រដ្ឋសភានឹងបើកសម័យប្រជុំវិសាមញ្ញលើកទី១ នៅព្រឹកថ្ងៃទី២១ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ ខាងមុខនេះ ដើម្បីបោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តលើការតែងតាំងលោក ហ៊ុន ម៉ានី ប្អូនប្រុសពៅនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត ជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី បន្ទាប់ពីលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បានស្នើសុំតែងតាំង។
យោងតាមខ្លឹមសារបង្ហោះនៅលើទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់លោកស្រី ឃួន សុដារី ប្រធានរដ្ឋសភា បន្ទាប់ពីបានដឹកនាំកិច្ចប្រជុំគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភានៅព្រឹកថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១៥ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ លទ្ធផលចេញពីគណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍នៃរដ្ឋសភា បានអនុម័តកោះប្រជុំរដ្ឋសភាជាវិសាមញ្ញនីតិកាលទី៧ ចំនួនពីរលើកនាពេលខាងមុខនេះ តាមសំណើពីរាជរដ្ឋាភិបាល។
តាមសេចក្តីសម្រេចរបស់គណៈកម្មាធិការអចិន្ត្រៃយ៍រដ្ឋសភា សម័យប្រជុំរដ្ឋសភាជាវិសាមញ្ញនីតិកាលទី៧ នាព្រឹកថ្ងៃទី២១ ខែកុម្ភៈ ខាងមុខនេះ មានរបៀបវារៈតែមួយ គឺការបោះឆ្នោតផ្តល់សេចក្តីទុកចិត្តលើការតែងតាំងបំពេញបន្ថែមសមាសភាពរាជរដ្ឋាភិបាលចំនួន ៣រូបរួមមាន៖
- លោក ហ៊ុន ម៉ានី ជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមុខងារសាធារណៈ
- លោក ស្រ៊ី ថាមរុង្គ ជាទេសរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកបេសកកម្មពិសេស
- លោក ប៉ែន វិបុល ជាទេសរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកបេសកកម្មពិសេស។
លោក ហ៊ុន ម៉ានី នឹងក្លាយជារដ្ឋមន្ត្រីទី១១ ដែលមានឋានៈជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីក្នុងរដ្ឋាភិបាលអាណត្តិទី៧ ដឹកនាំដោយលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត។ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ១០រូបនាពេលបច្ចុប្បន្នមាន៖
- លោក នេត សាវឿន ត្រូវជាបងប្អូនថ្លៃជីដូនមួយ
- លោក អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន
- លោក សុខ ចិន្តាសោភា
- លោក វង្សី វិសុទ្ធ
- លោក កើត រិទ្ធ
- លោក សាយ សំអាល់
- លោក ទៀ សីហា
- លោក ស សុខា
- លោក ហង់ ជួនណារ៉ុន
- លោក ស៊ុន ចាន់ថុល។
លោក ហ៊ុន ម៉ានី ត្រូវបានតែងតាំងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមុខងារសាធារណៈ ដើម្បីបន្តតំណែងពីលោក ព្រុំ សុខា ដែលត្រូវបានតែងតាំងជាទេសរដ្ឋមន្ត្រីទទួលបន្ទុកបេសកកម្មពិសេស។ លោក ហ៊ុន ម៉ានី កើតនៅថ្ងៃទី២៧ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៨២។ លោកជាកូនប្រុសពៅរបស់អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក ហ៊ុន សែន។ មុនទទួលបានតំណែងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមុខងារសាធារណៈ លោក ហ៊ុន ម៉ានី ជាសមាជិករដ្ឋសភាដោះដូរចាប់តាំងពីឆ្នាំ២០១៣ មក និងជាប្រធានសហភាពសហព័ន្ធយុវជនកម្ពុជាផងដែរ។
ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍លើកឡើងថា មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ ១០រូបដែលលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត តែងតាំងឱ្យធ្វើជាឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីក្រោមលោកនោះ គឺសុទ្ធតែជាមន្ត្រីដែលធ្លាប់បម្រើការងារក្នុងប្រព័ន្ធនយោបាយ «ឯងជួយអញ អញជួយឯង» ពីឪពុកលោក ដែលអង់គ្លេសហៅថា political mutualism, clientelism និង patronage។
ប្រភពដដែលបានលើកឡើងថា ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី ៧នាក់ក្នុងចំណោមឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រីទាំង ១០នាក់ សុទ្ធតែមានចំណងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយគ្នាទៅវិញទៅមក និងជាមួយលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត តាមរយៈចំណងជំនួញអាជីវកម្មក្តី ចំណងអាពាហ៍ពិពាហ៍ក្តី ឬចំណងសាច់ឈាមនឹងគ្នាក្តី។
អ្នកវិភាគថា អំណាចនិងញាតិសន្តានដ៏ជិតដិតហ៊ុមព័ទ្ធចាក់ស្រេះបែបនេះ ដែលភាសាអង់គ្លេសហៅថា nepotism និង cronyism គឺជាប្រផ្នូលអាក្រក់សម្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលនឹងដូចពាក្យគេថា សែស្រឡាយលួចជាតិ ហៅថា kleptocrats។
ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍លើកឡើងថា ប្រទេសកម្ពុជានៅពេលនេះប្រៀបដូចជាក្រុមហ៊ុនឯកជនមួយរបស់គ្រួសារអ្នកមានអំណាចអ៊ីចឹង ព្រោះពួកគេបានដោះដូរ និងតែងតាំងកូនៗរបស់ពួកគេឱ្យជំនួសតំណែងខ្លួនតាមអំពើចិត្ត ខណៈធនធានមនុស្សដែលមានសមត្ថភាពជាច្រើន មិនមានឱកាសចូលទៅដឹកនាំបម្រើជាតិឡើយ។
ក្រោយពីលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ប្រកាសឡើងកាន់តំណែងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីបន្តពីលោក ហ៊ុន សែន ដែលជាឪពុក កូនៗនៃមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលក្នុងគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាជាច្រើនទៀត ក៏ត្រូវប្រកាសតែងតាំងឱ្យបន្តតំណែងពីឪពុកជាបន្តបន្ទាប់ដែរ ដូចជា លោក ស សុខា កាន់តំណែងជំនួសលោក ស ខេង លោក ទៀ សីហា ជំនួសតំណែងលោក ទៀ បាញ់ និងអ្នកស្រី ជា សិរី ជំនួសតំណែងលោក ជា ចាន់តូ កាន់តំណែងជាអគ្គទេសាភិបាលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជា ជាដើម។
ក្រៅពីការរៀបចំតែងតាំងឱ្យជំនួសតំណែងឪពុក កូនៗមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ផ្សេងទៀតក៏ត្រូវបានតែងតាំងឱ្យកាន់តំណែងតាមក្រសួងស្ថាប័ននានាដែរ ស្របពេលដែលឪពុករបស់ពួកគេក៏កំពុងកាន់មុខនាទីសំខាន់ៗតាមក្រសួងស្ថាប័នដែរនោះ ដូចជា លោក ឌិត ទីណា កូនប្រុសអតីតប្រធានតុលាការកំពូលលោក ឌិត មុន្ទី កាន់តំណែងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ លោក សាយ សំអាល់ កូនប្រុសរបស់លោក សាយ ឈុំ កាន់តំណែងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ និងកូនប្រសាប្រុសលោក ជា សុផារ៉ា គឺលោក អ៊ាង សុផល្លែត កាន់តំណែងជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន ជាដើម ហើយកូនៗមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលទាំងនេះគឺសុទ្ធសឹងតែជាសាច់ញាតិប្រទាក់ក្រឡាគ្នាពីពួកគេទាំងអស់។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ សមាគមអ្នកសារព័ត៌មានកម្ពុជា ខេមបូចា បានលាតត្រដាងក្នុងសេចក្តីរាយការណ៍ស៊ើបអង្កេតមួយកាលពីពេលកន្លងទៅថា ពួកគេបានរកឃើញសែស្រឡាយបក្ខពួករបស់លោក ហ៊ុន សែន ជាច្រើននាក់តាមរយៈបញ្ជីឈ្មោះបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្ររបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលមានរហូតដល់ទៅជិត ១ភាគ៤ ដែលត្រូវបានដាក់ឱ្យឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រសម្រាប់ការបោះឆ្នោតកាលពីខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៣ កន្លងទៅនោះ។
សេចក្តីរាយការណ៍នោះបង្ហាញថា តាមរយៈបញ្ជីឈ្មោះផ្លូវការនៃបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រសម្រាប់ការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣ គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានរៀបចំសាច់ញាតិរបស់ខ្លួនឱ្យឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រយ៉ាងប្រទាក់ក្រឡាចាក់ស្រេះគ្នា ដើម្បីចូលទៅដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលថ្មីដែលនឹងចាត់ចែងដោយលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ខណៈមន្ត្រីតាមស្ថាប័នជាន់ខ្ពស់នានា ត្រូវគេឃើញថាត្រូវស្ថិតក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់អ្នកស្រី ប៊ុន រ៉ានី និងលោក ហ៊ុន សែន ផងដែរ ដែលមានន័យថា ឪពុកម្ដាយគ្រប់គ្រងមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ចាស់ៗ ចំណែកកូនគ្រប់គ្រងកូនដែលទើបនឹងត្រូវតែងតាំងថ្មី។
មាត្រា១ នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញចែងថា ប្រទេសកម្ពុជាជាព្រះរាជាណាចក្រដែលប្រតិបត្តិតាមលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ សេរីពហុបក្ស ប៉ុន្តែរាជាណាចក្រនេះក្រោមការត្រួតត្រាដាច់មុខដោយលោក ហ៊ុន សែន អស់រយៈពេលជាង ៤០ឆ្នាំ ត្រូវគេមើលឃើញថា ដែនដីសុវណ្ណភូមិមួយនេះកំពុងធ្លាក់ទៅក្នុងការគ្រប់គ្រងតាមបែបគ្រួសារនិយម សន្តតិវង្ស ដូចប្រទេសកុម្មុយនីស្តផ្ដាច់ការកូរ៉េខាងជើងទៅហើយសព្វថ្ងៃនេះ៕