អ្នកស្រាវជ្រាវសង្គមដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត ជំរុញឱ្យក្រសួងមហាផ្ទៃប្រើប្រាស់មន្ត្រីដែលរកឃើញជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រឿងញៀន ធ្វើជាខ្សែរយៈក្នុងការស្រាវជ្រាវឱ្យដល់ប្រភពនៃការជួញដូរ និងផលិតគ្រឿងញៀន ដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការចាត់វិធានការទប់ស្កាត់ជនល្មើស។
អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិត និងការស្រាវជ្រាវ លោក សេក សុជាតិ ប្រាប់សារព័ត៌មាន The Cambodia Daily នៅថ្ងៃទី២៥ ធ្នូ នេះថា បញ្ហាគ្រឿងញៀននៅកម្ពុជាមិនមែនជារឿងថ្មី ហើយក៏មិនមែនជារឿងតូចដែរ។ ជាងនេះទៀត បញ្ហានេះក៏ទំនងជាជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអ្នកមានអំណាចធំៗក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល និងអ្នករកស៊ីធំៗនៅកម្ពុជាដែរ ដូច្នេះវិធានការរបស់ក្រសួងមហាផ្ទៃ ដែលបានព្យួរតួនាទី និងបណ្តេញចេញពីក្របខ័ណ្ឌចំពោះមន្ត្រីក្រោមឱវាទដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រឿងញៀននៅពេលនេះ គ្រាន់តែជាចំណាត់ការមួយជ្រុងតួចប៉ុណ្ណោះ បើប្រៀបធៀបនឹងបទល្មើសគ្រឿងញៀនដែលបានកើតមាននៅកម្ពុជាកន្លងមក។
លោក សេក សុជាតិ លើកឡើងថា ទោះចំណាត់ការនេះតូចក្តី ធំក្តី ប៉ុន្តែឱ្យតែមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលមានឆន្ទៈក្នុងការបង្ក្រាបបទល្មើសគ្រឿងញៀននេះដោយសុទ្ធចិត្ត ដោយគ្មានការរើសអើង ក្រោមគោលការណ៍ច្បាប់ មិនខ្លាចញញើតអ្នកមានអំណាច ឬសាច់ញាតិបក្ខពួកខ្លួនឯង នោះការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងគ្រឿងញៀន នឹងអាចឈានទៅដល់ការលុបបំបាត់ទាំងស្រុងជាមិនខាន ប៉ុន្តែប្រសិនបើអនុវត្តច្បាប់ដើម្បីធ្វើប្រជាភិថុតិ ឬគ្រាន់តែដើម្បីឱ្យល្អមើល ទោះវិធានការនោះធំកម្រិតណាក៏ដោយ ក៏មិនអាចលុបបំបាត់បញ្ហានេះបានដែរ។
អ្នកប្រឹក្សាយោបល់ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ផ្នត់គំនិតរូបនេះបញ្ជាក់ថា របាយការណ៍របស់ក្រសួងមហាផ្ទៃអំពីការជាប់ពាក់ព័ន្ធបទល្មើសគ្រឿងញៀនជុំវិញមន្ត្រីអនុវត្តច្បាប់បែបនេះ បង្ហាញឱ្យឃើញថា បញ្ហានេះមិនមែនធំក្នុងកម្រិតធម្មតាទេ គឺធំក្នុងកម្រិតខ្ពស់តែម្តង ព្រោះថាបើធ្វើការប្រៀបធៀបនឹងមនុស្សវិញ មានន័យថា ថ្នាំពុលមួយនេះបានជ្រាបចូលដល់បេះដូងទៅហើយ ដូច្នេះកម្រិតនៃការព្យាបាលក៏ត្រូវធ្វើឡើងក្នុងកម្រិតខ្ពស់ និងប្រុងប្រយ័ត្នជាទីបំផុតដែរ។
កាលពីថ្ងៃទី២១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ នេះ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃលោក ស សុខា បានចេញលិខិតបង្គាប់ការស្ដីពីការផ្អាកការងារបណ្ដោះអាសន្នចំពោះមន្ត្រីនគរបាលជាតិចំនួន ១៥នាក់ នៃមន្ទីរប្រឆាំងគ្រឿងញៀន ដែលមានឋានន្តរសក្តិជាវរសេនីយ៍ទោផង អនុសេនីយ៍ឯកផង និងវរសេនីយ៍ត្រីផងដែរ ដែលម្នាក់ៗមានឋានៈជានាយរងការិយាល័យផង នាយផ្នែកផង និងនាយរងផ្នែកផងដែរ ក្រោយរកឃើញថាពួកគេបានជាប់ពាក់ព័ន្ធបទល្មើសគ្រឿងញៀន។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ នៅថ្ងៃទី២២ ខែធ្នូ លោក ស សុខា ក៏បានចេញសេចក្តីសម្រេចដាច់ដោយឡែកពីគ្នាចំនួនពីរទៀតដែរ ដោយធ្វើការបណ្តេញចេញពីក្របខ័ណ្ឌមន្ត្រីនគរបាលជាតិ និងដកហូតមុខតំណែងចំពោះមន្ត្រីនគរបាលជាតិចំនួន ១១នាក់ នៅខេត្តព្រៃវែង បន្ទាប់ពីរកឃើញថា ពួកគេមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសគ្រឿងញៀន។
មន្ត្រីនគរបាលជាតិដែលត្រូវបានបណ្តេញចេញពីក្របខ័ណ្ឌមន្ត្រីនគរបាលជាតិទាំងនោះ មានឋានន្តរសក្តិជាវរសេនីយ៍ទោផង អនុសេនីយ៍ឯកផង អនុសេនីយ៍ទោផង អនុសេនីយ៍ត្រីផង ព្រឹន្ទបាលទោផង និងជាពលបាលទោផងដែរ ដែលមានឋានៈសុទ្ធតែជានាយរងដោះស្រាយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ផ្លូវគោក នាយរងការិយាល័យរដ្ឋបាល និងនាយរងផ្នែកចល័តការពារនៃការិយាល័យអន្តរាគមន៍ និងតម្រួតបទបញ្ជា ជាដើម។
ជាងនេះទៀត កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែធ្នូ លោក ស សុខា ក៏បានបណ្តេញនាយរងការិយាល័យរដ្ឋបាលសរុបនៃមន្ទីរប្រឆាំងបទល្មើសគ្រឿងញៀន លោក សួន តុសិត្យពិទូរ្យ ចេញពីក្របខ័ណ្ឌនគរបាលជាតិផងដែរ បន្ទាប់ពីរកឃើញថាមន្ត្រីរូបនេះបានពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសរក្សាគ្រឿងញៀន ហើយមន្ត្រីដែលត្រូវបានបណ្តេញចេញទាំងនោះ នឹងត្រូវកាត់ផ្តាច់ប្រាក់បៀវត្ស និងរបបឧបត្ថម្ភផ្សេងៗចាប់ពីខែមីនា ឆ្នាំ២០២៤ ខាងមុខនេះតទៅដូចគ្នាទាំងអស់។
ការព្យួរតួនាទី និងបណ្តេញមន្ត្រីនគរបាលជាតិចេញពីក្របខ័ណ្ឌនេះ ធ្វើឡើងបន្ទាប់ពីក្រសួងមហាផ្ទៃ បានដាក់ចេញនូវបទបញ្ជាធ្វើតេស្ដរកសារធាតុញៀនក្នុងកងកម្លាំងនគរបាលជាតិកាលពីពេលថ្មីៗនេះ ក្នុងនោះក៏បានរកឃើញនូវមន្ត្រីនគរបាលជាតិមួយចំនួនដែលបានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងបទល្មើសគ្រឿងញៀននេះដែរ ដូចជា ការប្រើប្រាស់ ចែកចាយ និងរក្សាទុក ជាដើម។
កាលពីថ្ងៃទី៣០ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៣ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃលោក ស សុខា បានណែនាំអង្គភាពដែលចំណុះឱ្យក្រសួងមហាផ្ទៃ រឹតបន្តឹងចំពោះបញ្ហាគ្រឿងញៀនលើមន្ត្រីរបស់ខ្លួនគ្រប់អង្គភាពថា ចំពោះអ្នកដែលមានតួនាទីភារកិច្ចជាកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ បើសិនមានការស្រាវជ្រាវរកឃើញថាមានការពាក់ព័ន្ធជាមួយការប្រើប្រាស់ និងជួញដូរគ្រឿងញៀន មិនគួររក្សាទុកនៅជាកងកម្លាំងដើម្បីបំពេញតួនាទីភារកិច្ចទៀតទេ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៣ លោក ស សុខា បានលើកឡើងថា ក្នុងរយៈពេលជាង ៣ខែចុងក្រោយនេះ សមត្ថកិច្ចបង្ក្រាបបានគ្រឿងញៀនមិនត្រឹមតែរយគីឡូក្រាមទេ គឺចូលដល់តោនឯណោះ ព្រោះថាកន្លងមក កម្ពុជាត្រូវបានប្រើជាកន្លែងផលិតគ្រឿងញៀនយកទៅប្រទេសក្រៅផង ជាកន្លែងចរាចរសម្រាប់ឆ្លងកាត់ទៅប្រទេសទីបីផងដែរ ប៉ុន្តែពេលនេះ ក្រុមឧក្រិដ្ឋជនបាននាំគ្នាមកផលិតសម្រាប់ផ្គត់ផ្គង់ទីផ្សារនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាតែម្តង៕