គិតត្រឹមថ្ងៃទី១២ ខែតុលា នេះ សង្គ្រាមដែលរុស្ស៊ីឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន មានរយៈពេល ២៣០ថ្ងៃហើយ បើគិតពីថ្ងៃទី២៤ ខែកុម្ភៈ ជាថ្ងៃដែលលោកប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន បញ្ជាឲ្យលើកទ័ពប្រមាណ ២៥ម៉ឺននាក់ចូលលុកលុយប្រទេសជិតខាងមួយនេះ ក្រោមពាក្យថា ប្រតិបត្តិការសឹកពិសេស។
មកដល់ពេលនេះ រុស្ស៊ីពុំរកពាក្យថាខ្លួនគេឈ្នះសង្គ្រាមនៅលើទឹកដីអ៊ុយក្រែនបាននៅឡើយទេ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ មានតែពាក្យថា ទ័ពរុស្ស៊ីត្រូវបានកងទ័ពអ៊ុយក្រែន វាយឲ្យបាក់ទ័ពដ៏ធ្ងន់ធ្ងរបំផុតថែមទៀត។
នៅពេលប្រទេសមហាអំណាចយោធាដ៏ខ្លាំងមួយធ្វើសង្គ្រាមជាមួយនឹងប្រទេសជាប់នឹងរបងផ្ទះ មិនទាំងឈ្នះផង តើរុស្ស៊ីសក្ដិសមក្នុងការហៅថាមហាអំណាចយោធាទី២ នៃពិភពលោកដែរទេ?
ឥឡូវនេះមានការព្យាករថា រុស្ស៊ីអាចនឹងឈ្នះសង្គ្រាមលើអ៊ុយក្រែននៅរដូវរងា ដែលនឹងចូលមកដល់នៅខែវិច្ឆិកា ខាងមុខនេះ។ នៅអឺរ៉ុប រដូវទឹកកកធ្លាក់ គឺវាចាប់ធ្លាក់ខ្លាំងពីចន្លោះខែវិច្ឆិកា ដល់ដើមខែកុម្ភៈ គឺមានរយៈពេលជាង ៣ខែបន្តិច។
ក្នុងរយៈពេលនេះហើយដែលប្រជាជនអឺរ៉ុបពិបាកក្នុងការដើរចេញពីផ្ទះ ពីព្រោះពួកគេត្រូវការកំដៅខ្លួនប្រាណដោយឡកំដៅ។ តែការព្យាករដូចនេះ មើលទៅហាក់មិនសមហេតុផលច្រើននោះទេ ដែលថារុស្ស៊ីអាចឈ្នះសង្គ្រាមនឹងអ៊ុយក្រែននៅរដូវធ្លាក់ទឹកកកនោះ។
ការណ៍នេះនាំឲ្យមានការចោទសួរវិញថា តើកងទ័ពរុស្ស៊ីស្ពាយឧស្ម័នកំដៅខ្លួនប្រាណមកជាមួយ ឬយ៉ាងណា?
ការពិត គឺដូចតែកងទ័ពអ៊ុយក្រែនដែរទេ។ អ្នកខ្លះថាកងទ័ពរុស្ស៊ីធន់នឹងភាពត្រជាក់បាន ប៉ុន្តែការលើកឡើងនេះក៏មិនត្រឹមត្រូវដែរ ពីព្រោះភាពក្លាហាន និងស្មារតីប្រយុទ្ធរបស់កងទ័ពរុស្ស៊ីនៅពេលចុងក្រោយនេះ គឺមិនអាចប្រៀបបាននឹងទឹកចិត្តរបស់កងទ័ពអ៊ុយក្រែន ដែលជាជនរងគ្រោះនៃសង្គ្រាមឈ្លានពានពីសំណាក់កងទ័ពរុស្ស៊ីនោះទេ។
ក្នុងរដូវធ្លាក់ព្រិលទឹកកកនេះ គឺទាំងរុស្ស៊ី និងអ៊ុយក្រែន ពិតជាមានការលំបាកដូចគ្នាក្នុងការចល័តសព្វាវុធធុនធ្ងន់រុលចូលសមរភូមិ ព្រោះវាត្រូវឆ្លងកាត់ព្រិលទឹកកកកម្រាស់ពីកន្លះម៉ែត្រទៅជិតមួយម៉ែត្រក៏មានដែរ។ ដូចនេះហើយ បានជាកងទ័ពនៃប្រទេសទាំងពីរនេះវាយប្រហារគ្នាខ្លាំងនៅមុនរដូវរងាចូលមកដល់។ ចុងក្រោយនេះ គេសង្កេតឃើញកងទ័ពអ៊ុយក្រែនមានប្រៀបជាងកងទ័ពរុស្ស៊ី ក្នុងការវាយដណ្ដើមកាន់កាប់ទឹកដីមកវិញ។
តែបែបនេះក្ដី អ្នកវិភាគនិយមរុស្ស៊ីនិយាយថា រុស្ស៊ីបន់ឲ្យតែរដូវរងាឆាប់មកដល់ គឺកងទ័ពរុស្ស៊ីពិតជាមានប្រៀប ហើយអាចឈ្នះសង្គ្រាមលើទ័ពអ៊ុយក្រែន។
បើរុស្ស៊ីមានប្រៀបជាងអ៊ុយក្រែន ក្នុងសង្គ្រាមរដូវរងា តើមានកត្តាអ្វីខ្លះ?
អ្នកវិភាគដែលនិយមរុស្ស៊ី យល់ថា សង្គ្រាមសព្វថ្ងៃកំពុងផ្ទុះឡើងនៅលើទឹកដីអ៊ុយក្រែន គឺមានតែប្រជាជនអ៊ុយក្រែនទេដែលរងការឈឺចាប់ខ្លាំងជាងប្រជាជននៃប្រទេសផ្ដល់ជំនួយឲ្យអ៊ុយក្រែន ហើយមានតែប្រជាជន និងកងទ័ពអ៊ុយក្រែនទេដែលហ៊ានលះបង់អាយុជីវិតដើម្បីជាតិសាសន៍ខ្លួនឯង។
ក្រុមអ្នកវិភាគទាំងនោះនិយាយថា សហរដ្ឋអាមេរិក និងប្រទេសផ្ដល់ជំនួយទៅឲ្យអ៊ុយក្រែនជិតអស់ខ្យល់ដកដង្ហើមហើយ ពីព្រោះផ្ទៃក្នុងនៃប្រទេសរបស់ពួកគេកំពុងតែផ្ទុះវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ ដែលនាំឲ្យប្រទេសទាំងនោះបាត់បង់មេដឹកនាំដែលក្លាហានហ៊ានប្រឈមនឹងរបបក្រុងមូស្គូ ជាពិសេសគឺលោក ពូទីន។ ពួកនិយាយថា ជាក់ស្ដែងលោក បូរីស ចនសុន ដែលទើបធ្លាក់ពីតំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃប្រទេសអង់គ្លេស ដែលបុរសនេះបានទៅជួបលោកប្រធានាធិបតីអ៊ុយក្រែន រហូតដល់ទៅ ៣ដងឯណោះនៅទីក្រុងគៀវ។
ក្រុមអ្នកវិភាគទាំងនោះនិយាយថា ការគាំទ្រ និងការលះបង់របស់ប្រជាជនអ៊ុយក្រែន ជាការពិត បើគ្មានការគាំទ្រពីក្រុមបស្ចិមប្រទេសទេ ម្ល៉េះជ័យជម្នះក្នុងប្រតិបត្តិការវាយបករបស់ទីក្រុងគៀវ កាលពីពេលថ្មីៗនេះនឹងមិនអាចមានតុល្យភាពជាមួយនឹងរុស្ស៊ីឡើយ។
ក្រុមអ្នកវិភាគទាំងនោះក៏បានលើកឡើងទៀតថា រដ្ឋាភិបាលលោកខាងលិចដែលបញ្ជូនប្រព័ន្ធអាវុធការពារដែនអាកាសមកឱ្យអ៊ុយក្រែន ដើម្បីការពារជនស៊ីវិល និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធស៊ីវិលសំខាន់ៗពីការវាយប្រហារដោយមីស៊ីលរុស្ស៊ី គឺជាការទប់ទល់នឹងចំណុចខ្លាំងរបស់រុស្ស៊ី។ ដូចនេះការគាំទ្ររបស់លោកខាងលិចចំពោះអ៊ុយក្រែន គឺជារឿងសំខាន់មិនអាចខ្វះបាន។ ប៉ុន្តែទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចដែលសហរដ្ឋអាមេរិក និងបណ្ដាប្រទេសលោកខាងលិចផ្សេងទៀត រួមទាំងប្រទេសមួយចំនួននៅអាស៊ី ដែលបានដាក់ទៅលើរុស្ស៊ី ក៏កំពុងជះឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់សេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសទាំងនោះដែរ ដោយរុញប្រទេសក្នុងតំបន់អឺរ៉ុបតែម្ដងកំពុងប្រឈមមុខនឹងអតិផរណា និងការផ្ទុះបាតុកម្មតវ៉ាប្រឆាំងនឹងវិបត្តិថាមពល និងឧស្ម័ន។
បើតាមអ្នកវិភាគនិយមរុស្ស៊ីទាំងនោះយល់ថា រដូវរងាធ្លាក់ព្រិលទឹកកកនៅពេលខាងមុខនេះ អាចនឹងផ្លាស់ប្ដូរលក្ខខណ្ឌសង្គ្រាមនៅលើសមរភូមិសង្គ្រាមនៅអ៊ុយក្រែន ព្រោះតែអាកាសធាតុត្រជាក់ខ្លាំង ប្រាកដណាស់នឹងរុញប្រទេសនៅអឺរ៉ុបដែលពឹងផ្អែកលើឧស្ម័នរុស្ស៊ី ពួកគេនឹងជួបផលវិបាក គឺអាចបន្ថយការផ្ដល់សព្វាវុធ និងជំនួយផ្សេងៗទៅឱ្យអ៊ុយក្រែន ហើយប្រសិនបើអតិផរណា និងវិបត្តិថាមពលកាន់តែមានសភាពអាក្រក់ ថាតើសហរដ្ឋអាមេរិក និងក្រុមអឺរ៉ុប អាចនឹងបន្តរក្សាការគាំទ្ររបស់ខ្លួនចំពោះអ៊ុយក្រែនបានរឹងមាំទៀតដែរឬទេ?
ពួកគេនិយាយថា មកដល់ពេលនេះ សហរដ្ឋអាមេរិកបញ្ជូនជំនួយយោធា និងជំនួយផ្សេងៗជាង ១៧ពាន់លានដុល្លារហើយទៅឱ្យអ៊ុយក្រែន ខណៈប្រទេសអឺរ៉ុបមួយចំនួនកំពុងតែស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការបញ្ជូនអាវុធទំនើបៗឱ្យអ៊ុយក្រែន។
ពួកគេថា នៅពេលចូលដល់រដូវរងា គឺប្រទេសអឺរ៉ុបមួយចំនួនអាចនឹងជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច និងថាមពលធ្ងន់ធ្ងរ ហើយអាចនឹងផ្អាកការផ្ដល់ជំនួយទៅឲ្យអ៊ុយក្រែន។ ដូចនេះ រុស្ស៊ីពិតណាស់មានប្រៀបក្នុងសង្គ្រាមនៅរដូវត្រជាក់ជាង ៣ខែ ហើយរុស្ស៊ីអាចឈ្នះសង្គ្រាមលើប្រទេសអ៊ុយក្រែនទៀតផង ព្រោះអ៊ុយក្រែន អាចនឹងអស់គ្រាប់រំសេវដើម្បីធ្វើសង្គ្រាម។
តើការវិភាគរបស់ក្រុមអ្នកវិភាគនិយមអាមេរិកមានទស្សនៈដូចម្ដេច?
ចំពោះក្រុមអ្នកវិភាគនិយមអាមេរិកវិញ ពួកគេថា បើគិតពីស្ថានភាពជាក់ស្ដែង សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិកទើបតែចំណាយប្រាក់ជំនួយយោធា និងជំនួយស៊ីវិលជាង ១៧ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកប៉ុណ្ណោះ។ ការពិត សភាសហរដ្ឋអាមេរិកបានអនុម័តកញ្ចប់ជំនួយទៅឲ្យអ៊ុយក្រែន ចំនួន ៤០ពាន់លានដុល្លារឯណោះ។ មានន័យថា ថវិកាជំនួយរបស់អាមេរិកនៅសល់ ២៣ពាន់លានដុល្លារទៀត។
យោងតាមសាច់ប្រាក់ជំនួយនៅសល់នេះ គឺអាចប្រើពេលដល់ទៅ ៦ខែទៀតទើបអាចរំកិលដល់ ៤០ពាន់លានដុល្លារ។ ដូចនេះ សម្រាប់អាមេរិកតែមួយអាចនឹងជួយអ៊ុយក្រែនបានច្រើនខែបន្តទៀត។
ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ អង់គ្លេស ប៉ូឡូញ ស៊ុយអែត ហ្វាំងឡង់ ប៊ុលហ្គារី រូម៉ានី ក៏ជាប្រទេសដែលតាំងចិត្តខ្ពស់បំផុតក្នុងការការពារអ៊ុយក្រែន។ ចុងក្រោយនេះ ប្រព័ន្ធមីស៊ីលបាញ់យន្តហោះដែលជាអាវុធរបស់អាល្លឺម៉ង់ បានទៅដល់អ៊ុយក្រែនហើយ។ ចំណែកប្រព័ន្ធមីស៊ីលបាញ់យន្តហោះដែលជាជំនួយយោធារបស់អាមេរិកឈ្មោះថា Nasam នឹងទៅដល់អ៊ុយក្រែន ក្នុងពេលឆាប់ៗនេះដែរ គឺនៅមុនរដូវរងាចូលមកដល់។
ចំពោះអង់គ្លេស ក្រោមការដឹកនាំរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី Liz Truss បានសច្ចាថានឹងបន្ថែមអាវុធធុនធ្ងន់ថែមទៀតទៅឲ្យអ៊ុយក្រែន គឺនៅប៉ុន្មានថ្ងៃទៀតនេះ។ កាលពីថ្មីៗនេះ ប្រព័ន្ធមីស៊ីល HIMARS ដែលជួយកងទ័ពអ៊ុយក្រែន វាយរុញទ័ពរុស្ស៊ីឲ្យបាក់ទ័ពនោះ ត្រូវបានអាមេរិកបញ្ជូន ៤គ្រឿងថែមទៀតដែលនាំឲ្យអ៊ុយក្រែន មានអាវុធប្រភេទនេះដល់ទៅ ២០គ្រឿងហើយ។
សហរដ្ឋអាមេរិកសន្យាថានឹងបន្ថែមអាវុធដែលកងទ័ពរុស្ស៊ីខ្លបខ្លាចនេះ ១៤គ្រឿងថែមទៀត។ បច្ចុប្បន្ន អ៊ុយក្រែនមានអាវុធធុនធ្ងន់ច្រើនប្រភេទមានទាំងកាំភ្លើងធំ ប្រព័ន្ធមីស៊ីលរយៈចម្ងាយមធ្យម រថក្រោះ រថពាសដែក គឺអាចទប់ទល់នឹងការវាយលុកពីរុស្ស៊ីបានទៅហើយ។
ចំណែកឯរុស្ស៊ីវិញ បាត់បង់អាវុធធុនធ្ងន់មានទាំងរថក្រោះ រថពាសដែក ប្រព័ន្ធកាំភ្លើងធំ ប្រព័ន្ធមីស៊ីល យន្តហោះចម្បាំង និងឧទ្ធម្ភាគចក្រជិត ១៣៤០០គ្រឿង។ នេះបើតាមប្រភពចារកម្មរបស់អ៊ុយក្រែន។
អ្នកជំនាញយោធារបស់បស្ចិមប្រទេសមើលឃើញថា រុស្ស៊ីទំនងមិនអាចឈ្នះសង្គ្រាមនៅលើទឹកដីអ៊ុយក្រែនបានទេ បើទ័ពថ្មើរជើងរបស់រុស្ស៊ីនៅពេលនេះបានចុះទន់ខ្សោយទៅហើយនោះ។ ដូចនេះ រដូវរងាជាង ៣ខែនេះ បើរុស្ស៊ីមិនអាចវាយយកទឹកដីអ៊ុយក្រែន ជាពិសេសបើមិនវាយចូលកាន់កាប់ទីក្រុងគៀវ បានទេ គឺប្រទេសមហាអំណាចយោធាទីពីរពិភពលោកនេះ គ្មានសង្ឃឹមនឹងឈ្នះសង្គ្រាមលើកងទ័ពអ៊ុយក្រែនបានឡើយ៕