ខណៈជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាត្រឡប់ទៅប្រទេសវៀតណាមវិញកាលពីម្សិលមិញ បន្ទាប់ពីកម្ពុជាបដិសេធមិនព្រមដំណើរការសំណើសុំសិទ្ធិជ្រកកោនរបស់ពួកគេ បណ្តាអង្គការសិទ្ធិមនុស្សបានរិះគន់ទីភ្នាក់ងារទទួលបន្ទុកជនភៀសខ្លួនរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ (UN) នេះថា បានជួយរដ្ឋាភិបាលក្នុងការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តក្រុមជនជាតិភាគតិចនេះទៅប្រទេសមួយដែលពួកគេអះអាងថា បានគេចពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ។
អង្គការសហប្រជាជាតិបានលើកឡើងថា អ្នកស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោនជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាជាង២០០នាក់បានមកដល់រាជធានីភ្នំពេញក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំកន្លងមកនេះហើយកំពុងត្រូវបានអង្គការ មិនមែនរដ្ឋាភិបាលមួយមើលថែទាំ ដោយសាររដ្ឋាភិបាលបដិសេធមិនព្រមដំណើរការសំណើសុំសិទ្ធិជ្រកកោនរបស់ពួកគេ។
កាលពីខែមុន លោក ខៀវ សុភ័គ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងមហាផ្ទៃបានលើកឡើងថា ជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាទាំងអស់ដែលនៅកម្ពុជា លើកលែងតែ១៣នាក់ដែលត្រូវបានផ្ដល់ឋានៈជនភៀសខ្លួនកាលពីខែមីនា មានពេលបីខែដើម្បីវិលត្រឡប់ទៅប្រទេសវៀតណាមវិញ បើពុំដូច្នោះទេនឹងត្រូវបញ្ជូនត្រឡប់ទៅវិញដោយបង្ខំ។
លោក ជា ប៊ុនធឿន ស្នងការរងនគរបាលខេត្តរតនគិរីបានលើកឡើងកាលពីម្សិលមិញថា ជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាចំនួន២៤នាក់បានឆ្លងកាត់ព្រំដែនតាមច្រកព្រំដែនអន្តរជាតិអូរយ៉ាដាវចូលទៅខេត្តយ៉ាឡៃ ប្រទេសវៀតណាមនៅម៉ោងប្រហែល៨ព្រឹកដោយអះអាងថា ពួកគេ ” នឹក” ស្រុកកំណើតរបស់ខ្លួន។
លោកស្រី វីវៀន តាន អ្នកនាំពាក្យប្រចាំតំបន់របស់ឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកជនភៀសខ្លួន (UNHCR) បានលើកឡើងថា ក្រុមជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ានេះបានស្ម័គ្រចិត្តវិលត្រឡប់ទៅប្រទេសវៀតណាមវិញ ហើយថា រដ្ឋាភិបាលក្រុងហាណូយ បានធានាចំពោះទីភ្នាក់ងារនេះ “ទាំងពាក្យសម្តី និងជាលាយលក្ខណ៍អក្សរ” ថា ក្រុមជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ានេះ នឹងមិនប្រឈមការដាក់ទោសទណ្ឌឡើយនៅពេលត្រឡប់ទៅវិញ។
លោកស្រីបានលើកឡើងតាមរយៈអីុម៉ែលថា “UNHCR បានជូនដំណើរក្រុមជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាដែលមានគ្នា២៤នាក់ត្រឡប់ទៅតំបន់ខ្ពស់រាបភាគកណ្តាលប្រទេសវៀតណាមវិញនៅថ្ងៃនេះ។ យើងនឹងទៅសួរសុខទុក្ខពួកគាត់ និងអ្នកខ្លះទៀតដែលនៅក្នុងក្រុមត្រឡប់ទៅមុន ដើម្បីចង់ដឹងថា តើពួកគាត់មានសុខទុក្ខយ៉ាងណាហើយ”។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍បន្ថែមថា “UNHCR នៅតែរក្សាជំហរដដែលថា បុគ្គលគ្រប់រូបដែលចង់ស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោនរួមទាំងប្រជាជនដែលមកពីតំបន់ខ្ពង់រាបភាគកណ្តាលប្រទេសវៀតណាមផងនោះ គួរតែអាចទទួលបាននីតិវិធីសិទ្ធិជ្រកកោននៅកម្ពុជា និងទទួលបានដំណើរការត្រឹមត្រូវ។ ការដែលថា UNHCR ជួយសម្របសម្រួលដល់ការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តរបស់ជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាទាំងនេះដែលស្ម័គ្រចិត្តវិលត្រឡប់ទៅប្រទេសកំណើតវិញ មិនផ្ទុយទៅនឹងអ្វីដែលបានលើកឡើងរួចមកហើយនោះឡើយ”។
ទោះជាយ៉ាងណា បណ្តាសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្ស បានរិះគន់ការសម្រេចរបស់ UNHCR ក្នុងការជួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាធ្វើមាតុភូមិនិវត្តជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាទាំងនេះទៅវៀតណាមវិញ។
លោក Andrea Giorgetta ប្រធានសម្ព័ន្ធសិទ្ធមនុស្សអន្តរជាតិប្រចាំតំបន់អាស៊ី (International Federation for Human Rights) បានចាត់ទុកការអះអាងរបស់រដ្ឋាភិបាលក្រុងហាណូយ ដែលថា នឹងគ្មានការរើសអើងជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាទាំងនេះនោះថា “គួរឲ្យអស់សំណើច” ដោយសារមានភ័ស្តុតាងដែលត្រូវបានរក្សាទុកជាឯកសារយ៉ាងត្រឹមត្រូវពាក់ព័ន្ធការរំលោភបំពានលើក្រុមជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ានេះ។
លោកបានលើកឡើងតាមរយៈអុីម៉េលថា “UNHCR ត្រូវតែប្រើប្រាស់សិទ្ធិការពាររបស់ខ្លួនឲ្យបានពេញលេញ ហើយធានាឲ្យបានថា ជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាដែលភៀស ខ្លួនមកកម្ពុជា នឹងមិនត្រូវបានបញ្ជូនត្រឡប់ទៅវៀតណាមវិញដើម្បីប្រឈមការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញឡើយ”។
លោកបានបន្ថែមថា “ការធានារបស់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមដែលថា ជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ានឹងមិនត្រូវបានធ្វើទុក្ខបុកម្នេញនោះ គឺគួរឲ្យអស់សំណើច។ អ្នកស្វែងរកសិទ្ធិជ្រកកោនជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាកំពុងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពលំបាករវាងរដ្ឋាភិបាលរំលោភបំពានចំនួនពីរ ដែលសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ពួកគេ មិនគួរធ្វើឡើងឲ្យល្អមើលតែសម្បកក្រៅនោះ”។
លោក ហ្វីល រ៉ូបឺតសុន អនុប្រធានអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សប្រចាំតំបន់អាស៊ី បានចោទប្រកាន់ UNHCR ថា បានជួយឲ្យការរំលោភច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាលើសន្ធិសញ្ញាជនភៀសខ្លួនក្លាយជាស្របច្បាប់ដោយសារការជាប់ពាក់ព័ន្ធនៅក្នុងការធ្វើមាតុភូមិនិវត្តនេះ។
លោកបានលើកឡើងតាមរយៈអីុម៉េលថា “UNHCR គួរតែនៅឲ្យឆ្ងាយពីដំណើរការទាំងអស់នេះ ព្រោះដោយសារការជាប់ពាក់ព័ន្ធរបស់ខ្លួ វាផ្ញើសារខុសថា ការត្រឡប់ទៅវិញទាំងនេះគ្មានបញ្ហា”។
លោកបានបន្ថែមថា “នេះគឺជារឿងដែល ធ្លាប់កើតពីមុនមកហើយ យើងបានឃើញការត្រឡប់ទៅវិញបែបនេះរបស់ជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ាពីមុនមកដោយមានការពាក់ព័ន្ធរវាងប្រទេសកម្ពុជា ប្រទេសវៀតណាម និង UNHCR ហើយតាមការសន្និដ្ឋានវាមិនបានបញ្ចប់ទៅដោយភាពល្អប្រសើរឡើយសម្រាប់ជនជាតិភាគតិចម៉ុងតាញ៉ា៕ ស៊ុយឈាង