កាលពីម្សិលមិញ សាលាឧទ្ធរណ៍បានតម្កល់សាលក្រមផ្តន្ទាទោសសកម្មជន១១រូបពាក់ព័ន្ធនឹងការតវ៉ាកាលពីខែវិច្ឆិកា ប៉ុន្តែ បានកាត់សម្រាលទោសសម្រាប់ពួកគាត់ទាំងអស់លើកលេងតែសមាជិកលេចធ្លោបំផុតនៃក្រុមនេះប៉ុណ្ណោះ។
ចុងចោទប្រាំពីររូបក្នុងចំណោមចុងចោទទាំងនេះត្រូវបានចាប់ខ្លួនកាលពីពាក់កណ្តាលខែវិច្ឆិកា ពីបទបិទចរាចរណ៍អំឡុងការតវ៉ាមួយនៅខាងមុខសាលារាជធានីភ្នំពេញ ប្រឆាំងនឹងសាលារាជធានីដែលមិនបានដោះស្រាយបញ្ហាជន់លិចនៅតំបន់បឹងកក់ ដែលពួកគាត់រស់នៅ។ ចុងចោទបួនរូបទៀតត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃបន្ទាប់ពីបទ “រារាំងមន្ត្រីរាជការសាធារណៈ” ខណៈធ្វើការតវ៉ានៅខាងក្រៅសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញប្រឆាំងនឹងការចាប់ខ្លួនចុងចោទប្រាំពីររូបខាងលើ។
សាលាដំបូងរាជធានីបានចោទប្រកាន់ពួកគាត់ទាំង១១នាក់ជាបន្តបន្ទាប់យ៉ាងប្រញាប់ប្រញាល់ ហើយបានផ្តន្ទាទោសពួកគាត់ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារក្នុងម្នាក់ៗរយៈពេលមួយឆ្នាំ។ បណ្តាអង្គការសិទ្ធិមនុស្សបានថ្កោលទោសការកាត់ក្តីទាំងនេះដែលខ្លួននិយាយថា ជំរុញដោយហេតុផលនយោបាយ និងមានបំណងបំបិទមាត់អ្នកដែលប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាល។
កាលពីព្រឹកម្សិលមិញ សាលាឧទ្ធរណ៍បានតម្កល់សាលក្រមផ្តន្ទាទោសសកម្មជនទាំង១១រូបនេះ និងទោសជាប់ពន្ធនាគាររយៈពេលមួយឆ្នាំសម្រាប់ចុងចោទលេចធ្លោបំផុតពីររូបគឺអ្នកស្រី ទេព វន្នី សកម្មជនប្រឆាំងការបណ្តេញចេញ និងអតីតព្រះសង្ឃ សឹង ហៃ ដែលត្រូវបានចាប់ផ្សឹកដោយសារករណីនេះ។
តុលាការបានកាត់សម្រាលទោសសម្រាប់ចុងចោទទាំងប្រាំបួនរូបទៀតចន្លោះពីពីរខែទៅប្រាំមួយខែដោយហេតុថា ពួកគាត់មានជំងឺ ចាស់ជរា ឬមានកូនតូចៗដែលត្រូវមើលថែ។
លើកលេងតែអតីតព្រះសង្ឃ សឹង ហៃ ចេញ តុលាការក៏បានកាត់បន្ថយប្រាក់ពិន័យពី២លានរៀលសម្រាប់សកម្មជនទាំងនេះមកនៅចន្លោះពី១លានរៀលទៅ១,៥លានរៀលផងដែរ។ ចៅក្រមជំនុំជម្រះ ងួន អីុម បានមានប្រសាសន៍ថា តុលាការបានសម្រេច “តម្កល់សាលក្រមផ្តន្ទាទោសរបស់សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញទុកជាបានការ”។
អំឡុងសវនាការឧទ្ធរណ៍របស់ខ្លួនកាលពីសប្តាហ៍មុន សកម្មជនទាំងប្រាំពីររូបដែលត្រូវបានចាប់ខ្លួននៅខាងមុខសាលារាជធានីភ្នំពេញ បានសារភាពថា ខ្លួនពិតជាបានអូសគ្រែមួយដាក់លើមហាវិថីព្រះមុនីវង្ស ប្រាកដមែនដើម្បីបង្ហាញពីស្ថានភាពពិតដែលផ្ទះសំបែងរបស់ពួកគាត់ត្រូវបានជន់លិចក្នុងទឹកកខ្វក់ ដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលមិនបានដាក់ប្រព័ន្ធលូឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់។
ប៉ុន្តែ ចៅក្រម ងួន អីុម បានមានប្រសាសន៍ថា លោកមិនជឿការអះអាងរបស់ពួកគាត់ដែលលើកឡើងថា សកម្មភាពរបស់ពួកគាត់មិនបានធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ចរាចរណ៍នោះឡើយ។
លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “វាមិនត្រឹមត្រូវទេដែលពួកគាត់មកឈរនៅកណ្តាលផ្លូវ ពួកគាត់អាចឈរនៅកន្លែងផ្សេងបាន។ ការឈរនៅកណ្តាលផ្លូវបង្កការកកស្ទះចរាចរណ៍”។
អំឡុងសវនាការឧទ្ធរណ៍របស់ខ្លួនកាលពីសប្តាហ៍មុន សកម្មជនបួនរូបផ្សេងទៀតសុទ្ធតែបដិសេធថា ខ្លួនមិនបានរារាំងមន្ត្រីរាជការសាធារណៈនៅខាងមុខសាលាដំបូងរាជធានីនោះទេ។ អតីតព្រះសង្ឃ សឹង ហៃ និយាយថា គាត់ត្រូវបានក្រុមសន្តិសុខរបស់រដ្ឋាភិបាលវាយដំ ខណៈគាត់កំពុងថតរូបផ្តិតយកទិដ្ឋភាពនៃការប្រវាយប្រតប់គ្នាដែលបានផ្ទុះឡើងរវាងសន្តិសុខ និងអ្នកតវ៉ា។
ចៅក្រម ងួន អីុម បានមានប្រសាសន៍ថា លោកគ្មានអារម្មណ៍អាណិតអាសូរចុងចោទឡើយ។ លោកបានបន្តថា “ព្រះសង្ឃ សឹង ហៃ ដែលប្រជាពលជឿជាក់ និងគោរព បានប្រព្រឹត្តបទល្មើស ហើយបានប្រព្រឹត្តផ្ទុយពីគោលការណ៍ព្រះពុទ្ធសាសនា ដូច្នេះហើយ យើងមិនអាចសម្រាលទោសរបស់គាត់បានទេ”។
ការប្រវាយប្រតប់គ្នាមួយប្រាវបានផ្ទុះឡើងនៅក្នុងបន្ទប់សវនាការ បន្ទាប់ពីចៅក្រមប្រកាសសេចក្តីសម្រេចរបស់ខ្លួន ហើយសកម្មជនមិនព្រមរក្សាភាពស្ងាត់ស្ងៀមតាមការបញ្ជារបស់ពួកគេ។ សន្តិសុខបានចាប់ពួកគាត់អូសចេញទៅខាងក្រៅសាលសវនាការ ដោយខ្លះចាប់ជើង ខ្លះចាប់ដៃ។
អំឡុងពេលប្រកាសសាលដីកា ប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ៣០០នាក់បានធ្វើការតវ៉ានៅខាងក្រៅតុលាការដោយទាមទារឲ្យចៅក្រមសម្រេចឲ្យសកម្មជនទាំង១១រូបរួចខ្លួនពីការចោទប្រកាន់។
បន្ទាប់ពីស្តាប់សេចក្តីសម្រេចរបស់តុលាការរួច លោក អ៊ុក វិជ្ជា ប្តីរបស់អ្នកស្រី ទេព វន្នី និយាយថា ចៅក្រមធ្វើតាមបញ្ជារបស់រដ្ឋាភិបាល។
គាត់បាននិយាយទៀតថា “តុលាការស្ថិតក្រោមឥទ្ធិពលរបស់រដ្ឋាភិបាល។ បើតុលាការអនុវត្តតាមច្បាប់ មេ្ល៉ះតុលាការដោះលេងពួកគាត់បាត់ទៅហើយ។ តុលាការចង់បំបាក់ស្មារតីប្រពន្ធខ្ញុំ ដើម្បីកុំឲ្យគាត់តវ៉ាប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលតទៅទៀត ប៉ុន្តែ គ្មានប្រយោជន៍ទេ ពីព្រោះគាត់រឹងមាំ ហើយក្លាហានណាស់”។
អ្នកស្រី ទេព វន្នី តែងតែស្ថិតនៅជួរមុខគេពេលមានការតវ៉ាប្រឆាំងការបណ្តេញចេញទាំងបង្ខំនៅតំបន់បឹងកក់ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំមកនេះ។ រដ្ឋាភិបាលបានបណ្តេញប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណ៣០០គ្រួសារចេញពីតំបន់បឹងកក់ដើម្បីបើកផ្លូវសម្រាប់គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍អចលនទ្រព្យប្រណីតមួយរបស់លោក ឡាវ ម៉េងឃិន សមាជិកព្រឹទ្ធសភារបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា។
នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមមួយ អង្គការសិទ្ធិមនុស្ស សមាគម និងសហគមន៍សរុបចំនួន៣៦ បានថ្កោលទោសសេចក្តីសម្រេចរបស់សាលាឧទ្ធរណ៍ហើយបានលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលមិនដែលមានហេតុផលសមរម្យមកបញ្ជាក់សម្រាប់ការចោទប្រកាន់លើសកម្មជនទាំងនេះឡើយ។
លោក មឿន តុលាការ ប្រធានកម្មវិធីការងារនៃមជ្ឈមណ្ឌលអប់រំច្បាប់សម្រាប់សហគមន៍ បានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះថា “សាលាឧទ្ធរណ៍ជាថ្មីម្តងទៀតបានលើកឡើងថា ភ័ស្តុតាងនៃបទល្មើស គឺមិនចាំបាច់សម្រាប់ការចោទប្រកាន់នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ គ្រាន់តែរិះគន់រដ្ឋាភិបាល ក៏ល្មមនឹងផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារទៅហើយ”។
ក្រុមនេះបានចោទប្រកាន់តុលាការថា មិនបានបើកសវនាការជំនុំជម្រះដោយយុត្តិធម៌ទេ ដោយរារាំងមេធាវីការពារចុងចោទម្តងហើយម្តងទៀត និងបដិសេធមិនឲ្យពួកគាត់ចាក់បញ្ចាំងវីដេអូដែលបង្ហាញថា ស្ត្រីដែលធ្វើការតវ៉ានៅខាងមុខសាលារាជធានីពិតជាមិនបានបិទចរាចរណ៍នោះទេ។ ពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មជនបួនរូបទៀត ក្រុមនេះនិយាយថា សាក្សីពីរនាក់របស់រដ្ឋាភិបាលមិនអាចឆ្លើយដាក់បន្ទុកឲ្យជាក់លាក់ថា ពួកគាត់ស្ថិតនៅកន្លែងកើតហេតុទេ ហើយថា ក្នុងចំណោមសាក្សីទាំងនេះក៏គ្មាននរណាម្នាក់ចូលខ្លួនសម្រាប់ការសួរដេញដោលនោះដែរ អំឡុងសវនាការឧទ្ធរណ៍។
ពួកគេបានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍នេះថា “លើសពីនេះទៅទៀតទាំងចៅក្រម និងអយ្យការមិនបានរកឃើញថា ចុងចោទទាំងនេះបានប្រព្រឹត្តិអំពើហិង្សាអំឡុងពេលតវ៉ា ជាធាតុផ្សំនៃមាត្រាដែលពួកគាត់ត្រូវបានចោទប្រកាន់ឡើយ”។
ក្រុមនេះបានស្នើឲ្យតុលាការលើកលែងការចោទប្រកាន់ ហើយដោះលែងសកម្មជនទាំងនេះជាបន្ទាន់។ មេធាវីការពារសកម្មជនទាំងនេះបានលើកឡើងថា ចុងចោទទាំង១១រូបនេះនឹងប្តឹងសាទុក្ខទៅតុលាការកំពូល។
សំណុំរឿងនេះបានទាក់ទាញការចាប់អារម្មណ៍ពីគណៈប្រតិភូបរទេសមួយចំនួនដែលមកបំពេញការងារនៅកម្ពុជា ដោយគណៈប្រតិភូមួយចំនួនបានបញ្ជូនតំណាងរបស់ខ្លួនទៅអង្កេតមើលសវនាការឧទ្ធរណ៍កាលពីសប្តាហ៍មុន។ លោក សុរិយា ស៊ូបេឌី ប្រសិតសិទ្ធិមនុស្សរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិដែលបំពេញបេសកកម្មនៅកម្ពុជា ក៏បានចូលរួមសវនាការឧទ្ធរណ៍នេះដែរ។ នៅឯសន្និសីទកាសែតកាលពីថ្ងៃសុក្រ ថ្ងៃក្រោយបើកសវនាការ លោក សុរិយា ស៊ូបេឌី បានមានប្រសាសន៍ថា កង្វះភាពឯករាជ្យក្នុងប្រព័ន្ធតុលាការនៅតែជាបញ្ហាមួយក្នុងចំណោមបញ្ហាសិទ្ធិមនុស្សបន្ទាន់បំផុតដែលត្រូវដោះស្រាយនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា៕សុខុម