្រុមហ៊ុន ខេមប្រ៊ូ] ទេ ដូច្នេះពួកគេកំពុងតែបង្កផលប៉ះពាល់ដល់អ្នកផ្សេងទៀត”។
លោកបានបន្តថា លោកមិនអាចនិយាយអំពីក្រុមហ៊ុន ខេមប្រ៊ូ បានទេ ពីព្រោះក្រុមហ៊ុនទាំងពីរនេះមិនពាក់ព័ន្ធគ្នាទេ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “វាមិនមានការពាក់ព័ន្ធនឹងក្រុមហ៊ុន មេហ្គា ហ្វើស ទេ”។
លោក ភៀនផន ឌីតេស (Pianporn Deetes) អ្នកសម្របសម្រួលជនជាតិថៃនៅអង្គការការពារទន្លេអន្តរជាតិ (International Rivers) ក៏បានលើកឡើងផងដែរថា ក្រុមហ៊ុននានាគួរតែមានការប្រុងប្រយ័ត្នច្រើនជាងនេះ ក្នុងការគិតអំពីរបៀបនៃការបោះទុនវិនិយោគរបស់ខ្លួននៅក្នុងប្រទេសផ្សេង។ លោក ភៀនផន បានលើកឡើងនៅក្នុងអ៊ីម៉េលថា “ទំនប់វារីអគ្គិសនី ដន សាហុង ដែល អ្នកស្រាវជ្រាវបែបវិទ្យាសាស្ត្រជាច្រើននាក់បានលើកឡើងនោះទំនងជានឹងធ្វើឲ្យខូចខាតដល់វិស័យជលផលនៅទន្លេមេគង្គ”។
អ៊ីម៉េលរបស់លោក ភៀនផន មានខ្លឹមសារបន្តទៀតថា “ផលប៉ះពាល់នឹងមានទៅលើសន្តិសុខស្បៀងក្នុងស្រុក និងក្នុងតំបន់ជាពិសេសប្រជាជនដែលរស់នៅក្នុងសហគមន៍ក្បែរមាត់ទឹក ក្នុងនោះក៏បូករួមទាំងប្រជាជនជាច្រើនលាននាក់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលរស់នៅពឹងផ្អែកលើធនធាននៅក្នុងទន្លេមេគង្គដែរ”៕
ប្រែសម្រួលដោយ កង សុធា