អតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងលោក សម រង្ស៊ី លើកឡើងថា មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចលោក ហ៊ុន សែន កំពុងបើកផ្លូវទទួលយកសង្គ្រាមមកដាក់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា កំពុងបង្កឱ្យមានសង្គ្រាមផ្ទុះឡើងក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ដោយសារលួចផ្តល់ឱ្យចិន ដាក់កងទ័ពជើងទឹករបស់គេនៅមូលដ្ឋានជើងទឹករាមរបស់កម្ពុជា។
អតីតប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក សម រង្ស៊ី សរសេរលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកនៅថ្ងៃទី១៩ មករា ថា លោក ហ៊ុន សែន បានឃុបឃិតជាមួយចិន ដោយបើកដៃឱ្យរដ្ឋាភិបាលកុម្មុយនីស្តមួយនេះយកមូលដ្ឋានជើងទឹករបស់ខ្មែរនៅតំបន់រាម ជាកន្លែងឈរជើងដោយលាក់កំបាំងពីក្រសែភ្នែកអន្តរជាតិម្តងបន្តិចៗក្រោមរូបភាពគ្រប់ទម្រង់ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ដើម្បីជួយឱ្យចិន អាចឈ្លានពានប្រទេសជិតខាង។
លោក សម រង្ស៊ី អះអាងថា ស្ថានការណ៍ក្នុងតំបន់មិនអាចកាត់ផ្ដាច់ពីការប្រែប្រួលស្ថានការណ៍ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាបានទេ ដូច្នេះការបន្តឱ្យកងទ័ពជើងទឹកចិន យកទឹកដីខ្មែរដើម្បីបង្កជាមូលដ្ឋានលាក់ទ័ពរបស់ខ្លួនបែបនេះ នឹងបង្កទៅជាវិបត្តិនយោបាយ វិបត្តិយោធា និងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចធ្ងន់ធ្ងរនៅក្នុងតំបន់ ហើយវានឹងវិវត្តទៅជាសង្គ្រាមតែម្តង ខណៈកម្ពុជាក៏នឹងរងគ្រោះពីសង្គ្រាមនេះដោយផ្ទាល់ថែមទៀត។
អតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងរូបនេះបញ្ជាក់ថា របបលោក ហ៊ុន សែន ដែលកំពុងគ្រប់គ្រងរដ្ឋាភិបាលដែលកូនប្រុសរបស់គាត់គឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដឹកនាំសព្វថ្ងៃនេះ កំពុងទាល់ច្រកទាំងនយោបាយការទូតលើពិភពលោក និងសេដ្ឋកិច្ច ដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាលជើងខ្លីមួយនេះរំពឹងតែបំណុលចិន ដើម្បីបន្តដង្ហើមមួយគ្រាៗប៉ុណ្ណោះ ចំណែកចិន ក៏នឹងមិនផ្តល់ជំនួយ ឬកម្ចីដោយទទេៗដែរ លុះត្រាតែរបបលោក ហ៊ុន សែន ព្រមធ្វើអ្វីៗគ្រប់បែបយ៉ាងតាមការចង់បានរបស់ចិនដែរ។
មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករបស់កម្ពុជា គឺមានទីតាំងនៅតំបន់រាម ដែលមានទំហំផ្ទៃដីជិត ២០០ហិកតារ (១៩០ហិកតារ) នៅភាគអាគ្នេយ៍នៃទីរួមខេត្តព្រះសីហនុ ហើយមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកនេះបានក្លាយជាកន្លែងនៃការហ្វឹកហ្វឺន និងសមយុទ្ធកងទ័ពជើងទឹករួមគ្នាប្រចាំឆ្នាំរវាងកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក ប៉ុន្តែក្រោយមក កម្ពុជាបានផ្អាកការហ្វឹកហាត់ជាមួយអាមេរិក និងបានវាយកម្ទេចអគារដែលជាជំនួយរបស់អាមេរិកនៅទីនោះផងដែរ ដោយជំនួសមកវិញនូវការសាងសង់អគារថ្មីដែលជាជំនួយរបស់ចិន និងការធ្វើសមយុទ្ធកងទ័ពជើងទឹករួមគ្នាជាមួយកងទ័ពចិនទៅវិញ។
កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ ស្ថានទូតចិន បានអះអាងថា មិត្តភាពចិន និងកម្ពុជា មានប្រវត្តិយូរអង្វែង និងរឹងមាំមិនអាចបំបែកបាន ហើយគម្រោងជួសជុលនៅមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម ដែលជាជំនួយឥតសំណងរបស់ភាគីចិន គឺជាសមិទ្ធផលផ្លែផ្កានៃការគោរពគ្នាទៅវិញទៅមក និងសមស្របតាមច្បាប់នៃប្រទេសទាំងពីរផងដែរ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ កាលពីដើមខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ អតីតរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិលោក ទៀ បាញ់ បានអះអាងក្នុងពិធីបើកការដ្ឋានសាងសង់រោងជាងជួសជុលផែសំចតនៅមូលដ្ឋានសមុទ្ររាម ក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ ថា ការបើកការដ្ឋានសាងសង់រោងជាងជួសជុលផែសំចតនេះ ក្នុងគោលដៅលើកកម្ពស់សមត្ថភាពបច្ចេកទេសលើគ្រប់វិស័យដល់កងទ័ពជើងទឹកមួយកម្រិតថែមទៀត ក្នុងស្មារតីកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ ភាពជាដៃគូយុទ្ធសាស្ត្រគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងជាគុណប្រយោជន៍ដល់សន្តិភាព ស្ថិរភាព និងវិបុលភាពនៅក្នុង និងក្រៅតំបន់។
ចំណែកនាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត លើកឡើងក្នុងពិធីខួបអនុស្សាវរីយ៍លើកទី២៨ នៃថ្ងៃបង្កើតបញ្ជាការដ្ឋានទ័ពពិសេសកាលពីថ្ងៃទី១០ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២៣ ថា រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៧ នេះ កំពុងផ្ដោតការយកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេសទៅលើការធ្វើទំនើបកម្មសមត្ថភាពកងទ័ព ដើម្បីការពារខ្លួនប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាព។ ជាក់ស្តែង កម្ពុជាកំពុងតែពង្រឹងសមត្ថភាពឱ្យកាន់តែខ្លាំងក្លាចំពោះមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករបស់ខ្លួន។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បញ្ជាក់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៧ នេះ ពង្រឹងសមត្ថភាពកងទ័ពឱ្យកាន់តែខ្លាំងក្លាទៅលើការពង្រឹងប្រព័ន្ធការពារជាតិរបស់ខ្លួនឱ្យកាន់តែសកម្ម ក្រោមការធ្វើទំនើបកម្មសំខាន់ៗ ដូចជាទំនើបកម្មរចនាសម្ព័ន្ធ ទំនើបកម្មការហ្វឹកហ្វឺន និងទំនើបកម្មគ្រឿងបំពាក់ផ្សេងៗ ជាដើម។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ សារព័ត៌មាន Financial Times បានចុះផ្សាយកាលពីចុងខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ នេះថា សហរដ្ឋអាមេរិកបានលើកឡើងថា មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាមរបស់កម្ពុជាដែលរដ្ឋាភិបាលចិន កំពុងជួយសាងសង់កំពង់ផែឡើងវិញសព្វថ្ងៃនេះ បើពិនិត្យតាមផ្កាយរណបគឺបង្ហាញថា កំពង់ផែនោះគឺមានលក្ខណៈដូចគ្នាទៅនឹងកំពង់ផែមូលដ្ឋានជើងទឹករបស់ចិននៅក្នុងប្រទេសជីប៊ូទី ដែលស្ថិតក្នុងទ្វីបអាហ្វ្រិក ដូច្នោះដែរ។
ចំណែកមន្ទីរបញ្ចកោណរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ធ្លាប់បានលើកឡើងថា ប្រវែងកំពង់ផែរាមដែលចិន បានសាងសង់សម្រាប់កម្ពុជា គឺមានសមត្ថភាពអាចឱ្យនាវាផ្ទុកយន្តហោះចិនចូលចតបាន ព្រោះថានាវាផ្ទុកយន្តហោះរបស់ចិនមានប្រវែងប្រមាណជា ៣០០ម៉ែត្រ ចំណែកប្រវែងកំពង់ផែនៅតំបន់ទ័ពជើងទឹករាម គឺមានប្រវែងប្រមាណជា ៣៣៥ម៉ែត្រដែរនោះ។
មន្ទីរបញ្ចកោណរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក បញ្ជាក់ថា បើផ្អែកតាមភស្តុតាងនានា និងភស្តុតាងជាក់ស្តែងនៃទំហំកំពង់ផែនេះ គឺមានន័យថា កំពង់ផែរាមកំពុងត្រូវបានសាងសង់ឡើងជាពិសេសដើម្បីការចតនាវាផ្ទុកយន្តហោះរបស់ចិនតែម្តង ហើយហេតុផល គឺនៅត្រង់ថា ប្រទេសកម្ពុជាគ្មាននាវាចម្បាំង ឬនាវាផ្ទុកយន្តហោះដែលមានប្រវែងរហូតត្រូវការកំពង់ផែប្រវែងជាង ៣០០ម៉ែត្រសម្រាប់សំចតនោះទេ។
កាលពីឆ្នាំ២០១៩ កាសែតអាមេរិក The Wall Street Journal បានចុះផ្សាយថា កម្ពុជា និងចិន បានចុះហត្ថលេខាជាសម្ងាត់លើកិច្ចព្រមព្រៀងមួយដែលអនុញ្ញាតឱ្យចិន មានសិទ្ធិផ្ដាច់មុខចូលទៅប្រើប្រាស់មូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមក្នុងរយៈពេល ៣០ឆ្នាំ ដោយអាចបន្តកិច្ចសន្យាឡើងវិញនៅរៀងរាល់ ១០ឆ្នាំម្ដង ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅតែបដិសេធការលើកឡើងនេះជាបន្តបន្ទាប់៕