អតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងលោក សម រង្ស៊ី ព្រមានថា ថ្ងៃណាមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចលោក ហ៊ុន សែន អស់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រី គាត់នឹងត្រូវតុលាការបារាំងកោះហៅទៅសួរចម្លើយជុំវិញអំពើភេរវកម្មគប់គ្រាប់បែកសម្លាប់មនុស្សនៅទីក្រុងភ្នំពេញកាលពី ២៦ឆ្នាំមុនជាមិនខាន។
អតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងលោក សម រង្ស៊ី បានសរសេរលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីថ្ងៃទី១ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៣ នេះថា លោក ហ៊ុន សែន គឺជាមនុស្សតែម្នាក់គត់ដែលត្រូវទទួលខុសត្រូវធំបំផុតក្នុងអំពើភេរវកម្មគប់គ្រាប់បែកសម្លាប់មនុស្សកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៧ ខណៈសាច់ញាតិជនរងគ្រោះដែលបានស្លាប់ក្នុងព្រឹត្តិការណ៍នោះ នៅតែបន្តស្រែកទាមទាររកយុត្តិធម៌ពីលោក ហ៊ុន សែន រហូតដល់ពេលនេះ។
ការលើកឡើងរបស់អតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងបែបនេះ ធ្វើឡើងស្របពេលដែលមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចលោក ហ៊ុន សែន ត្រូវគេរកឃើញថាជាអ្នកនៅពីក្រោយនៃអំពើភេរវកម្មគប់គ្រាប់បែកកាលពីជាង ២០ឆ្នាំមុន រួមទាំងអំពើឧក្រិដ្ឋកម្មធំៗជាច្រើននៅកម្ពុជាដែលបានកើតឡើងនាពេលកន្លងមក។
កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៧ ក្រុមឧក្រិដ្ឋជនបានគប់គ្រាប់បែកដៃចំនួន ៤គ្រាប់នៅមុខអតីតមន្ទីររដ្ឋសភាជាតិក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ទៅលើក្រុមបាតុករដែលកំពុងធ្វើបាតុកម្មអហិង្សា បណ្ដាលឱ្យមនុស្សស្លាប់ចំនួន ១៦នាក់ និងរងរបួសជិត ៥០នាក់ ប៉ុន្តែចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៧ ដល់ឆ្នាំ២០២៣ អាជ្ញាធររាជធានីភ្នំពេញមិនទាន់វែកមុខរកឃើញឃាតករពិតយកមកផ្ដន្ទាទោសតាមផ្លូវច្បាប់នៅឡើយទេ។
អនុប្រធានវេទិកាពលរដ្ឋ លោក ម៉ែន ណាត ប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី២ មិថុនា នេះថា កាលពីចុងឆ្នាំ២០០៥ លោក សម រង្ស៊ី ធ្លាប់បានដកពាក្យបណ្ដឹងពីតុលាការសហរដ្ឋអាមេរិកក្រុង NEW YORK ម្តងរួចមកហើយពីការប្តឹងលោក ហ៊ុន សែន ចំពោះការគប់គ្រាប់បែកនេះ ជាថ្នូរនឹងការចូលស្រុករបស់គាត់ ដែលត្រូវគេរិះគន់ថាជាការដោះដូរដោយប្រើសាកសពជនរងគ្រោះដែលត្រូវបានសម្លាប់យ៉ាងព្រៃផ្សៃក្នុងព្រឹត្តិការណ៍សម្លាប់មនុស្សកាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៧ កន្លងទៅនោះ។
លោក ម៉ែន ណាត បញ្ជាក់ថា ល្បែងនយោបាយរកផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួនរបស់លោក សម រង្ស៊ី និងលោក ហ៊ុន សែន ពីការស្លាប់របស់ហ្វូងបាតុករស្លូតត្រង់នេះ មិនត្រឹមតែធ្វើឲ្យជនរងគ្រោះមិនទទួលបានយុត្តិធម៌នោះទេ ថែមទាំងរុញកម្ពុជាឲ្យលង់ក្នុងអំណាចផ្ដាច់ការរបស់លោក ហ៊ុន សែន សម្លាប់ប្រជាធិបតេយ្យរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះថែមទៀត។
ទាក់ទិននឹងករណីនេះ អ្នកវិភាគឯករាជ្យ និងជាប្រធានវេទិកាពលរដ្ឋ លោក គឹម សុខ លើកឡើងក្នុងកម្មវិធី Idea Talk នៃសារព័ត៌មាន The Cambodia Daily កាលពីពេលថ្មីៗនេះថា មេដឹកនាំខ្មែរបាតដៃប្រឡាក់ឈាម លោក ហ៊ុន សែន បានជាប់ពាក់ព័ន្ធក្នុងឧក្រិដ្ឋកម្មធំៗទាំងអស់ដែលកើតមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដូចជាឧក្រិដ្ឋកម្មប្រឆាំងមនុស្សជាតិ ឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម ឧក្រិដ្ឋកម្មឈ្លានពាន និងឧក្រិដ្ឋកម្មបែបភេរវកម្មរដ្ឋ ឬឧក្រិដ្ឋកម្មបែបបណ្ដាញ ជាដើម ដែលភស្តុតាងនៃឧក្រិដ្ឋកម្មទាំងនោះ គឺសុទ្ធតែមានក្នុងដៃតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ (ICC) ទាំងអស់។
ជាក់ស្តែង កាលពីឆ្នាំ១៩៩៧ លោក ហ៊ុន សែន បានជាប់ពាក់ព័ន្ធយ៉ាងខ្លាំងនឹងឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាមអំឡុងពេលដែលកម្លាំងប្រដាប់អាវុធដែលស្ថិតក្រោមការបញ្ជារបស់លោក ហ៊ុន សែន បានធ្វើទារុណកម្ម និងសម្លាប់ឈ្លើយសឹកដែលបានសារភាពចុះចាញ់ដោយគ្មានអាវុធក្នុងដៃយ៉ាងព្រៃផ្សៃដែលជាការរំលោភបំពានអនុសញ្ញាទីក្រុងហ្សឺណែវ ស្តីអំពីច្បាប់សង្គ្រាម ជាដើម។
កាលពីថ្ងៃទី២៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២២ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ បានជំរុញឲ្យតុលាការបារាំងសហការជាមួយប៉ូលិសអន្តរជាតិអាំងទែរប៉ូល ចាប់ខ្លួនមេអង្គរក្សដ៏មានឥទ្ធិពលពីររូបរបស់លោក ហ៊ុន សែន គឺលោក ហ៊ុយ ពិសិដ្ឋ និងលោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង ដែលពួកគេទាំងពីរបានជាប់ពាក់ព័ន្ធយ៉ាងខ្លាំងក្នុងករណីគប់គ្រាប់បែកដៃចូលក្រុមបាតុករដែលមានលោក សម រង្ស៊ី ជាអ្នកដឹកនាំកាលពី ២៦ឆ្នាំមុននោះ។
ការជំរុញនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីចៅក្រម លោក សាប៊ីន ឃើរីស (Sabine Kheris) ដែលជាអនុប្រធានផ្នែកស៊ើបអង្កេតនៃតុលាការប្រទេសបារាំង កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២១ បានចេញដីកាបង្គាប់ឱ្យអនុវត្តដីកាបង្គាប់ឱ្យចាប់ខ្លួនលោក ហ៊ុយ ពិសិដ្ឋ និងលោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង ដែលបានចេញកាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០២០ កន្លងទៅ ដោយសារតែគេរកឃើញថា ពួកគេគឺជាអ្នកអនុវត្តផែនការ និងការរៀបចំអំពើវាយប្រហារដោយគ្រាប់បែកកាលពីឆ្នាំ១៩៩៧។
តុលាការបារាំងបញ្ជាក់ថា ខ្លួនក៏ធ្លាប់បានចេញដីកាកោះហៅលោក ហ៊ុន សែន ឱ្យមកឆ្លើយបំភ្លឺជុំវិញតួនាទីរបស់លោកក្នុងអំពើវាយប្រហារដោយគ្រាប់បែកដៃនេះដែរ តែរដ្ឋាភិបាលបារាំងបានជំទាស់មិនបញ្ជូនបន្តមកឱ្យកម្ពុជាទេ ក្រោមហេតុផលថា លោក ហ៊ុន សែន ជាមេដឹកនាំរដ្ឋមួយដែលមាន «អភ័យឯកសិទ្ធិ»។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍លើកឡើងថា ទង្វើរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលបានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការសម្លាប់ពលរដ្ឋខ្មែររាប់លាននាក់ក្នុងអំឡុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ រហូតដល់បច្ចុប្បន្ន គឺដូចគ្នាទៅនឹងទង្វើរបស់ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ី លោក វ៉្លាឌីមៀរ ពូទីន ដែលបានសម្លាប់ពលរដ្ឋអ៊ុយក្រែន រហូតតុលាការឧក្រិដ្ឋកម្មអន្តរជាតិ (ICC) ចេញដីកាចាប់ខ្លួនពីបទឧក្រិដ្ឋកម្មសង្គ្រាម កាលពីអំឡុងខែមីនា ឆ្នាំ២០២៣ នេះដែរ ដូច្នេះវាសនារបស់លោក ហ៊ុន សែន ក៏នឹងមិនអាចគេចផុតពីការដាក់ទោសរបស់តុលាការអន្តរជាតិឡើយ នៅពេលដែលគាត់អស់អំណាចនៅថ្ងៃខាងមុខ៕