នាយករដ្ឋមន្ត្រីថ្មីតត្រកូល លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត លើកឡើងថា អភិក្រមទាំង ៥ ពីអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីលោក ហ៊ុន សែន ដែលជាឪពុក នៅតែមានតម្លៃក្នុងការដាស់តឿនថ្នាក់ដឹកនាំ និងមន្ត្រីគ្រប់កម្រិត ឱ្យពិនិត្យ និងកែលម្អខ្លួនឱ្យស័ក្តិសមជាមន្ត្រីបម្រើប្រជាពលរដ្ឋ។
កូនប្រុសស្នងអំណាចពីលោក ហ៊ុន សែន គឺលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត លើកឡើងក្នុងពិធីបិទសន្និបាតបូកសរុបការងារឆ្នាំ២០២៣ និងលើកទិសដៅការងារសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៤ នៃក្រសួងមុខងារសាធារណៈ កាលពីថ្ងៃទី០៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ ថា ប្រសិនបើមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលបោះបង់ចោលអភិក្រមទាំង ៥ នេះ នោះមានន័យថា មន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលនឹងមិនបានដឹងពីចំណុចខ្សោយរបស់ខ្លួននៅកន្លែងណានោះទេ ហើយការបោះចោលអភិក្រមនេះ គឺស្មើនឹងការបរាជ័យដែលជាហេតុអាចធ្វើឱ្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជារលំរលាយបានដែរ។
លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត អំពាវនាវឱ្យសមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់ ប្រកាន់យកអភិក្រមនេះឲ្យខ្ជាប់ខ្ជួន ដោយធ្វើសម្រាប់ទាំងខ្លួនឯងផង ទាំងស្ថាប័នរបស់ខ្លួនផង ដើម្បីស្វ័យទិតៀន ឬដាក់ខ្លួនឱ្យមហាជនរិះគន់រាល់ចំណុចអវិជ្ជមាននានា ដើម្បីសម្អាតកាយ វាចា និងចិត្តឱ្យស័ក្ដិសមជាមន្ត្រីរាជការ ដើម្បីលុបបំបាត់នូវទង្វើអសកម្ម ដូចជា អំពើពុករលួយ បក្សពួកនិយម ដើម្បីដាក់វិន័យរាល់កំហុសឆ្គង និងដើម្បីវះកាត់ គឺការដកតំណែងលើអ្នកប្រព្រឹត្តខុសជាកំហិតផងដែរ។
គួរកត់សម្គាល់ថា ពាក្យ ស្វ័យទិតៀន ធ្លាប់តែឮញឹកញាប់នៅក្នុងសម័យខ្មែរក្រហម។
គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលមានលោក ហ៊ុន សែន ជាមេដឹកនាំបន្ទាប់ពីត្រូវបានកងទ័ពវៀតណាមលើកបន្តុបកាលពីឆ្នាំ១៩៨៥ ត្រូវគេមើលឃើញថា គណបក្សនេះដឹកនាំប្រទេសតាមរបៀបឧទ្ទាមទ័ពព្រៃ ជាជាងការអនុវត្តច្បាប់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដូចជា រដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់អន្តរជាតិ និងច្បាប់ផ្សេងៗជាច្រើនដទៃទៀត ក្នុងនោះគេក៏រកឃើញដែរថា អ្នកដែលប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋសុទ្ធសឹងតែទទួលបានការតែងតាំងជាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ក្នុងបក្សកាន់អំណាច និងក្នុងជួររដ្ឋាភិបាលរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាទាំងអស់កន្លងមក។
ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង គេឃើញមានលោក ហ៊ុយ ពិសិដ្ឋ និងលោក ហ៊ីង ប៊ុនហៀង ដែលជាប្រធាន និងជាអនុប្រធានកងអង្គរក្សពិសេសរបស់លោក ហ៊ុន សែន ដែលរងនូវការចោទប្រកាន់ថាបានវាយប្រហារដោយគ្រាប់បែកដៃលើហ្វូងបាតុករនៅក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ នាថ្ងៃទី៣០ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩៩៧ កន្លងទៅ ក៏ត្រូវបានលោក ហ៊ុន សែន តែងតាំងជាមន្ត្រីកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធជាន់ខ្ពស់ក្នុងជួរគ្នីគ្នាគាត់ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះដែរ។
លើសពីនេះទៀត ក្រុមឧកញ៉ាដែលជាឧក្រិដ្ឋជនព្រៃឈើ ក៏ត្រូវបានលោក ហ៊ុន សែន តែងតាំងឱ្យកាន់តំណែងខ្ពស់ៗក្នុងជួរបក្សកាន់អំណាចដែរ ដូចជា ឧកញ៉ា លី យ៉ុងផាត់ ហៅស្តេចកោះកុង កាន់តំណែងជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភា ឧកញ៉ា ទ្រី ភាព ហៅស្តេចគ្រញូង ត្រូវបានតែងតាំងជាសមាជិកគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាចុះជួយខេត្តកំពង់ធំ ឧកញ៉ា មិក សាផាណារេត ហៅឧកញ៉ាជ័យ ត្រូវបានតែងតាំងជាទីប្រឹក្សាលោក ហ៊ុន សែន ជាដើម។
ក្រៅពីនោះ ឧកញ៉ា លីម ប៊ុណ្ណា ហៅឧកញ៉ា ខ្នា ត្រូវបានតែងតាំងជាជំនួយការលោក ហ៊ុន សែន លោក ចាប សារ៉ន ដែលល្បីល្បាញខាងរកស៊ីឈើខុសច្បាប់ក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ ត្រូវបានដំឡើងឋានន្តរស័ក្ដិពីវរសេនីយ៍ឯកទៅជាឧត្តមសេនីយ៍ត្រី។ បន្ថែមលើនេះទៀត លោក ហ៊ុន សែន ក៏បានតែងតាំងអ្នកស្រី ជា រដ្ឋា ដែលជាទណ្ឌិតកំពុងស្ពាយទោស ជាទីប្រឹក្សាកាលពីពេលថ្មីៗនេះថែមទៀត ខណៈមហាសេដ្ឋីដើមកំណើតចិនចូលសញ្ជាតិខ្មែរឈ្មោះ ចេន ហ្ស៊ី (Chen Zhi) ដែលរដ្ឋអំណាចចិន តាមចាប់ខ្លួន ក៏ត្រូវបានលោក ហ៊ុន សែន តែងតាំងធ្វើជាទីប្រឹក្សារបស់គាត់សព្វថ្ងៃនេះផងដែរ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ អតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងលោក សម រង្ស៊ី ធ្លាប់បានលើកឡើងកាលពីពេលកន្លងទៅថា ប្រទេសកម្ពុជាបានក្លាយទៅជាឋានសួគ៌ដ៏សុខសាន្តសម្រាប់ក្រុមចោរ និងឧក្រិដ្ឋជនគ្រប់ប្រភេទដែលមករស់នៅក្រោមការការពារពីរដ្ឋអំណាចពុករលួយ ដែលកំពុងគ្រប់គ្រង និងកាច់ចង្កូតដោយលោក ហ៊ុន សែន សព្វថ្ងៃនេះ។
កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែកុម្ភៈ ឆ្នាំ២០២៤ អង្គការ Freedom House បានចាត់ទុកកម្ពុជាជាប្រទេសផ្ដាច់ការមួយក្នុងចំណោមប្រទេសផ្ដាច់ការធំៗ ៥ ផ្សេងទៀត រួមមាន ភូមា ចិន និងរុស្សី ជាដើម ដែលប្រើវិធានការគាបសង្កត់សិទ្ធិសេរីភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ខណៈពិន្ទុស្ដីពីនីតិរដ្ឋរបស់កម្ពុជាសម្រាប់ឆ្នាំ២០២៣ ក៏ស្ថិតនៅក្បែរបាតតារាងដែរ គឺជាប់លេខ១៤១ ក្នុងចំណោម ១៤២ប្រទេស ដោយសារតែគេរកឃើញថា កម្ពុជាធ្វើឱ្យធ្លាក់ចុះនូវការអនុវត្តច្បាប់របស់ខ្លួនធ្ងន់ធ្ងរកន្លងមក។
ដំណើរការប្រព្រឹត្តទៅតាមមុខងារក្នុងស្ថាប័នជាតិនៃរាជរដ្ឋាភិបាលពីការតែងតាំង ជ្រើសតាំងមុខតំណែងមន្ត្រីគ្រប់ជាន់ថ្នាក់នាបច្ចុប្បន្ននេះ មានពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួនងឿងឆ្ងល់ ហើយសាកសួរតាមបណ្ដាញសង្គមថា តើស្តេចសោយរាជ្យដើម្បីអ្វី? អ្នកខ្លះឆ្លើយថា ស្តេចសោយរាជ្យដើម្បីរស់!
ចំណែកឯរឿងគំនិតបង្កើតអភិក្រមប្រាំប្រការដែលចែងថា ឆ្លុះកញ្ចក់ ងូត ឬមុជទឹក ដុសក្អែល ព្យាបាល វះកាត់ នោះ ជាគំនិតល្អហើយ ប៉ុន្តែសាធារណជនខ្មែរសួរថា នាហ្មឺន មន្ត្រី អ្នករាជការខ្មែរសុទ្ធ ឬខ្មែរកាត់ក្នុងស្ថាប័នរដ្ឋទាំងអស់សព្វថ្ងៃនេះ ធ្វើបាន ឬមិនបាន បើអ្នកទាំងនោះសុទ្ធតែសមាជិកបក្ស ដែលមេបក្សតម្រូវឲ្យពួកគេស្មោះត្រង់ គោរព បម្រើ ការពារតែបក្សនោះ? តើលោក ហ៊ុន សែន និងលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដក ដេញអ្នកស្អាតស្អំ ស្មោះត្រង់ គោរព បម្រើ ការពារពលរដ្ឋខ្មែរ ឬអ្នកស្មោះត្រង់ គោរព បម្រើ ការពារលោក? បើលោក ហ៊ុន សែន ធ្វើមិនបានផង តើលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នឹងធ្វើបានឬ?
ការកត់សម្គាល់៖ អភិក្រមជានាម មានន័យថា ការឈានចូល, ការរុករានចូល, ការបុករុកចូល, ដំណើររឹតឡើងៗ ឧទាហរណ៍ ដូចជា ជំងឺអភិក្រម គឺជំងឺកាន់តែធ្ងន់ឡើងៗ។ បើចង់បំបែកពាក្យទាំងពីរម៉ាត់ ឬពីរព្យាង្គ អភិ+ក្រម ឲ្យនិយមន័យថា ក្បួនល្អក្រៃលែង Codes of Ethics នោះ ក៏មិនទំនងដែរ ប្រៀបបានដូចជាឧបកិច្ចតែប៉ុណ្ណោះ៕