តំណាងរាស្ត្រអូស្ត្រាលីដើមកំណើតខ្មែរ លើកឡើងថា បណ្តាប្រទេសជាមិត្តដែលភ្ជាប់ចំណងការទូតជាមួយកម្ពុជាតាំងពីឆ្នាំ១៩៩១ មក គឺដោយសារតែប្រទេសទាំងនោះពឹងផ្អែកទៅលើគោលការណ៍នានាដែលមានចែងក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស មិនមែនដោយសារតែនយោបាយឈ្នះឈ្នះរបស់លោក ហ៊ុន សែន នោះទេ។
តំណាងរាស្ត្រអូស្ត្រាលីដើមកំណើតខ្មែរក្នុងរដ្ឋវិចតូរីយ៉ា លោក តាក់ ម៉េងហ៊ាង លើកឡើងក្នុងកម្មវិធី Idea Talk នៃសារព័ត៌មាន The Cambodia Daily កាលពីរាត្រីថ្ងៃទី២៣ តុលា ថា នយោបាយឈ្នះឈ្នះរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលគាត់បានលើកឡើងពីការរំលត់សង្គ្រាមនៅកម្ពុជា គ្រាន់តែជាការឃោសនារបស់គាត់ទៅកាន់ពលរដ្ឋខ្មែរតែប៉ុណ្ណោះ ខណៈប្រទេសដែលប្រកាន់របបប្រជាធិបតេយ្យ ដូចជាប្រទេសអូស្ត្រាលី ជាដើម គេមិនបានភ្ជាប់ចំណងការទូតជាមួយកម្ពុជាដោយសារតែនយោបាយឈ្នះឈ្នះរបស់គាត់នោះឡើយ ត្បិតនយោបាយឈ្នះឈ្នះដែលគាត់បានលើកឡើង មិនមែនជាកិច្ចសន្យាអន្តរជាតិក្នុងការធានាអនុវត្តលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិមនុស្សនោះទេ។
ប្រភពដដែលលើកឡើងថា បណ្តាប្រទេសដែលចង់បង្កើតចំណងមិត្តភាពការទូតជាមួយកម្ពុជា គឺគេពិនិត្យខ្លាំងណាស់ទៅលើគោលការណ៍របស់កម្ពុជាដែលបានចែងក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស ព្រោះវាជាកិច្ចសន្យារបស់កម្ពុជាជាមួយបណ្តាប្រទេស ១៨ ផ្សេងទៀតដែលកម្ពុជានឹងត្រូវធានាឱ្យបាននូវការប្រកាន់ខ្ជាប់នូវរបបលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិជាមូលដ្ឋានរបស់ពលរដ្ឋ ជាដើម។
តំណាងរាស្ត្រអូស្ត្រាលីដើមកំណើតខ្មែររូបនេះបញ្ជាក់ថា ដោយសារតែកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស គឺជាកិច្ចសន្យាអន្តរជាតិដែលគេទទួលស្គាល់ក្នុងចំណោមប្រទេសទាំង ១៨ លើពិភពលោកបែបនេះហើយ ទើបពលរដ្ឋខ្មែរដែលរស់នៅតាមបណ្តាប្រទេសនានាជុំវិញពិភពលោក មានសិទ្ធិជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអនុវត្តនូវកិច្ចសន្យាអន្តរជាតិមួយនេះ ត្បិតរដ្ឋាភិបាលនៃប្រទេសដែលពួកគេកំពុងរស់នៅ ក៏បានផ្តល់ជំនួយដល់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាតាមរយៈនៃការបង់ពន្ធរបស់ពួកគេដែរ ដូច្នេះពួកគេត្រូវតែមានសិទ្ធិទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាអនុវត្តនូវកិច្ចព្រមព្រៀងនេះដាច់ខាត។
ការអះអាងនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាច្រានចោលនូវខ្លឹមសារ និងស្មារតីនៃកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសជាបន្តបន្ទាប់ ក្រោមហេតុផលថាកិច្ចព្រមព្រៀងនេះបានស្លាប់បាត់តាំងពី ៣០មុនមកម្ល៉េះ។
អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក ហ៊ុន សែន បានសរសេរលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីថ្ងៃទី២៣ តុលា នេះថា ទោះបីមានកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពប៉ារីស ២៣ តុលា ១៩៩១ ក៏ពិតមែន ប៉ុន្តែកិច្ចព្រមព្រៀងនេះមិនបានជួយរំលត់សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅកម្ពុជាដែលបង្កដោយភាគីកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យដែលដឹកនាំដោយ ប៉ុល ពត នោះទេ។
លោក ហ៊ុន សែន លើកឡើងថា សង្គ្រាមរ៉ាំរ៉ៃរបស់កម្ពុជាដែលបានឆេះឡើងរាប់រយឆ្នាំ មិនមែនបញ្ចប់ដោយកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពប៉ារីសនោះទេ ប៉ុន្តែត្រូវបានបញ្ចប់ដោយនយោបាយឈ្នះឈ្នះរបស់លោកប៉ុណ្ណោះ គឺនៅឆ្នាំ១៩៩៨ ដែលធ្វើឱ្យប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូលស្គាល់នូវសន្តិភាព និងភាពសម្បូរសប្បាយរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
ជាងនេះទៀត លោក ហ៊ុន សែន ក៏តែងអះអាងដដែលៗថា កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ បានស្លាប់ជាខ្មោចបាត់ទៅហើយចាប់តាំងពីកងកម្លាំងរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិបានដកចេញពីកម្ពុជាតាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ មកម្ល៉េះ។ ជាងនេះទៀត ខ្លឹមសារស្នូលរបស់កិច្ចព្រមព្រៀងនេះក៏បានបញ្ចូលទៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់កម្ពុជាអស់ហើយដែរ។
ស្ថានទូតអូស្ត្រាលីប្រចាំនៅកម្ពុជា បានសរសេរលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនកាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣ នេះថា ប្រទេសអូស្ត្រាលី ក៏ជាសហហត្ថលេខីមួយក្នុងចំណោមសហហត្ថលេខីចំនួន ១៩ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះដែរ ដែលបានជួយបញ្ចប់ជម្លោះ និងត្រួសត្រាយផ្លូវសម្រាប់កម្ពុជាឆ្ពោះទៅរកស្ថិរភាព និងការអភិវឌ្ឍ។
ស្ថានទូតអូស្ត្រាលី បញ្ជាក់ថា ស្របពេលនៃការប្រារព្ធខួបលើកទី៣២ឆ្នាំនៃកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ប្រទេសអូស្ត្រាលី សូមបញ្ជាក់ជាថ្មីនូវការគាំទ្ររបស់ខ្លួនចំពោះលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការអភិវឌ្ឍនៅកម្ពុជា ក៏ដូចជាសម្រាប់សង្គមមួយដែលពលរដ្ឋអាចបញ្ចេញទស្សនៈរបស់ពួកគេដោយសេរី និងសន្តិភាព និងជាសង្គមមួយដែលច្បាប់ និងស្ថាប័ននានាត្រូវបានការពារ និងលើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សឱ្យបានពេញលេញ។
កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស (Paris Peace Accords) គឺជាកិច្ចព្រមព្រៀងមួយស្ដីពីដំណោះស្រាយនយោបាយដើម្បីបញ្ចប់ជម្លោះនៅកម្ពុជា ដែលបានធ្វើឡើងនៅទីក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង កាលពីថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា ឆ្នាំ១៩៩១ ក្នុងគោលបំណងឈានទៅរកការបង្រួបបង្រួមជាតិ គោរពសិទ្ធិមនុស្ស ឯករាជភាព បូរណភាពទឹកដី អធិបតេយ្យភាពជាតិកម្ពុជា ដែលនៅតែមានសុពលភាព ហើយប្រទេសហត្ថលេខីមិនអាចបដិសេធនឹងកាតព្វកិច្ចនានារបស់ខ្លួនដែលបានចែងនៅក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀងនេះឡើយ៕