ក្រុមអ្នកវិភាគនយោបាយ លើកឡើងថា ដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយរបស់កម្ពុជាដែលកំពុងជាប់គាំងសព្វថ្ងៃនេះ គឺត្រូវតែមានការចូលរួមពីមេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចលោក ហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក កឹម សុខា និងអតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងលោក សម រង្ស៊ី ផ្សះផ្សាគ្នាដោយការចូលនិវត្តន៍ពីនយោបាយ និងទុកការងារឱ្យអ្នកបន្តវេន ឬកូនៗរបស់ពួកគេបន្តផែនការដឹកនាំប្រទេសទៅថ្ងៃមុខ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ និងជាប្រធានវេទិកាពលរដ្ឋលោក គឹម សុខ បានសរសេរលើគណនីហ្វេសប៊ុករបស់លោកកាលពីថ្ងៃទី៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០២៤ ថា វិធីដោះស្រាយវិបត្តិនយោបាយរបស់កម្ពុជា គឺមានតែអ្នកនយោបាយចាស់ៗផ្សះផ្សាគ្នាដោយការចូលនិវត្តន៍ពីនយោបាយ និងទុកការងារឱ្យអ្នកបន្តវេន ឬកូនៗរបស់ពួកគេបន្តផែនការដឹកនាំប្រទេសទៅថ្ងៃមុខប៉ុណ្ណោះ ព្រោះការធ្វើដូច្នេះ គ្មានភាគីណាមួយខាតទេ សុទ្ធតែបានចំណេញដល់ប្រទេសជាតិដូចគ្នា។
លោក គឹម សុខ លើកឡើងថា សេណារីយ៉ូទី១ មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចលោក ហ៊ុន សែន ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិលោក កឹម សុខា និងអតីតមេដឹកនាំបក្សប្រឆាំងលោក សម រង្ស៊ី ត្រូវប្រកាសចូលនិវត្តន៍ពីតំណែង និងនាទីនយោបាយទាំងអស់ ដើម្បីទៅកាន់តំណែងសមរម្យណាមួយជាមួយគ្នាជាមុនសិន ដូចជា តំណែងជាឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រ ជាដើម។
ចំណែកសេណារីយ៉ូទី២ មេដឹកនាំបក្សកាន់អំណាចលោក ហ៊ុន សែន សព្វថ្ងៃនេះមានសេរីភាពពេញលេញ ដូច្នេះគាត់ក៏ត្រូវផ្ដល់សេរីភាពពេញលេញឱ្យលោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា ដូចគ្នាដែរក្នុងឋានៈដែលពួកគាត់ជាអ្នកចូលនិវត្តន៍ពីនយោបាយដែរនោះ។
ខណៈសេណារីយ៉ូទី៣ លោក ហ៊ុន សែន មានសេរីភាពពេញលេញក្នុងការរៀបចំអ្នកបន្តវេន ដូច្នេះគាត់ក៏ត្រូវផ្ដល់សេរីភាពពេញលេញឱ្យលោក សម រង្ស៊ី និងលោក កឹម សុខា រៀបចំក្រុមអ្នកបន្តវេនរបស់ពួកគាត់ដែរ មុននឹងចូលនិវត្តន៍តាមកិច្ចព្រមព្រៀងនយោបាយរបស់មេដឹកនាំទាំងបីនាក់នេះ។
អ្នកវិភាគនយោបាយរូបនេះបញ្ជាក់ថា ដោយឡែកសេណារីយ៉ូចុងក្រោយ គឺបញ្ហាដែលនៅសេសសល់ដូចជាការពិភាក្សាគ្នាទាក់ទងនឹងការបោះឆ្នោត ឬលំហសេរីភាពនយោបាយ ជាដើម សាមីខ្លួនទាំង ៣នាក់ ត្រូវប្រគល់ទៅឱ្យក្រុមអ្នកបន្តវេនរបស់ពួកគេជាអ្នកជជែកគ្នា និងសម្រេចលើរឿងនេះវិញ។
លោក គឹម សុខ គូសបញ្ជាក់ថា វិធីនេះគេហៅការបំភ្លេចរឿងចាស់ ផ្លាស់ចិត្តគិតរឿងថ្មី កសាងវិថីអនាគតជាតិរួមគ្នា ដូច្នេះ ក្នុងនាមជាឥស្សរជននយោបាយចាស់ៗ គួរតែផ្ដល់ទំនុកចិត្ត និងតម្លៃដល់អ្នកបន្តវេនរបស់ពួកគាត់ ឱ្យបង្ហាញសមត្ថភាព និងស្នាដៃដោយផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ពួកគេដើម្បីកិច្ចការដឹកនាំប្រទេសជាតិទៅថ្ងៃមុខ។
នៅចុងឆ្នាំ១៩៩១ គឺនៅថ្ងៃទី២៣ ខែតុលា កម្ពុជាទទួលបានកិច្ចព្រមព្រៀងអន្តរជាតិមួយដើម្បីបញ្ចប់វិបត្តិនយោបាយរបស់ខ្លួន គឺកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពទីក្រុងប៉ារីស។ ក្រោយកិច្ចសន្យានេះចាប់បដិសន្ធិឡើង ជម្លោះរវាងអ្នកនយោបាយខ្មែរដោយការប្រើអាវុធ ក៏បានបញ្ចប់ដែរ ប៉ុន្តែសង្គ្រាមប្រើអំណាចគាបសង្កត់ គឺនៅតែបន្តកើតមាន ហើយវិបត្តិនេះក៏កំពុងទាញទម្លាក់កម្ពុជាឱ្យធ្លាក់ទៅក្នុងប្រទេសអន់ថយជាបន្តបន្ទាប់ដែរ។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ អ្នកវិភាគនយោបាយ និងសង្គម បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ ធ្លាប់បានលើកឡើងកាលពីពេលថ្មីៗនេះថា អ្នកនយោបាយប្រជាធិបតេយ្យដែលគិតពីផលប្រយោជន៍ជាតិពិតប្រាកដ ត្រូវតែមានគំនិតដោះស្រាយបញ្ហា និងកសាងប្រទេសជាតិឱ្យបានរីកចម្រើន និងសុំឱ្យប្រជាពលរដ្ឋសហការចូលរួមសកម្មក្នុងការអនុវត្តផែនការស្ដារអភិវឌ្ឍន៍ប្រទេសរបស់ខ្លួន ដើម្បីជាតិមាតុភូមិរីកចម្រើន ថ្កុំថ្កើង រុងរឿងទៅថ្ងៃអនាគត ដែលមិនមែនជាការហែកហួរគ្នានោះទេ។
បណ្ឌិត ឡៅ ម៉ុងហៃ លើកឡើងថា បេសកកម្មរបស់អ្នកនយោបាយដើម្បីជាតិ និងប្រជាជន គឺត្រូវតែលើកយកបញ្ហាសង្គមជាតិមកជជែកវែកញែកដោះស្រាយដោយប្រកាន់គោលការណ៍ក្រមសីលធម៌ ចៀសវាងការវាយប្រហាររឿងបុគ្គលផ្ទាល់ខ្លួនគ្រាន់តែដើម្បីឈ្នះចាញ់គ្នា ដែលជាការបង្កវិបត្តិដល់ប្រទេសជាតិកាន់តែធ្ងន់បន្ថែមទៀត។
អ្នកវិភាគរូបនេះអះអាងថា ក្នុងនាមជាអ្នកនយោបាយ ត្រូវតែដឹងខ្លួនឯងច្បាស់ ថាត្រូវធ្វើអ្វីខ្លះ និងធ្វើយ៉ាងដូចម្តេច ដើម្បើដោះស្រាយបញ្ហាជាតិកំពុងជាប់គាំងជូនប្រទេសជាតិ។ ជាងនេះទៀត ពួកគេក៏ត្រូវរកវិធីធ្វើគ្រប់បែបយ៉ាង ដើម្បីកសាងរៀបចំសង្គមឲ្យបានល្អប្រសើរ ដែលអាចបង្កលក្ខណៈអំណោយផលដល់ជីវភាពរស់នៅ និងសុខមាលភាពរបស់ប្រជាពលរដ្ឋឲ្យបានល្អប្រសើរផងដែរ។
វិបត្តិជាប់គាំងនយោបាយនៅកម្ពុជា ត្រូវគេមើលឃើញថា កំពុងដើរដល់ផ្លូវទាល់ដោះស្រាយមិនចេញ ខណៈមេដឹកនាំនយោបាយធំៗមិនបានយកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយវិបត្តិជាតិ ដែលកំពុងតែញាំញីពលរដ្ឋរបស់ខ្លួននោះទេ ទោះបីជាសហភាពអឺរ៉ុប និងបណ្តាប្រទេសលោកសេរីជាច្រើន ជំរុញឱ្យអ្នកនយោបាយខ្មែរវិលទៅរកការចរចាបញ្ចប់ជម្លោះនយោបាយ ដោយតម្កល់ប្រយោជន៍ជាតិជាធំជាងផលប្រយោជន៍បុគ្គល ឬបក្សរបស់ខ្លួនក៏ដោយ។ សេណារីយ៉ូទាំងប៉ុន្មានយ៉ាងនេះ អ្នកសង្កេតស្ថានការណ៍នយោបាយស្រុកខ្មែរ មើលឃើញមុនថា លោក ហ៊ុន សែន នឹងច្បាស់ជាឆ្លើយថា៖ ខ្ញុំមិនសុខចិត្តទេ!!៕