រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក លោក Antony Blinken បាននិយាយនៅថ្ងៃអង្គារ ទី១៩ មីនា ថា សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែបន្តប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការប្ដេជ្ញាចិត្តយ៉ាងរឹងមាំដូចដែក ដើម្បីជួយការពារសម្ព័ន្ធមិត្តយូរអង្វែងរបស់ខ្លួន គឺប្រទេសហ្វីលីពីន ដែលកំពុងតស៊ូប្រឆាំងជម្លោះនឹងចិន ករណីនៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង។ នេះបើតាមការចេញផ្សាយដោយទីភ្នាក់ងារព័ត៌មាន AFP នាថ្ងៃអង្គារ ទី១៩ ខែមីនា។
លោក Antony Blinken បានបញ្ជាក់ដូចនេះនៅទីក្រុងម៉ានីល គឺជាការបំពេញទស្សនកិច្ចលើកទី២របស់លោក គិតចាប់តាំងពីប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន លោក Ferdinand Marcos Jr បានឡើងកាន់អំណាចកាលពីឆ្នាំ២០២២។
ការបញ្ជាក់ពីការប្ដេជ្ញាចិត្តនេះ ធ្វើឡើងក្រោយឧប្បត្តិហេតុបានកើតមានជាបន្តបន្ទាប់រវាងនាវាហ្វីលីពីន និងនាវារបស់ចិន នៅក្បែរតំបន់មានជម្លោះក្នុងសមុទ្រចិនខាងត្បូង។ ក្នុងនោះមានទាំងហេតុការណ៍បុកគ្នា ប៉ះទង្គិចដោយបាញ់ទឹកដាក់គ្នា តែភាគច្រើននាវាចិន ច្រើនបាញ់ទឹកលើនាវាហ្វីលីពីន មុន។
ថ្លែងក្នុងសន្និសីទសារព័ត៌មានរួមគ្នាជាមួយសមភាគីហ្វីលីពីន លោក Enrique Manalo លោក Blinken បានលើកឡើងថា ផ្លូវទឹកនៃសមុទ្រចិនខាងត្បូង សំខាន់ចំពោះសន្តិសុខ និងសេដ្ឋកិច្ចរបស់ហ្វីលីពីន ប៉ុន្តែវាក៏សំខាន់ទៀតនោះចំពោះផលប្រយោជន៍នៃតំបន់ទាំងមូល ដែលសហរដ្ឋអាមេរិក និងពិភពលោកមានចំណែកផងដែរ។
តាមរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក បន្តឈរនៅជាមួយហ្វីលីពីន និងប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការប្ដេជ្ញាចិត្តយ៉ាងរឹងមាំក្នុងការការពារជាតិ ដូចមានការកំណត់ក្រោមសន្ធិសញ្ញាការពារគ្នាទៅវិញទៅមក។
ការបំពេញទស្សនកិច្ចរបស់ប្រមុខការទូតអាមេរិក ធ្វើឡើងនៅមុនកិច្ចប្រជុំកំពូលត្រីភាគីនៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន នាខែមេសា ខាងមុខនេះរវាងប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ចូ បៃដិន ប្រធានាធិបតីហ្វីលីពីន Ferdinand Marcos Jr និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីជប៉ុន លោក Fumio Kishida។
ប្រកាសពីគម្រោងកិច្ចប្រជុំកំពូលខាងលើនេះ សេតវិមានបាននិយាយថា មេដឹកនាំទាំង៣ នឹងជំរុញចក្ខុវិស័យរួមស្ដីពីតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកមួយដែលសេរី និងបើកចំហ។
លោកប្រមុខការទូតអាមេរិក កំពុងតែស្ថិតនៅរដ្ឋធានីម៉ានីល នៃប្រទេសហ្វីលីពីន គឺជាដំណើរទស្សនកិច្ចមួយមានរយៈពេលខ្លីនៅតំបន់អាស៊ី ដែលមានគោលដៅពង្រឹងការគាំទ្ររបស់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន សម្រាប់បណ្តាសម្ព័ន្ធមិត្តក្នុងតំបន់។ តែជាមួយគ្នានេះ ចិន បានប្រតិកម្មថា សហរដ្ឋអាមេរិកមិនមានសិទ្ធិអ្វីមកជ្រៀតជ្រែកក្នុងបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូងឡើយ។
ការថ្លែងរបស់លោក Lin Jian អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិន ជាការឆ្លើយតបរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក លោក Antony Blinken។
លោក Lin Jian អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសចិន បាននិយាយថា សហរដ្ឋអាមេរិកមិនមែនជាភាគីក្នុងបញ្ហាសមុទ្រចិនខាងត្បូង ហើយមិនមានសិទ្ធិមកជ្រៀតជ្រែកក្នុងបញ្ហាវិវាទដែនសមុទ្រដែលជារឿងរវាងចិន និងហ្វីលីពីន នោះទេ។
លោក Lin Jian បញ្ជាក់ថា កិច្ចសហប្រតិបត្តិការយោធារវាងអាមេរិក និងហ្វីលីពីន មិនត្រូវប៉ះពាល់ដាច់ខាតចំពោះអធិបតេយ្យ ព្រមទាំងសិទ្ធិ និងផលប្រយោជន៍របស់ប្រទេសចិន នៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ដោយព្រមានថា ចិននឹងបន្តចាត់វិធានការចាំបាច់ ដើម្បីប្ដេជ្ញាការពារដែនទឹក ព្រមទាំងសិទ្ធិ និងផលប្រយោជន៍ដែនសមុទ្ររបស់ខ្លួន ហើយរក្សាការពារសុខសន្តិភាព និងស្ថិរភាពនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង។
តើអនាគតចិន អាចដណ្ដើមកាន់កាប់ផ្ដាច់មុខសមុទ្រចិនខាងត្បូងបានដែរឬទេ?
សមុទ្រចិនខាងត្បូង ស្ថិតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ ប៉ុន្តែវាមានផ្ទៃសមុទ្រ ៣លាន ៥សែនគីឡូម៉ែត្រក្រឡា។ សមុទ្រចិនខាងត្បូង ធ្លាក់ក្នុងជម្លោះប្រទាញប្រទង់រវាងប្រទេសចិន និងប្រទេសចំនួន៥ នៅក្នុងសមាគមអាស៊ាន រាប់ទាំងកោះតៃវ៉ាន់ ផងដែរ ជាច្រើនទសវត្សមកហើយ។
ប្រទេស ៥ នៅក្នុងសមាគមអាស៊ាន ដែលកំពុងមានជម្លោះសមុទ្រចិនខាងត្បូង គឺហ្វីលីពីន វៀតណាម ម៉ាឡេស៊ី ឥណ្ឌូនេស៊ី និងប្រ៊ុយណេ។
សម្រាប់ប្រទេសហ្វីលីពីន និងវៀតណាម មានជម្លោះតានតឹងជាមួយចិន ជាញឹកញាប់បំផុតរហូតដល់អូសនាវាល្បាត នាវាចម្បាំង ប្រឈមមុខដាក់គ្នាទៀតផង ជាពិសេសប្រទេសហ្វីលីពីន និងចិន។ នៅពេលដែលសមុទ្រដ៏ធំល្វឹងល្វើយនេះជាផ្លូវនាវាចរណ៍អន្តរជាតិ សហរដ្ឋអាមេរិក ជប៉ុន ឥណ្ឌា អូស្ត្រាលី អាល្លឺម៉ង់ បារាំង តែងតែបញ្ចេញប្រតិកម្មប្រឆាំងនឹងចិន ហើយរហូតដល់ពួកគេបញ្ជូននាវាបើកឆ្លងកាត់ទៀតផង។
សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក អូស្ត្រាលី ប្រកាសដាច់ខាតហើយទោះកាលៈទេសៈណាក៏ដោយ មិនឱ្យចិន គ្រប់គ្រងផ្ដាច់មុខបានឡើយ។ ចុងក្រោយនេះ ប្រទេសហ្វីលីពីន ចងសម្ព័ន្ធភាពជាមួយនឹងសហរដ្ឋអាមេរិក កាណាដា ជប៉ុន និងអូស្ត្រាលី ដើម្បីឱ្យហ្វីលីពីន ពឹងពាក់កម្លាំងយោធារបស់ប្រទេសនេះមកជួយហ្វីលីពីន បើសង្គ្រាមចិន និងហ្វីលីពីន ផ្ទុះឡើងនោះ។
ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកគ្រប់ជំនាន់ទាំងអស់តែងតែបញ្ជាក់ថា សមុទ្រចិនខាងត្បូងជាផ្លូវនាវាចរណ៍អន្តរជាតិ គឺប្រទេសចិន គ្មានសិទ្ធិគ្រប់គ្រងផ្ដាច់មុខបានឡើយ។ សហរដ្ឋអាមេរិកព្រមានថា ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ក៏មានសិទ្ធិការពារផ្លូវនាវាចរណ៍អន្តរជាតិនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូងផងដែរ។
ករណីនេះហើយដែលចិន ចេះតែប្រតិកម្មចោទអាមេរិកថាជាប្រទេសនៅក្រៅតំបន់ លូកដៃចូលជម្លោះប្រទេសនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ទីក្រុងប៉េកាំង ទទូចផង ព្រមានផង ឱ្យអាមេរិកបញ្ឈប់ជាបន្ទាន់ការធ្វើសកម្មភាពបែបនេះ ប៉ុន្តែអ្នកសង្កេតការណ៍ព្រមានថា សហរដ្ឋអាមេរិក និងពួកបស្ចិមប្រទេស មិនអាចឱ្យចិន ប្រើសិទ្ធិផ្ដាច់មុខនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង បានឡើយ ទោះចិនបង្កសង្គ្រាមក៏ដោយនោះ៕