ស្រះកែវ,ប្រទេសថៃ-នៅឯសន្និសីទសារព័ត៌មានមួយកាលពីថ្ងៃសុក្រ ធ្វើឡើងក្នុងគោលបំណង ” លើកកម្ពស់ការយល់ដឹងផ្នែកសង្គម” មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលយោធាថៃ បានជួបជាមួយអ្នកកាសែតខ្មែរជិត១០០នាក់នៅទីនេះដើម្បីនិយាយការពារការបង្ក្រាបរបស់រដ្ឋាភិបាលយោធាលើការងារខុសច្បាប់ដែលបានចាប់ផ្តើមកាលពីដើមខែនេះ។
ចាប់តាំងពីធ្វើរដ្ឋប្រហារដណ្តើមអំណាចបានកាលពីចុងខែមុនមក រដ្ឋាភិបាលយោធាថៃបានចាប់ផ្តើមបង្កើតទំនាក់ទំនងជាមួយសាធារណជន ហើយបង្ក្រាបការប្រឆាំងនឹងរបបរបស់ខ្លួនដែលមានបំណង ” នាំមកនូវសេចក្តីសុខដល់ប្រជាជនឡើងវិញ”។កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ រដ្ឋាភិបាលយោធាថៃបានប្រកាសថា ខ្លួនបង្កើតគណៈកម្មការឃ្លាំមើលប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដើម្បីរកសញ្ញាប្រឆាំងនឹងខ្លួន។
អំឡុងសន្និសីទសារព័ត៌មានកាលពីថ្ងៃសុក្រ នៅឯទីបញ្ជាការយោធាខេត្តស្រះកែវ ទាហានថៃ ចាក់សាក់និងដែលស្លៀកឯកសណ្ឋានយោធា បានលើកកាហ្វេ និងនំដាក់លើថាសពណ៌ផ្កាឈូកបម្រើភ្ញៀវ ។ផ្ទាំងរូបភាពធំៗនៅច្រកចូលទីបញ្ជាការយោធានេះ បង្ហាញពីទិដ្ឋភាពទាហានថៃ ជួយពលករចំណាកស្រុកខ្មែរ លើកអីវ៉ាន់ និងជួយបីកូនតូចរបស់ពលករចំណាកស្រុកម្នាក់។
លោក ផាការ៉ាថន ទានឆៃ (Phakrarathorn Tianchai) អភិបាលខេត្តស្រះកែវ បានថ្លែងទៅកាន់អ្នកកាសែតថា ” រដ្ឋាភិបាលចង់ឲ្យប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយទាំងអស់របស់កម្ពុជា ចុះផ្សាយអត្ថបទមួយដែលសរសេរថា រដ្ឋាភិបាលថៃ មិនបានបង្ក្រាបពលករចំណាកស្រុកខ្មែរ ដើម្បីសងសឹកទេ។ វាមិនមែនជាគោលនយោបាយរបស់យើងទេ។ រដ្ឋាភិបាលថ្មីចង់ធ្វើកំណែទម្រង់រដ្ឋាបាលរបស់ខ្លួន។ រដ្ឋាភិបាលយោធាចង់រៀបចំឡើងវិញ និងរស់នៅដោយសន្តិភាព”។
អ្នករៀបចំកម្មវិធីឈ្មោះ សុខ សុវណ្ណ និង ប្រាសីុត សាងរុងរឿង (Prasit Sangrungrueng) មកពីសហភាពប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអាស៊ាន (Union Mediaof Asean) ដែលជាសមាគមអ្នកកាសែតថៃនិងខ្មែរ មានមូលដ្ឋាននៅក្នុងខេត្តស្រះកែវ បានរំឭកដាស់តឿនបណ្តាអ្នកកាសែតដែលចូលរួមក្នុងពិធីនេះមិនឲ្យសួរសំណួរស្តីពីនយោបាយថៃឡើយ។
ទោះបីជាបែបនេះក្តី ក៏មន្ត្រីថៃ នៅតែត្រូវបានសាកសួរសំណួរធ្ងន់ៗមួយចំនួនដដែលអំពីរំហូរពលករចំណាកស្រុកយ៉ាងគំហុក ដែលបានមកដល់ភ្លាមៗមួយរំពេច និងដែលបានធ្វើឲ្យមន្ត្រីកម្ពុជារកតែត្រៀមខ្លួនទុកមុនក៏មិនទាន់។
លោក ផាការ៉ាថន បានអះអាងថា ” រដ្ឋាភិបាលថៃ ថ្មីនេះមិនបានបង្ក្រាបលើពលករចំណាកស្រុកទេ។ រដ្ឋាភិបាលថៃ រីករាយនឹងឆ្លើយនិងយល់ពីគ្នាទៅវិញទៅមក។ រដ្ឋាភិបាលសូមបញ្ជាក់ជាថ្មីម្តងទៀតថា វិធីល្អបំផុតគឺត្រូវបង្កើតមណ្ឌលសម្រាប់ពលករចំណាកស្រុកស្វែងរកការងារធ្វើដែលមានសុវត្ថិភាពយោងទៅតាមច្បាប់រដ្ឋ និងផ្តល់ប្រាក់ខែខ្ពស់។ នោះគឺជាឆន្ទៈរបស់រដ្ឋាភិបាលថ្មី ហើយវានឹងប្រសើរឡើងជាងពីមុន” ។
ពេលសួរអំពីសេចក្តីរាយការណ៍ដែលលើកឡើងថា មន្ត្រីថៃបានបាញ់បំបែកកង់រថយន្តមួយគ្រឿងដឹកពលករចំណាកស្រុកខ្មែរពេញ កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ដែលបណ្តាលឲ្យមនុស្សប្រាំមួយនាក់បាត់បង់ជីវិត លោក សុរិយា ផាវវ៉ារី (Suriya Paowaree) មេបញ្ជាការយោធាខេត្តស្រះកែវ បានមានប្រសាសន៍ថា លោកក៏ដឹងពីឧបទ្ទវហេតុនេះដែរ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ទៀតថា ” អំឡុងពេលនោះ យើងកំពុងពង្រឹងសន្តិសុខ ទាហានបានព្យាយាមឃាត់ពួកគេ ប៉ុន្តែ អ្នកបើករថយន្តបានព្យាយាមបើកគេចខ្លួន។ យើងចាត់វិធានការ [ ដោយសារ ] ទង្វើរបស់ពួកគេឈ្លើយពេក”។
បន្ទាប់ពីការប្រកាសពីទំនាក់ទំនងមិត្តភាព ” កម្ពុជា និងថៃដូចជាបងប្អូន” ពិធីថតរូបអនុស្សាវរីយ៍ និងទទួលទានអាហារថ្ងៃត្រង់ គឺសម្លការី និងមាន់បំពង អ្នកកាសែតត្រូវបានដឹកទៅទស្សនានៅ”ការិយាល័យច្រកចេញចូលតែមួយ” ថ្មីមួយដែលអាជ្ញាធរថៃបានបង្កើតឡើងនៅជិតចំណុចឆ្លងព្រំដែនអារ៉ាញ់។ ការិយាល័យនេះមានគោលបំណងនាំពលករចំណាកស្រុកខ្មែរចូលទៅក្នុងប្រទេសថៃវិញឲ្យបានឆាប់រហ័ស និងដោយស្របច្បាប់។
អនុពលបាលឯក សាកន ស៊ូកូស៊ី (Sakorn Sukosi) មកពីផ្នែកនគរបាលអន្តោប្រវេសន៍ថៃបានមានប្រសាសន៍ថា បុគ្គលិកថ្មីៗប្រហែល១១០នាក់ត្រូវបាននាំចូលឲ្យមកធ្វើការនៅមណ្ឌលនេះ។ ពលករខ្មែរប្រហែល១០០នាក់ត្រូវបានឆ្លងកាត់ដំណើរការធ្វើលិខិតស្នាមកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ជាថ្ងៃដំបូងដែលមណ្ឌលនេះបើកផ្តល់សេវាកម្ម ។
នៅពេលប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរដើរឆ្លងព្រំដែន ពួកគេត្រូវបានផ្តល់កាតមានបង់លេខពាក់នៅនឹងក។ បន្ទាប់មកពួកគេតម្រង់ជួរគ្នាចូលទៅក្នុងការិយាល័យម៉ាសីុនត្រជាក់ កន្លែងដែលពួកគេរង់ចាំពិនិត្យឯកសារសម្គាល់ខ្លួន និងថតរូប ហើយផ្តិតម្រាមដៃ។ ថ្លៃលិខិតអនុញ្ញាតថ្មី គឺត្រឹមតែ៨០បាត ឬប្រហែល២,៥០ដុល្លារប៉ុណ្ណោះ ហើយពីមុនពេលបង្ក្រាបគឺ៨០០បាត ឬប្រហែល២៥ដុល្លារ ។
បន្ទាប់ពីបញ្ចប់ដំណើរការធ្វើលិខិតស្នាមនេះ យុវជន ស៊ុន ភារម្យ អាយុ២៣ឆ្នាំ និងបងប្អូនប្រុសបីនាក់របស់ខ្លួនឈ្មោះ ភារ៉ា ភា និង រ័ត្ន បានសម្រាកក្រោមកៅស៊ូតង់ នៅពេលពួកគេកាន់អត្តសញ្ញាណប័ណ្ណថៃពណ៌ផ្កាឈូកជាប់នៅក្នុងដៃ។ ពួកគេទាំងអស់បានធ្វើចំណាកស្រុកជាលើកដំបូងកាលពីខែមេសាចេញ ចេញពីស្រុកកំណើតរបស់ខ្លួននៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យតាមរយៈមេខ្យល់ម្នាក់នៅក្នុងមូលដ្ឋានដែលបានព្រមព្រៀងនាំពួកគេឆ្លងដែន និងរកការងារឲ្យពួកគេធ្វើនៅក្នុងក្រុងបាងកក ដោយគិតតម្លៃក្នុងម្នាក់ៗប្រហែល៦៧ដុល្លារ។
ពួកគេរីករាយជាមួយការងារថ្មីរបស់ខ្លួននៅផ្សារលក់ចំណីអាហារដ៏ធំមួយនៅក្នុងក្រុងបាងកក ដោយទទួលបានកម្រៃប្រហែល១០ដុល្លារក្នុងមួយថ្ងៃ ប៉ុន្តែ ពួកគេបានវិលត្រឡប់មកស្រុកវិញកាលពីពីរសប្តាហ៍មុន តាមបញ្ជារបស់ឪពុកម្តាយ។
ភារម្យ និយាយថា ” យើងឮថា យោធាថៃបានបាញ់ប្រជាជនខ្មែរ។ យើងឮពីមាត់មួយទៅមាត់មួយ ហើយវាបានធ្វើឲ្យឪពុកម្តាយរបស់ខ្ញុំព្រួយបារម្ភ។ ហើយពួកគាត់ក៏ទូរស័ព្ទឲ្យពួកយើងត្រឡប់មកស្រុកវិញ”។
បងប្អូនបង្កើតទាំងនេះ និយាយថា ពួកគេទទួលបានសៀវភៅសម្គាល់អត្តសញ្ញាណបណ្តោះអាសន្ន ដែលអាជ្ញាធរខេត្តបន្ទាយមានជ័យបានចេញឲ្យជំនួសការដាក់ពាក្យសុំលិខិតឆ្លងដែនកម្ពុជាផ្លូវការ ប៉ុន្តែ វាគឺគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ឲ្យពួកគេចូលទៅក្នុងប្រទេសថៃដោយស្របច្បាប់បានសម្រាប់ឆ្នាំក្រោយ។ សៀវភៅនេះមានតម្លៃត្រឹមតែ២៥.០០០រៀល ឬប្រហែលប្រាំមួយដុល្លារ។ ភារម្យ និយាយទៀតថា ” ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ស្រួលចិត្តមិនដូចពីមុនទេ ពីព្រោះពេលនេះខ្ញុំធ្វើការដោយស្របច្បាប់ គឺមិនមែនខុសច្បាប់ទៀតទេ។ ខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថា មានសុវត្ថិភាព”។
លោក អ៊ុំ រាត្រី អភិបាលរងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដែលបានចូលរួមពីធីនេះដែរ បានចំណាយពេលជជែកលែងជាមួយពលករចំណាកស្រុកដែលវិលមកវិញ ហើយបានមានប្រសាសន៍ថា លោកស្ញប់ស្ញែងចំពោះមណ្ឌលនេះ ។ លោកមានប្រសាសន៍ទៀតថា “នោះគឺផ្នែកមួយរបស់យោធាថៃ ពួកគេបានល្បួងលួងលោមបងប្អូន បងប្អូនស្គាល់រដ្ឋាភិបាលយោធាថៃ ពួកគេកំពុងព្យាយាមលុបបំបាត់វិធានការមុនៗរបស់ពួកគេ”។
បន្ទាប់ពីដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ លោក សុវណ្ណ ដែលមកពីសហភាពប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអាស៊ាន ដែលនិយាយភាសាថៃយ៉ាងស្ទាត់ជំនាញ និងអាណិតចំពោះរដ្ឋាភិបាលយោធាថៃថ្មីនេះ បានឲ្យស្វាយមួយចំនួនទៅអ្នកយកព័ត៌មានម្នាក់ដែលបះពីដើមមួយដែលគាត់និយាយថា មានអាយុកាល១០០ឆ្នាំ។ លោកបានពន្យល់ថា លោកត្រូវបានជំរុញឲ្យរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍កាលពីថ្ងៃសុក្រ ដោយសារតែការចុះព័ត៌មានខុសក្នុងប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយកម្ពុជាជុំវិញគោលនយោបាយការងាររបស់ថៃ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា ” រដ្ឋាភិបាលយោធាបានប្តេជ្ញាបោសសម្អាតរាល់សកម្មភាពអំពើពុករលួយ រួមទាំងមន្ត្រីនគរបាល ឬក្រុមហ៊ុនដែលឃុបឃិតជាមួយពួកគេដើម្បីនាំពលករចំណាកស្រុកដើម្បីទទួលបានសំណូក។ រដ្ឋាភិបាលថៃ ដែលគ្រប់គ្រងអំណាចចាំបាច់ត្រូវតែបោសសម្អាតរឿងនេះ។ ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយកម្ពុជារបស់យើងខ្វះព័ត៌មានសម្រាប់ពលករចំណាកស្រុក នោះគឺជាបញ្ហា។ យើងមិនអាចជួយប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងបានទេ”។
លោក សុវណ្ណ បានបន្ថែមទៀតថា ដំណើរទស្សនកិច្ចដែលរួមមានការធ្វើដំណើរមួយទៅជនបទសម្រាករយៈពេលមួយយប់នៅរមណីយដ្ឋានភ្នំ ហើយកាលពីព្រឹកថ្ងៃសៅរ៍ ចេញទៅមើលកីឡាម៉ារ៉ាតុន ត្រូវបានចេញថ្លៃឲ្យដោយអ្នកកាសែតថៃមានស្តុកស្តម ដែលជាសមាជិករបស់សហភាពប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយអាស៊ាន។
លោកបានបន្តថា ” អស់លោកត្រូវតែទទួលស្គាល់ថា តើប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយថៃមានៗណាស់”។ ម្នាក់ក្នុងចំណោមជនជាតិថៃដែលមានទ្រព្យស្តុកស្តម្ភទាំងនេះ គឺលោក ប្រាសីុត អគ្គលេខាធិការរបស់ UMA ដែលបានកោតសរសើរអាជ្ញាធរខេត្តស្រះកែវ នៅថ្ងៃនោះចំពោះការ” ធ្វើការបានយ៉ាងល្អដើម្បីជួយពលករចំណាកស្រុកខ្មែរ មិនថាភ្លៀង ឬព្រះអាទិត្យរះក្តៅឡើយ”។
យោងតាមលោក សុវណ្ណ បានឲ្យដឹងថា លោក ប្រាសីុត មានបទពិសោធចេញពីអ្នកកាសែតម្នាក់ដែលចុះផ្សាយព័ត៌មានអំពីខ្មែរក្រហមក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ មុនពេលក្លាយជាពាណិជ្ជករដ៏ស្តុកស្តម្ភ។ លោកបានពន្យល់ថា “គាត់ក្លាយជាអ្នកមាន ដូច្នេះពេលនេះគាត់ចាំបាច់ត្រូវ និងជួយបង្កើតប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយខ្មែរ”។
ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាហាក់ដូចជាមិនពេញចិត្តនឹងជំនួញទេ។ លោក ថន សំណាង មកពីកាសែតដំណឹងថ្ងៃនេះ និយាយថា លោកមានគម្រោងសរសេរអត្ថបទមួយរៀបរាប់ពីប្រសិទ្ធភាពនៃមណ្ឌលដំណើរការជ្រើសរើសពលករថ្មីនេះ។ លោកថ្លែងថា “វាបានផ្លាស់ប្តូរចិត្តរបស់ខ្ញុំ ពីព្រោះរដ្ឋាភិបាលថៃ ពីព្រោះរដ្ឋាភិបាលថៃបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលដល់ពលរដ្ឋខ្មែរ។ ខ្ញុំនឹងសរសេរវាដើម្បីប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្ញុំ”៕ សុខុម