កាលពីម្សិលមិញ ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានចាត់ទុកថា ច្បាប់ថ្មីដែលគ្រប់គ្រងអង្គការ មិនមែនរដ្ឋាភិបាលនៅកម្ពុជា គឺស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញទាំងស្រុង ដោយច្រានចោលការជំទាស់ទាំងអស់ [ពីសំណាក់អង្គការសហប្រជាជាតិរហូតដល់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលខ្លួនឯង] ដែលថា វាបំពានច្បាប់កំពូលរបស់កម្ពុជា។
តំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានជំរុញឲ្យច្បាប់ស្ដីពីអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលនេះឆ្លងសភា និងព្រឹទ្ធសភាកាលពីខែមុន ចំពេលមានការធ្វើពហិការពីគណបក្សប្រឆាំងដែលចង់ឲ្យលុបច្បាប់នេះចោល។ ការសម្រេចជាឯកច្ឆន្ទរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញកាលពីម្សិលមិញបានបើកផ្លូវឲ្យច្បាប់នេះទៅដល់ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី ដែលនឹងឡាយព្រះហស្តលេខាឲ្យវាចូលជាធរមាន។
ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្ដីសម្រេចដែលចុះហត្ថលេខាដោយលោក ឯក សំអុល ជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនេះថា ច្បាប់នេះ “ស្របនឹងរដ្ឋធម្មនុញ្ញ”។
សេចក្ដីសម្រេចនេះបានលើកឡើងបន្ថែមថា សេចក្ដីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញគឺជា “សេចក្ដីសម្រេចស្ថាពរ បិទផ្លូវតវ៉ា”។
គេរំពឹងថា ព្រះមហាក្សត្រ នរោត្តម សីហមុនី ដែលគ្មានសិទ្ធិលូកដៃចូលក្នុងរឿងនយោបាយទាំងអស់ នឹងឡាយព្រះហស្តលេខាលើច្បាប់នេះក្នុងពេលឆាប់ៗ។ លោក ព្រហ្ម ញាណវិចិត្រ អ្នកនាំពាក្យក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញបានលើកឡើងថា លោករំពឹងថា ច្បាប់នេះនឹងទៅដល់ព្រះមហាក្សត្រមិនហួសថ្ងៃនេះឡើយ។
ច្បាប់នេះតម្រូវឲ្យអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល និងសមាគមទាំងអស់ចុះបញ្ជីជាមួយរដ្ឋាភិបាល ហើយដាក់ជូនរបាយការណ៍ប្រចាំឆ្នាំស្ដីពីហិរញ្ញវត្ថុ និងសកម្មភាពរបស់ខ្លួន។ វាក៏មានរួមបញ្ចូលបទប្បញ្ញត្តិដ៏ទូលំទូលាយដែលនឹងអនុញ្ញាតឲ្យក្រសួងបិទអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលដែលមិនរក្សាអព្យាក្រឹតភាពនយោបាយ ឬធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រពៃណីកម្ពុជាផងដែរ។ អ្នករិះគន់ព្រួយបារម្ភថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានឹងប្រើច្បាប់នេះដើម្បីបំបិទសិទ្ធិរិះគន់របស់ពួកគេ ហើយថា វារំលោភរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ជាពិសេសមាត្រាដែលធានាសិទ្ធិពលរដ្ឋក្នុងការបង្កើតសមាគម។
នៅក្នុងសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួមមួយកាលពីសប្ដាហ៍មុន អង្គការសិទ្ធិមនុស្សក្នុងស្រុកអាដហុក និងអង្គការលីកាដូ បានលើកឡើងថា ច្បាប់នេះបំពានមាត្រានេះ និងមាត្រាប្រាំទៀតដែលមានចែងពីសិទ្ធិសេរីភាពក្នុងការបញ្ចេញមតិ សិទិ្ធក្នុងការចូលរួមក្នុងនយោបាយ និងសិទ្ធិផ្សេងៗទៀត។
លោក អំ សំអាត អ្នកគ្រប់គ្រងបច្ចេកទេសស៊ើបអង្កេតនៅអង្គការលីកាដូបានលើកឡើងថា លោកមានការខកចិត្តយ៉ាងខ្លាំងចំពោះសេចក្ដីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ។
លោកមានប្រសាសន៍ថា “ទាំងអង្គការក្នុងស្រុក និងអន្តរជាតិ សូម្បីតែសហភាពអឺរ៉ុប សុទ្ធតែបានអំពាវនាវម្ដងហើយម្ដងទៀតឲ្យមានការពិភាក្សាពិគ្រោះយោបល់បន្ថែមមុនពេលច្បាប់នេះត្រូវបានអនុម័ត ប៉ុន្តែក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញនៅតែបោះឆ្នោតអនុម័ត ហើយលើកឡើងថា ច្បាប់នេះស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ”។
លោកបានលើកឡើងបន្តថា អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលនឹងបន្តធ្វើយុទ្ធនាការប្រឆាំងនឹងច្បាប់នេះ ដើម្បីឲ្យមានការធ្វើវិសោធនកម្ម ហើយនិងឃ្លាំមើលយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះការអនុវត្តច្បាប់នេះ។
លោក សុន ឆ័យ តំណាងរាស្ត្រគណបក្សប្រឆាំងបានចំណាយពេលកាលពីព្រឹកម្សិលមិញ នៅជាមួយក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ដើម្បីខិតខំជាលើកចុងក្រោយជំទាស់នឹងច្បាប់នេះ។
ពេលទាក់ទងបន្ទាប់ពីសេចក្ដីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ លោកបានលើកឡើងថា លោកនឹងមិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយលើគុណវិបត្តិឬគុណសម្បត្តិនៃសេចក្តីសម្រេចនេះទេ លុះត្រាតែលោកបានអានសេចក្ដីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញ ហើយថ្លឹងថ្លែងវាសិន។
ប៉ុន្តែលោកមានប្រសាសន៍ថា លោកមានការភ្ញាក់ផ្អើលដោយសារក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញធ្វើសេចក្ដីសម្រេចលឿនពេក ជាពិសេសបន្ទាប់ពីបានស្ដាប់ការជំទាស់ត្រឹមតែបន្តិចបន្តួចពីសមាជិករបស់ខ្លួន នៅពេលលោកជំទាស់ថា ច្បាប់នេះមិនស្របតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ មានតែសមាជិកមួយរូបក្នុងចំណោមសមាជិកចំនួនប្រាំបួនរូបប៉ុណ្ណោះដែលជំទាស់នឹងការលើកឡើងរបស់លោក។ “ប៉ុន្តែបន្ទាប់ពីខ្ញុំបានពន្យល់រួច គាត់ហាក់បីដូចជាយល់ស្របតាម”។ លោកបានបន្ថែមថា ”ដោយដឹងថា គេបានសម្រេចលើច្បាប់នេះរួចហើយនោះ វាលំបាកសម្រាប់ខ្ញុំក្នុងការធ្វើអត្ថាធិប្បាយ។ ការដែលពួកគេច្រានចោល [ការជំទាស់របស់ ខ្ញុំ] ភ្លាមៗ វាមិនអាចទទួលយកបានទេ”។
សេចក្ដីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាធម្មនុញ្ញដែលផ្តល់ការពន្យល់ពីសេចក្ដីសម្រេចរបស់ខ្លួនពុំសូវស៊ីជម្រៅ ឬលម្អិតឡើយ ដោយលើកឡើងភាគច្រើនតែមាត្រាដ៏ចម្រូងចម្រាសបន្ថែមនៃច្បាប់នេះ ហើយជឿជាក់ថា ខ្លួនធ្វើស្របទៅនឹងមាត្រាសំខាន់ៗនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
សេចក្ដីសម្រេចនេះលើកឡើងទៀតថា មាត្រានៅក្នុងច្បាប់នេះដែលតម្រូវឲ្យអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលចុះបញ្ជីជាមួយរដ្ឋាភិបាល គឺសុទ្ធតែស្របនឹងមាត្រានៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញដែលផ្ដល់សិទ្ធិឲ្យពលរដ្ឋក្នុងការបង្កើតសមាគម ហើយថា មាត្រាផ្សេងដែលមានចែងពីច្បាប់ស្តីពីអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលបរទេសគឺស្របទៅនឹងមាត្រាមួយទៀតដែលចែងពីអព្យាក្រឹតភាពរបស់យោធា៕ ស៊ុយឈាង