ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន លោក Ferdinand Romualdez Marcos Jr. បានប្រាប់សភាអូស្ត្រាលី នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី២៩ ខែកុម្ភៈ នេះថា ប្រទេសរបស់លោកនៅពេលនេះកំពុងស្ថិតនៅលើសមរភូមិនៃការប្រយុទ្ធតស៊ូមួយដើម្បីសន្តិភាពក្នុងតំបន់។
ការថ្លែងរបស់ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន ធ្វើឡើងក្រោយពីលោកទទួលបានព័ត៌មានពីកងទ័ពឆ្មាំល្បាតសមុទ្រហ្វីលីពីន ថា នាវាចម្បាំងចិន នៅក្នុងដែនទឹកនៃសមុទ្ររបស់ហ្វីលីពីន អាចមានដល់ទៅ ៥០គ្រឿង។
លោក Marcos Jr. បានប្រាប់សមាជិកសភាអូស្ត្រាលី ថា ហ្វីលីពីន បច្ចុប្បន្នកំពុងស្ថិតនៅលើសមរភូមិប្រឆាំងនឹងសកម្មភាពដែលកំពុងបំផ្លាញដល់សន្តិភាពស្ថិរភាពក្នុងតំបន់ ព្រមទាំងគំរាមកំហែងដល់ភាពរុងរឿងនៅក្នុងតំបន់ ហើយសម្រាប់រូបលោកមិនត្រូវការសន្តិភាពពីអ្នកឈ្លានពានឡើយ។
លោកបានប្ដេជ្ញាថានឹងប្រកាន់ជំហរម៉ឺងម៉ាត់ក្នុងការការពារអធិបតេយ្យជាតិរបស់ហ្វីលីពីន។
លោក Marcos Jr. បានបញ្ជាក់ថា លោកនឹងមិនអនុញ្ញាតឱ្យមហាអំណាចមួយនេះដណ្ដើមយកអធិបតេយ្យទឹកដីរបស់ហ្វីលីពីន បានឡើយសូម្បីតែមួយចំអាម។
លោកបន្ថែមថា បញ្ហាដែលកំពុងប្រឈមគឺជាបញ្ហាដ៏លំបាកមួយ ប៉ុន្តែហ្វីលីពីន មានការប្ដេជ្ញាចិត្តប្រឈមនឹងការលំបាកនេះ ហើយនឹងមិនចុះញ៉មដាច់ខាត។
បើតាមទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន AFP អាជ្ញាធរហ្វីលីពីន នៅក្នុងសប្ដាហ៍នេះបានអះអាងពីការប្រទះឃើញនាវាចម្បាំងចិនជាច្រើនគ្រឿងនៅជុំវិញតំបន់ថ្មប៉ប្រះទឹកមានវិវាទ Scarborough Shoal ដែលចិនអះអាងថាបានគ្រប់គ្រងតាំងពីឆ្នាំ២០១២ មក ប៉ុន្តែកាលពីឆ្នាំ២០១៦ មជ្ឈត្តការអន្តរជាតិជាស្ថាប័នយុត្តិធម៌អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលមានយុត្តាធិការលើដែនជម្លោះសមុទ្រ បានបើកសំណុំរឿងនេះដែលប្ដឹងដោយរដ្ឋាភិបាលអតីតប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន ណយ ណយ អាគីណូ ប៉ុន្តែភាគីចិនមិនបានចូលខ្លួនមកការពារក្ដីនេះទេ។ ទីបំផុត តុលាការអន្តរជាតិនេះសម្រេចដោយកាត់ក្ដីកំបាំងមុខភាគីចិន ហើយសម្រេចឱ្យហ្វីលីពីន មានសិទ្ធិចូលទៅតំបន់ជម្លោះនោះ ដោយការធ្វើអាជីវកម្មផ្សេងៗតាមច្បាប់សមុទ្រអន្តរជាតិ។
យ៉ាងណា ចិនដែលមិនចូលខ្លួនតាមដីកាកោះរបស់មជ្ឈត្តការអន្តរជាតិ បានទាត់ចោលសាលដីកានេះ ដោយវាយប្រហារថា តុលាការនេះពុំមានសិទ្ធិ និងសមត្ថកិច្ចសម្រេចការកាត់ក្ដីសំណុំរឿងជម្លោះដែនទឹករបស់ចិន និងហ្វីលីពីន នោះទេ។ ក្រុងប៉េកាំង ថាវាជាជម្លោះប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលត្រូវដោះស្រាយតាមយន្តការទ្វេភាគី។
រយៈពេលចុងក្រោយនេះ ដោយសារជម្លោះដែនសមុទ្រជាមួយចិន កាន់តែតានតឹង ហើយក្រុងប៉េកាំង នៅបន្តបំពានដែនទឹករបស់ហ្វីលីពីន បាននាំឱ្យក្រុងម៉ានីល សម្រេចប្រឈមមុខនឹងមហាយក្សចិន ទាំងកងទ័ព ទាំងការទូត រហូតដល់កាត់បន្ថយទំនាក់ទំនងពាណិជ្ជកម្មទៀតផង។
កាលពីចុងឆ្នាំ២០២៣ រដ្ឋាភិបាលហ្វីលីពីន សម្រេចទម្លាក់ចោលការខ្ចីប្រាក់ពីប្រទេសចិន ដែលយកមកស្ថាបនាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធផ្លូវថ្នល់ និងផ្លូវរថភ្លើងល្បឿនលឿនចំនួន ៣ខ្សែ ដែលចិនបានឱ្យខ្ចីក្នុងអំឡុងប្រទេសហ្វីលីពីន ស្ថិតនៅក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ដ្រូឌ្រីងហ្គូ ឌូទើតេ ដែលជាប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន កាន់អំណាចរយៈពេល ៦ឆ្នាំ តែបុរសខ្លាំងនេះត្រូវចោទថាជាមេដឹកនាំក្រោមឥទ្ធិពលចិន ឬអាយ៉ងចិន។
ហ្វីលីពីន អាចជាប្រទេសទី១ ក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែលសម្រេចលែងខ្ចីប្រាក់ពីប្រទេសចិន ក្នុងគម្រោងផ្លូវមួយខ្សែក្រវាត់មួយរបស់ចិន Belt and Road Initiative។
រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងដឹកជញ្ជូននៃប្រទេសហ្វីលីពីន Jaime Bautista បានប្រាប់អ្នកសារព័ត៌មានថា ការសម្រេចទម្លាក់ចោលគម្រោងខ្ចីប្រាក់ពីចិន ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលថ្មីសិក្សាឡើងវិញថាមិនចាំបាច់ខ្ចីប្រាក់ពីចិន ទៀតឡើយ។ លោករដ្ឋមន្ត្រីថា គណៈរដ្ឋមន្ត្រីរបស់លោក Ferdinand Marcos Jr. បានសម្រេចថា ត្រូវទម្លាក់គម្រោងផ្លូវមួយខ្សែក្រវាត់មួយរបស់ចិន។ បើដូចនេះមានន័យថា គម្រោងផ្លូវមួយខ្សែក្រវាត់មួយរបស់ចិន ត្រូវបានលុបចោល ហើយក៏លែងបន្តខ្ចីប្រាក់ពីចិន ទៀតដែរ។
តែបើយោងតាមសារព័ត៌មានអាល្លឺម៉ង់ DW ក្នុងអាណត្តិរបស់លោក Marcos Jr. ឃើញថា ទាំងក្រុងម៉ានីល និងក្រុងប៉េកាំង សម្រេចបន្ថយកិច្ចសហប្រតិបត្តិការជាច្រើនជាមួយគ្នា ព្រោះតែជម្លោះដែនសមុទ្ររវាងប្រទេសទាំងពីរកាន់តែតានតឹងឡើង។
ចាប់តាំងពីលោក Marcos ចូលកាន់តំណែងប្រធានាធិបតីនៅថ្ងៃទី៣០ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២២ ជំនួសលោក ឌូទើតេ ដែលចូលនិវត្តន៍ គេសង្កេតឃើញភាពតានតឹងជុំវិញជម្លោះដែនសមុទ្រចិនខាងត្បូងរវាងប្រទេសហ្វីលីពីន និងចិន កាន់តែកើនឡើង រហូតក្រុងម៉ានីល សម្រេចស្នើសុំសហរដ្ឋអាមេរិកបញ្ជូនទ័ពមកដាក់ពង្រាយនៅលើកោះមួយចំនួននៅក្នុងដែនទឹកនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដូចជានៅប្រជុំកោះស្ព្រាតលី លើដែនទឹកដែលហ្វីលីពីន អះអាងថាជារបស់ខ្លួន។
លោកប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន បានប្រកាសថា សេចក្ដីសម្រេចរបស់សាលាក្ដីអន្តរជាតិដែលគេហៅថាអាជ្ញាកណ្ដាលនៃមជ្ឈត្តការអន្តរជាតិឆ្នាំ២០១៦ ដែលសម្រេចឱ្យហ្វីលីពីន មានសិទ្ធិចូលទៅគ្រប់គ្រងប្រជុំកោះមួយចំនួននៅក្នុងតំបន់ប្រជុំស្ព្រាតលី គឺត្រូវតែអនុវត្ត ទោះក្រុងប៉េកាំង ជំទាស់ក៏ដោយនោះ។
បច្ចុប្បន្ន កងទ័ព និងនាវាចម្បាំងសហរដ្ឋអាមេរិក កំពុងធ្វើសកម្មភាពនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ហើយកងទ័ពម៉ារីនរបស់ប្រទេសមហាអំណាចនេះ ក៏បានដាក់ពង្រាយរួចស្រេចហើយនៅបណ្ដាដែនកោះរបស់ហ្វីលីពីន នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង និងកោះមួយចំនួននៅក្បែរកោះតៃវ៉ាន់៕