សារព័ត៌មានរបស់ជប៉ុន Asia Times បានចុះផ្សាយនូវរបាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតរបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី២៧ ខែកក្កដា ពាក់ព័ន្ធនឹងមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកនៅសមុទ្ររាមកម្ពុជា ដែលអាចក្លាយជាមូលដ្ឋានទ័ពចិន ដែលថាការស្ថាបនាប៉មទឹកជ្រៅសម្រាប់នាវាផ្ទុកយន្តហោះចិន សង្ស័យថាត្រូវបានស្ថាបនារួចរាល់ហើយ។
បើដូចដូច្នេះមែន កម្ពុជានឹងក្លាយជាប្រទេសទីពីរដែលមានមូលដ្ឋានទ័ពចិន បន្ទាប់ពីប្រទេស Djibouti នៅទ្វីបអាហ្វ្រិក។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ កាសែតជប៉ុន Nikkei Review បានឱ្យដឹងថា មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាមកម្ពុជាដែលអាមេរិក និងប្រទេសជាច្រើនទៀតសង្ស័យថាស្ថាបនាដើម្បីកងទ័ពចិន នៅពេលនេះជិតរួចរាល់ហើយ។
យោងតាមការបញ្ចេញរូបភាពដោយផ្កាយរណប ហើយចាប់បានដោយក្រុមហ៊ុនផ្កាយរណបអាមេរិក BlackSky បានបង្ហាញពីរូបភាពមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាមកម្ពុជា និងប៉មរបស់វាក៏ស្ថាបនាជិតរួចរាល់ហើយដែរ។ វាមានទម្រង់ដូចជាប៉មយាមរបស់មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករបស់ចិននៅប្រទេស Djibouti ក្នុងទ្វីបអាហ្វ្រិកដែរ។
សម្រាប់កម្ពុជា ជាប្រទេសទីមួយនៅអាស៊ីដែលផ្ដល់ឱ្យចិនមានមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកនៃប្រទេសមហាអំណាចនេះនៅកម្ពុជា។
កាលពីខែមេសា Asia Times បានរាយការណ៍ថា សំណង់មូលដ្ឋានទ័ពចិននៅកម្ពុជាក៏ជាមជ្ឈមណ្ឌលការពារដែនអាកាសដែលបំពាក់ដោយប្រព័ន្ធរ៉ាដា។ នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជាលោក ហ៊ុន សែន បានប្រគល់ដី ១៥៧ហិកតារ និងបន្ថែម ៣០ហិកតារទៀតសម្រាប់ស្ថាបនាមូលដ្ឋានទ័ពចិន។
មន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិកម្ពុជា បាននិយាយថា ការស្ថាបនាមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាមកម្ពុជានេះ មិនមែនជាជំនួយផ្ដាច់មុខរបស់ចិននោះទេ ហើយវាក៏មិនអាចក្លាយជាមូលដ្ឋានទ័ពរបស់ចិនផ្ដាច់មុខនោះដែរ។
ប៉ុន្តែគេដឹងថា ចិនពង្រីកមូលដ្ឋានទ័ពរបស់ខ្លួនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីជាប្រយោជន៍សម្រាប់ចិនពង្រឹងអំណាចយោរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់ ដែលចិនមានជម្លោះដែនទឹកត្រួតស៊ីគ្នាជាមួយប្រទេសមួយចំនួនក្នុងតំបន់ដែលមានវៀតណាមជាប់នឹងប្រទេសកម្ពុជាមួយដែរ។
Asia Times បានឱ្យដឹងថា កំពង់ផែទឹកជ្រៅនេះអាចផ្ដល់ឱ្យនាវាធំៗដូចជានាវាផ្ទុកយន្តហោះចម្បាំងរបស់ចិន ក៏អាចចូលចតបានដែរ។ តែជាមួយគ្នា មន្ត្រីកម្ពុជាអះអាងថា ចិនមានគម្រោងរបស់ខ្លួនពិតមែននៅសមុទ្ររាម ប៉ុន្តែចិនមិនមានសិទ្ធិទូលំទូលាយពេកនោះទេ។
កាសែត Nikkei Review បន្តថា ការស្ថាបនាប៉មនៅសមុទ្ររាមមានភាពជឿនលឿនខ្លាំង ដែលបានចាប់ផ្ដើមតាំងពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២២ ហើយរហូតមកទល់ពេលនេះគឺរយៈពេលមួយឆ្នាំគត់ដែលបានស្ថាបនា។
ប៉មនៅសមុទ្ររាមនេះមានបណ្ដោយ ៣៣៥ម៉ែត្រ គឺដូចនឹងប៉មសមុទ្រទឹកជ្រៅនៅប្រទេស Djibouti ដែលទ័ពរបស់ចិនបានកំពុងប្រើប្រាស់វាទៅហើយ។
តាមកាសែត Nikkei Review មានការប្រឆាំងពីសំណាក់អាមេរិក ដែលមើលឃើញចិនអាចគំរាមដល់ប្រទេសក្នុងតំបន់អាស៊ាន បើចិនមានទ័ពរបស់ខ្លួននៅលើទឹកដីកម្ពុជា ព្រោះជាមធ្យោបាយមួយដែលចិនពង្រីកអានុភាពយោធាក្នុងតំបន់ ខណៈជម្លោះដែនទឹកនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលកំពុងតែឡើងកម្ដៅ។
ដោយសារតែបារម្ភពីវត្តមានទ័ពរបស់ចិននៅកម្ពុជា អាមេរិកតែងតែជជីកសួរកម្ពុជារហូតមានការសួរនាំទៅកាន់លោក ហ៊ុន សែន ផ្ទាល់ផងដែរអំពីការស្ថាបនាមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម។
ទាំងមន្ត្រីជាន់ទាប និងលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានថ្លែងថា យោងតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញកម្ពុជាមិនអនុញ្ញាតឲ្យទ័ពបរទេសណាមួយមាននៅលើទឹកដីកម្ពុជាជាអចិន្ត្រៃយ៍នោះទេ។ មន្ត្រីកម្ពុជាអះអាងថា វត្តមានរបស់ទ័ពចិនដែលមកកម្ពុជាម្ដងម្កាល គឺមកពង្រឹងសមត្ថភាពរបស់ទ័ពកម្ពុជាផងដែរ។
ជាមួយគ្នានេះ ASIA TIMES បានចុះផ្សាយថា ចិនកំពុងតែរៀបចំមូលដ្ឋានទ័ពរបស់ខ្លួននៅលើទឹកដីភូមា ដែលភូមាធ្លាក់ក្នុងរបបសឹក ហើយប្រទេសនេះមានសមុទ្ររបស់ខ្លួនមួយឈ្មោះថា អាន់ដាម៉ាន។
សមុទ្រនេះវាតភ្ជាប់ដល់ច្រកសមុទ្រម៉ាឡាកា នៃប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដែលមើលទៅចិនអាចហ៊ុមព័ទ្ធនាវាចររបស់ប្រទេសណាទាំងអស់ក៏បានដែរ ឲ្យតែឆ្ពោះទៅឈូងសមុទ្រថៃ ឬទៅច្រកសមុទ្រម៉ាឡាកា នៃប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។
កាលពីខែសីហា ASIA TIMES បានឲ្យដឹងថា កោះមួយរបស់ភូមាកំពុងតែរៀបចំឲ្យទៅជាមូលដ្ឋានទ័ពរបស់ចិន ហើយទីតាំងនោះវាអាចជាផ្លូវចុះចតរបស់យន្តហោះចម្បាំងចិនផងដែរ។
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៤ មកនោះមានការសង្ស័យជាច្រើនថា អគារចារកម្មរបស់ចិនមាននៅសមុទ្រអាន់ដាម៉ាន រួមមាននៅកោះ Manaung, កោះ Hainggyi, Zadetkyi និងកោះ Coco Islands ដែលនៅទីនោះមានក្រុមអ្នកបច្ចេកទេសរ៉ាដារបស់ចិនប្រតិបត្តិការ ហើយក្បែរនឹងមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករបស់ភូមាតែម្ដង។
បើនិយាយពីឆ្នេររាមកម្ពុជាវិញ ចិនអាចប្រើប្រាស់វាដើម្បីទប់ទល់វត្តមាននាវាចម្បាំងអាមេរិកនៅច្រកសមុទ្រម៉ាឡាកា ដែលតភ្ជាប់មកនឹងឈូងសមុទ្រថៃ ហើយវាធ្លាយដល់សមុទ្រចិនខាងត្បូងជាតំបន់ដែលមានជម្លោះតានតឹងរវាងចិន និងសមាជិកអាស៊ាន។
យ៉ាងណា កម្ពុជាជាប្រទេសតែមួយគត់នៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ពឹងផ្អែកខ្លាំងជាងគេទៅលើការបន្តក់ដង្ហើមសេដ្ឋកិច្ចពីប្រទេសចិន ហើយមិនតែប៉ុណ្ណោះ ឥឡូវនេះកម្ពុជាកំពុងតែត្រូវបានគេមើលឃើញថា ពឹងផ្អែកលើចិនដើម្បីការពារសន្តិសុខរបស់ខ្លួនក្នុងការប្រឈមមុខជាមួយថៃ និងវៀតណាម។
បើនិយាយពីគោលនយោបាយការបរទេសរបស់កម្ពុជា និងវិស័យសន្តិសុខជាតិកម្ពុជា គឺរាជាណាចក្រកម្ពុជានេះមិនដែលអះអាងថាខ្លួនគេពឹងផ្អែកទាំងស្រុងទៅលើចិននោះទេ។
កម្ពុជាតែងតែអះអាងថា គោលនយោបាយរបស់ខ្លួនប្រែប្រួលតាមស្ថានភាពជាក់ស្ដែងដែលគេមើលឃើញពេលខ្លះកម្ពុជាងាកបន្តិចទៅរកពួកបស្ចិមប្រទេស ដូចជាកម្ពុជានៅធ្វើជាប្រធានសមាគមអាស៊ាន កម្ពុជាបើកចំហទំនាក់ទំនងមួយប្រាវធំជាមួយនឹងពួកបស្ចិមប្រទេស ហើយពេលនោះកម្ពុជាក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន បានបញ្ចេញនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួនជាមួយនឹងការរុញឲ្យឧត្តមសេនីយ៍ ហ៊ុន ម៉ាណែត កូនប្រុសរបស់លោក ហ៊ុន សែន ឲ្យមានទំនាក់ទំនងជាមួយនឹងពួកបស្ចិមប្រទេស។ ប៉ុន្តែចុងក្រោយបំផុត លោក ហ៊ុន សែន នាំលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ទៅទីក្រុងប៉េកាំង ដើម្បីគោរពប្រតិបត្តិលោក ស៊ី ជីនពីង ប្រធានាធិបតីចិន។
ចំពោះរឿងភូមា គឺលោក ហ៊ុន សែន អួតចុះអួតឡើងថានឹងរុញឲ្យភូមាទៅរកប្រជាធិបតេយ្យវិញ តែទីបំផុតបរាជ័យ។ មួយវិញទៀត នៅពេលដែលបរាជ័យដោះស្រាយរឿងភូមាមិនបាន កម្ពុជាក៏ចូលរួមថ្កោលទោសរុស្ស៊ីដែលឈ្លានពានអ៊ុយក្រែន។
ពេលនោះ កម្ពុជាទទួលបានការសរសើរពីពួកបស្ចិមប្រទេស ប៉ុន្តែមកដល់ពេលនេះ គេថាកម្ពុជាមិនអាចដកដៃចេញពីចិនបានឡើយ ដោយសារតែកម្ពុជាធ្លាក់ក្នុងបំណុលចិនពាន់លានដុល្លារទៅហើយ។ ម្យ៉ាងទៀត សូម្បីតែអំណាចរបស់បក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងអំណាចបុគ្គល ក៏កម្ពុជាពឹងពាក់ចិនឱ្យជួយផងដែរនោះ៕