មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស ដែលហៅកាត់ថា សង់ត្រាល់ លើកឡើងថា រាជរដ្ឋាភិបាលព្យាយាមបង្កើនការប្រមូលពន្ធពីប្រជាពលរដ្ឋ ប៉ុន្តែសេវាសាធារណៈទាំងឡាយរបស់រដ្ឋនៅតែមិនឆ្លើយតបទៅនឹងសេចក្តីត្រូវការរបស់ពលរដ្ឋនៅឡើយ។
នាយកមជ្ឈមណ្ឌលសម្ព័ន្ធភាពការងារ និងសិទ្ធិមនុស្ស លោក មឿន តុលា ប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី២៨ ធ្នូ នេះថា ប្រាក់បៀវត្សរបស់លោក និងពលរដ្ឋដទៃទៀតបានបង់ពន្ធជូនរដ្ឋជារៀងរាល់ខែ មិនអាចខកខានម្តងណាទេ។ លោកថា ក្រៅពីការបង់ពន្ធលើប្រាក់បៀវត្ស ពលរដ្ឋគ្រប់គ្នាក៏ត្រូវបង់ពន្ធលើមធ្យោបាយធ្វើដំណើរ បង់ពន្ធលើសេវាកម្មផ្សេងៗដោយផ្ទាល់ និងដោយប្រយោលថែមទៀត។ លើសពីនេះទៀត ពួកគាត់ក៏ត្រូវបង់ពន្ធលើមុខទំនិញប្រើប្រាស់ និងម្ហូបអាហារជាដើមផងដែរ។
លោក មឿន តុលា លើកឡើងថា ទោះជាពលរដ្ឋគ្រប់រូបបានបង់ពន្ធជូនរដ្ឋតាមការកំណត់ក៏ដោយ ប៉ុន្តែសេវាសាធារណៈនានារបស់រដ្ឋដែលរូបលោកផ្ទាល់ និងពលរដ្ឋដទៃទៀតទទួលបាននៅមានកម្រិតតិចតួចនៅឡើយ ត្បិតពលរដ្ឋចូលព្យាបាលជំងឺនៅមន្ទីរពេទ្យ ត្រូវបង់ថ្លៃសេវាព្យាបាលដោយខ្លួនឯង សុវត្ថិភាពក្នុងការរស់នៅក្នុងលំនៅឋានក៏ត្រូវបង់សេវាយាមកាមដោយខ្លួនឯង ខណៈហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធនានាក៏កំពុងរងការខូចខាតថែមទៀត ដែលបញ្ហាទាំងនេះគឺមិនឆ្លើយតបទៅនឹងការបង់ពន្ធរបស់ប្រជាពលរដ្ឋជូនរដ្ឋរហូតមកទាល់តែសោះ។
មន្ត្រីអង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលរូបនេះលើកជាសំណួរថា តើមានសេវារបស់រដ្ឋអ្វីខ្លះដែលពលរដ្ឋគួរទទួលបានការតបស្នងឱ្យបានសមរម្យមកវិញពីថវិកាដែលខ្លួនបានបង់ពន្ធជូនរដ្ឋប្រចាំនាទី ប្រចាំថ្ងៃ និងប្រចាំឆ្នាំកន្លងមកនោះ?
កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២២ ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ហ៊ុន សែន បានចេញអនុក្រឹត្យស្ដីពីតារាងភាគរយនៃប្រាក់បៀវត្សជាប់ពន្ធប្រចាំខែសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនេះ។ ក្នុងអនុក្រឹត្យដដែលនោះបញ្ជាក់ថា និយោជិត ឬមន្ត្រីរាជការដែលមានប្រាក់បៀវត្សត្រឹម ឬក្រោម ១លាន ៥សែនរៀល មិនត្រូវបង់ពន្ធប្រចាំខែនោះទេ ប៉ុន្តែបើមានប្រាក់បៀវត្សចាប់ពី ១លាន ៥សែន ១រៀលរហូតដល់ទៅ ២លានរៀល តម្រូវឱ្យបង់ពន្ធលើប្រាក់បៀវត្សចំនួន ៥ភាគរយដែលស្មើនឹង ៧ម៉ឺន ៥ពាន់រៀលក្នុង ១ខែ។
ចំណែកឯនិយោជិត ឬមន្ត្រីរាជការដែលមានប្រាក់បៀវត្សចាប់ពី ២លាន ១រៀលរហូតដល់ ៨លាន ៥សែនរៀល តម្រូវឱ្យបង់ពន្ធ ១០ភាគរយ ដែលស្មើនឹង ១សែន ៧ម៉ឺន ៥ពាន់រៀលក្នុង ១ខែ។ រីឯអ្នកដែលមានប្រាក់បៀវត្សចាប់ពី ៨លាន ៥សែន ១រៀលរហូតដល់ ១២លាន ៥សែនរៀល តម្រូវឱ្យបង់ពន្ធ ១៥ភាគរយ ដែលស្មើនឹង ៦សែនរៀលក្នុង ១ខែ។
ដោយឡែកនិយោជិត ឬមន្ត្រីរាជការដែលមានប្រាក់បៀវត្សលើសពី ១២លាន ៥សែនរៀល តម្រូវឱ្យបង់ពន្ធ ២០ភាគរយ ដែលស្មើនឹង ១លាន ៥សែន ២ម៉ឺន ៥ពាន់រៀលក្នុង ១ខែផងដែរ។
ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ គេសង្កេតឃើញថាប្រភេទពន្ធដារជាច្រើនត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅប្រទេសកម្ពុជា ដូចជាពន្ធលើប្រាក់បៀវត្ស និងពន្ធលើអចលនទ្រព្យ ជាដើម ដោយមិនទាន់គិតពីពន្ធចាស់ៗ ដូចជាពន្ធលើយានយន្ត និងពន្ធលើការធ្វើអាជីវកម្មដែលមានស្រាប់ពីមុនមកនៅឡើយទេ។
ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍លើកឡើងថា មូលហេតុដែលពលរដ្ឋខ្មែរមិនសូវចង់បង់ពន្ធ ដោយសារតែការដឹកនាំរបស់រដ្ឋាភិបាលមិនបានផ្តល់ទំនុកចិត្តដល់ពួកគាត់ ជាពិសេស គឺការកើតមានអំពើពុករលួយក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋដែលជាហេតុធ្វើឱ្យការផ្តល់សេវាសាធារណៈនានានៅតាមស្ថាប័នរដ្ឋ នៅតែជាឧបសគ្គធ្ងន់ធ្ងរសម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែររហូតមក។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ តាមរយៈច្បាប់ហិរញ្ញវត្ថុសម្រាប់គ្រប់គ្រងឆ្នាំ២០២២ បានដាក់ផែនការឱ្យអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធដារប្រមូលចំណូលឱ្យបានជាង ២,៨ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកសម្រាប់ឆ្នាំ២០២២ នេះ ខណៈឆ្នាំ២០២១ អង្គភាពនេះប្រមូលចំណូលបានជាង ២,៧ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកលើសផែនការដែលច្បាប់ហិរញ្ញវត្ថុឆ្នាំ២០២១ បានកំណត់។
សេដ្ឋវិទូបស្ចិមប្រទេសបកស្រាយថា គ្មានរដ្ឋាភិបាលប្រទេសណាអាចទ្រាំរស់បានដោយមិនយកពន្ធដារនោះទេ។ ពន្ធដារគ្រប់មុខជាមធ្យោបាយធ្វើឲ្យរដ្ឋាភិបាលមានលទ្ធភាពបម្រើសេចក្តីត្រូវការរបស់ពលរដ្ឋ ហើយបើប្រមូលពន្ធដារត្រឹមត្រូវ រដ្ឋាភិបាលនោះមិនចាំបាច់ខ្ចីបុលពីក្រៅច្រើននោះឡើយ។ ពួកអ្នកមានធំៗគេក៏មិនចង់បង់ពន្ធថែមឲ្យរដ្ឋាភិបាលដែលចាយមិនដឹងទិសតំបន់នោះដែរ។ អ្នកនយោបាយឃោសនារកសន្លឹកឆ្នោត ច្រើនតែលើករឿងពន្ធដារមុនសម័យបោះឆ្នោតមកផ្ចាញ់គូបដិបក្ខរបស់ខ្លួន៕