លោក ហ៊ុន សែន និងជាប្រធានគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា អះអាងថា ចាប់តាំងពីថ្ងៃបដិសន្ធិមក គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានរួមសុខរួមទុក្ខជាមួយប្រជាជន និងហ៊ានធ្វើពលិកម្មឥតរួញរាដើម្បីវឌ្ឍនភាពសង្គមកម្ពុជាទាំងមូល។
មេដឹកនាំខ្មែរដែលវៀតណាមលើកបន្តុប លោក ហ៊ុន សែន បានលើកឡើងក្នុងពិធីអបអរសាទរខួបលើកទី៧១ឆ្នាំនៃថ្ងៃកំណើតគណបក្សរបស់ខ្លួន នៅថ្ងៃទី២៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ នេះថា រយៈពេលជាង ៤០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ គណបក្សកាន់អំណាចបានប្រែក្លាយកម្ពុជាពីវាលពិឃាតនៃរបបប្រល័យពូជសាសន៍ និងពីសមរភូមិនៃសង្គ្រាមដ៏រ៉ាំរ៉ៃ ពីការបែកបាក់ជាតិ និងគំនរផេះផង់ទៅជាទឹកដីសន្តិភាព ឯកភាព សេរីភាព ប្រជាធិបតេយ្យ នីតិរដ្ឋ និងអភិវឌ្ឍលើគ្រប់វិស័យ។
មេដឹកនាំខ្មែរក្រាញអំណាចជាង ៤ទសវត្ស លោក ហ៊ុន សែន បានអះអាងថា សមិទ្ធផលដែលបក្សកាន់អំណាចបានសម្រេចជូនជាតិក្នុងរយៈពេល ៤៣ឆ្នាំមកនេះ គឺអាស្រ័យដោយគណបក្សមានភាពត្រឹមត្រូវខាងនយោបាយ មានការគាំទ្រពេញទំហឹងពីប្រជាជន មានរចនាសម្ព័ន្ធរឹងមាំ និងធនធានមនុស្សប្រកបដោយគុណធម៌ និងសមត្ថភាព មានសាមគ្គីភាព ឯកភាពផ្ទៃក្នុងរឹងមាំ និងរបៀបរបបធ្វើការងារត្រឹមត្រូវ។
មេដឹកនាំនៃអតីតបក្សកុម្មុយនីស្តវៀតណាមរូបនេះបញ្ជាក់ថា សន្តិភាពដែលសម្រេចបានយ៉ាងលំបាកបំផុតសម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរ និងសមិទ្ធផលដ៏ធំធេងនៃការស្ដារកសាង និងអភិវឌ្ឍសង្គមជាតិកម្ពុជាសព្វថ្ងៃនេះ បានបញ្ជាក់ច្បាស់នូវសច្ចធម៌មួយ គឺខ្មែរអាចធ្វើបាននូវអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង ឱ្យតែខ្មែរមានសាមគ្គីភាព មានភាពជឿជាក់លើបុព្វហេតុរបស់ខ្លួន ហើយរួមគ្នាដើរទៅមុខលើវិថីមួយដ៏ត្រឹមត្រូវ។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដែលមានឈ្មោះដើមថា បក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍កម្ពុជា ត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយលោក សឺន ង៉ុក មិញ ហៅអាចារ្យ មៀន កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៥១។ លោក សឺន ង៉ុក មិញ ដែលមានឈ្មោះជាភាសាវៀតណាមថា ផាម យ៉ាំង ហួ (Phạm Văn Hua) ដែលមានឪពុកជាខ្មែរក្រោម និងម្តាយជាជនជាតិវៀតណាម នៅខេត្តព្រះត្រពាំង កម្ពុជាក្រោមនោះ គឺជាអតីតសមាជិកបក្សកុម្មុយនីស្តឥណ្ឌូចិនដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយ ហូ ជីមិញ (Ho Chi Minh) តាំងពីឆ្នាំ១៩៣០។
នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៦០ បន្ទាប់ពីមហាសន្និបាតបក្សលើកទី២ បក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍កម្ពុជា ត្រូវបានប្តូរឈ្មោះទៅជាបក្សពលករកម្ពុជាវិញ ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ទូ សាមុត ជាលេខាបក្សនាពេលនោះ។ រហូតដល់ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ១៩៦៣ បក្សពលករកម្ពុជា បានធ្វើមហាសន្និបាតបក្សលើកទី៣ ដោយតែងតាំងលោក សាឡុត ស ហៅ ប៉ុល ពត ឲ្យធ្វើជាអគ្គលេខាធិការបក្សវិញម្តង។
៣ឆ្នាំក្រោយមក ពោលគឺនៅឆ្នាំ១៩៦៦ ដោយចង់ផ្តាច់ខ្លួនចេញពីបក្សកុម្មុយនីស្តវៀតណាម ប៉ុល ពត បានសម្រេចប្តូរឈ្មោះពីបក្សពលករកម្ពុជា ទៅជាបក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជាវិញ។ ប៉ុន្តែនៅថ្ងៃទី២ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៩៧៨ កម្មាភិបាលមួយចំនួននៃរបប ប៉ុល ពត លោក ហ៊ុន សែន លោក ជា ស៊ីម និងលោក ហេង សំរិន និងមនុស្សមួយចំនួនទៀត បាននាំគ្នាបង្កើតរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា ក្រោមការជ្រោមជ្រែងរបស់វៀតណាម ដើម្បីផ្តួលរំលំរបប ប៉ុល ពត វិញ។
ក្រោយទទួលបានជ័យជម្នះនៅថ្ងៃទី៧ ខែមករា ឆ្នាំ១៩៧៩ កងទ័ពវៀតណាមដែលបានចូលឈ្លានពានកម្ពុជានៅពេលនោះ បានលើកបន្តុបរដ្ឋាភិបាលថ្មីមួយដែលសមាសភាពដូចជា លោក ប៉ែន សុវណ្ណ លោក ចាន់ ស៊ី លោក ហ៊ុន សែន លោក ជា ស៊ីម និងលោក ហេង សំរិន ជាដើម ឱ្យដឹកនាំកម្ពុជា។ ប៉ុន្តែការដឹកនាំនេះ ត្រូវស្ថិតក្រោមការចាត់ចែងរបស់រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមទាំងស្រុង។ ជាងនេះទៀត អតីតមេកម្មាភិបាលខ្មែរក្រហមទាំងនោះ ក៏បានប្តូរឈ្មោះបក្សកុម្មុយនីស្តកម្ពុជាមកឈ្មោះដើមវិញ គឺបក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍កម្ពុជា នៅពេលនោះផងដែរ។
នៅទីបំផុត ក្នុងឆ្នាំ១៩៩១ បក្សប្រជាជនបដិវត្តន៍កម្ពុជា ត្រូវបានគេប្ដូរឈ្មោះទៅជាគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាវិញ ដែលដឹកនាំដោយលោក ជា ស៊ីម ដើម្បីចូលរួមការបោះឆ្នោតជាតិឆ្នាំ១៩៩៣ ដែលរៀបចំឡើងដោយអ៊ុនតាក់ (UNTAC)។ ក្រោយពីលោក ជា ស៊ីម ទទួលមរណភាពនៅថ្ងៃទី០៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០១៥ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ត្រូវបានលោក ហ៊ុន សែន ឡើងដឹកនាំវិញម្តង។
ជុំវិញប្រវត្តិនៃការកកើតគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជានេះ ត្រូវគេលើកឡើងថា ដោយសារតែគណបក្សនេះមានដើមកំណើតពីបក្សកុម្មុយនីស្តវៀតណាមបែបនេះហើយទើបលោក ហ៊ុន សែន ហ៊ានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងខុសច្បាប់នានាកាត់ទឹកដីកម្ពុជាឱ្យទៅវៀតណាម និងសម្រួលរាល់ឯកសារផ្លូវច្បាប់ដល់ជនជាតិវៀតណាមឲ្យរស់នៅក្នុងទឹកដីខ្មែររហូតមកទល់សព្វថ្ងៃនេះ។
សន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់ទាំងនោះរួមមាន សន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនទឹកឆ្នាំ១៩៨២ សន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់កំណត់ព្រំដែនរដ្ឋឆ្នាំ១៩៨៥ និងសារាចរខុសច្បាប់អនុញ្ញាតឱ្យជនជាតិវៀតណាមចូលមករស់នៅកម្ពុជាឆ្នាំ១៩៨៦ ព្រមទាំងសន្ធិសញ្ញាខុសច្បាប់ជាច្រើនទៀតដែលមានសុពលភាពរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
អ្នកតាមដានស្ថានការណ៍កម្ពុជា លោក សុខ សុគន្ធ បានលើកឡើងក្នុងកម្មវិធី Idea Talk នៃសារព័ត៌មាន The Cambodia Daily កាលពីថ្ងៃទី២៧ មិថុនា ថា អ្នកចូលរួមខួបកំណើតគណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោក ហ៊ុន សែន ពួកគេមិនបានដឹងទាល់តែសោះថា បក្សនេះបង្កើតឡើងដោយនរណា ក្នុងផែនការអ្វី និងស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អ្នកណានោះទេ។ ប៉ុន្តែការចូលរួមរបស់ពួកគេ គឺដោយសារតែខ្លាចការគំរាមកំហែង និងការគាបសង្កត់របស់មេដឹកនាំរបស់បក្សនេះតែប៉ុណ្ណោះ។
លោក សុខ សុគន្ធ បញ្ជាក់ថា កម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់អតីតបក្សកុម្មុយនីស្តវៀតណាម បានធ្វើឱ្យកម្ពុជាធ្លាក់ចូលទៅក្នុងការគ្រប់គ្រងរបស់បរទេសឈ្លានពានបន្តិចម្តងៗតាមរយៈនៃការផ្តល់ឯកសារខុសច្បាប់នានា ដែលមានការចុះកិច្ចព្រមព្រៀងរវាងមេដឹកនាំខ្មែរដែលវៀតណាមលើកបន្តុប និងរដ្ឋាភិបាលវៀតណាមតាំងពីទសវត្សឆ្នាំ១៩៨០ រហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
ជាក់ស្តែង កាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២០ អគ្គលេខាធិការមជ្ឈិមបក្សវៀតណាម និងជាប្រធានរដ្ឋវៀតណាម លោក ង្វៀន ភូទ្រង់ ធ្លាប់បានជំរុញឲ្យលោក ហ៊ុន សែន បន្តអនុវត្តកិច្ចសន្យារវាងកម្ពុជា-វៀតណាម ឲ្យបានល្អបន្តទៀត ខណៈមេដឹកនាំខ្មែរលោក ហ៊ុន សែន មិនបានបដិសេធនឹងសំណើរបស់មេដឹកនាំវៀតណាមឡើយ។
ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍លើកឡើងថា ក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងខុសច្បាប់ទាំងនេះ រដ្ឋាភិបាលវៀតណាមបានកាត់ឆ្វៀលយកទឹកដីខ្មែរជាច្រើនអន្លើ ដូចជាចង្កោមកោះក្រចកសេះ គ្រប់គ្រងដែនអាកាស ព្រមទាំងដាក់ផ្ទៃសមុទ្រទំហំ ១ម៉ឺនគីឡូម៉ែត្រក្រឡាដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ខ្មែរឲ្យទៅជាដែនទឹករួមគ្នាជាមួយវៀតណាមផងដែរ៕