ការពិនិត្យសុខភាពកាលពីចុងសប្តាហ៍មុនដែលដំបូងឡើយបានចាប់ផ្តើមតាមទម្លាប់ធម្មតា បានប្រែក្លាយទៅជាហេតុការណ៍ភ័យស្លន់ស្លោចំពោះសុភាពសាធារណៈនៅក្នុងស្រុកសង្កែ ខេត្តបាត់ដំបង កន្លែងដែលមនុស្សជិត១០០នាក់បានធ្វើតេស្តឃើញមេរោគអេដស៍ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានថ្ងៃថ្មីៗនេះ ជាអ្វីដែលមន្ត្រីសុខាភិបាលសង្ស័យថា ជាការផ្ទុះដែលបង្កឡើងដោយឧបករណ៍ពេទ្យមិនស្អាត។
លោកស្រី ស៊ីុម ពៅ មេឃុំរការ ដែលផ្ទុះករណីមេរោគអេដស៍ច្រើនជាងគេ បានមានប្រសាសន៍ថា យ៉ាងហោចណាស់អ្នកជំងឺពីរនាក់បានរកឃើញថា ពួកគេមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ បន្ទាប់ពីធ្វើតេស្តឈាមនៅមណ្ឌលសុខភាពឃុំកាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍។ លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា ប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយមក អ្នកភូមិយ៉ាងហោចណាស់៩០នាក់ទៀតដែលមានអាយុចន្លោះពី៤ឆ្នាំ ដល់៨០ឆ្នាំ ក៏បានធ្វើតេស្តឃើញផ្ទុកមេរោគអេដស៍ដែរ។
លោកស្រីមានប្រសាសន៍ទៀតថា ក្នុងចំណោមអ្នកធ្វើតេស្តទាំងនោះ មានកូនភ្លោះអាយុ៤ឆ្នាំពីរនាក់ ហើយម្នាក់ក្នុងចំណោមពួកគេធ្វើតេស្តឃើញផ្ទុកមេរោគអេដស៍។ លោកស្រីបានលើកឡើងបន្តថា “ប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមភូមិភ័យស្លន់ស្លោយ៉ាងខ្លាំង។ នោះជាមូលហេតុដែលថ្ងៃនេះ អ្នកភូមិមូលដ្ឋានប្រហែល១០០នាក់ទៀតមកកាន់មណ្ឌលសុខភាពឃុំរការ ដើម្បីធ្វើតេស្តឈាម”។
ប្រជាពលរដ្ឋប្រហែល៦៦០នាក់រស់នៅឃុំរការ បានទៅកាន់មណ្ឌលសុខភាពនេះដើម្បីធ្វើតេស្តឈាមក្នុងរយៈពេលប្រាំមួយថ្ងៃមកនេះ ដោយអ្នកដែលធ្វើតេស្តឃើញមេរោគអេដស៍ត្រូវបានបញ្ជូនទៅកាន់មន្ទីរពេទ្យបង្អែកខេត្តដើម្បីធ្វើតេស្តជាលើកទី២។
លោកស្រី ម៉ារី អូឌីល អីុម៉ុន (Marie-Odile Emond) តំណាងរបស់ UNAIDS ប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា បានមានប្រសាសន៍ថា ការធ្វើតេស្តរកមេរោគអេដស៍នៅថ្នាក់ឃុំ ជាធម្មតាគឺមានភាពត្រឹមត្រូវ។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ថា ”ការធ្វើតេស្តនៅតាមសហគមន៍ត្រូវបានប្រើប្រាស់
ជាអន្តរជាតិ ប៉ុន្តែធ្វើឡើងដោយមនុស្ស ដូច្នេះអាចមានភាគរយតិចតួចនៃការធ្វើតេស្តច្រឡំថាមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ដែលធាតុពិតមិនផ្ទុកមេរោគអេដស៍សោះ”។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ទៀតថា ក្នុងចំណោមផ្លូវចម្លងមេរោគអេដស៍ចំនួនបីដែលសាមញ្ញបំផុត គឺទី១ចម្លងពីម្តាយទៅកូន ការរួមរ័ក និងការប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនដោយចាក់បញ្ចូលតាមសឺរ៉ាំង មិនទំនងជាមូលហេតុនៃការឆ្លងជំងឺអេដស៍នៅបាត់ដំបង កាលពីពេលថ្មីៗនេះឡើយ។
លោកស្រីបានមានប្រសាសន៍ទៀតថា “នេះគឺជាស្ថានភាពពិសេសដែលទាំងកុមារ ទាំងមនុស្សពេញវ័យដែលមានអាយុខុសៗគ្នា បានឆ្លងមេរោគអេដស៍ក្នុងពេលថ្មីៗនេះ។ ការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ពេទ្យគ្មានអនាម័យ គឺជាមូលហេតុអាចទៅរួច”។
លោក អ៊ាង មល្លី ប្រធានអាជ្ញាធរជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ បានមានប្រសាសន៍ថា មន្ត្រីសើុបអង្កេតមួយក្រុមត្រូវបានបញ្ជូនទៅខេត្តបាត់ដំបងកាលពីម្សិលមិញ។លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “ការសើុបអង្កេតផ្តោតលើការប្រើប្រាស់សឺរ៉ាំង ហើយនៅថ្ងៃស្អែក យើងនឹងដឹងច្បាស់ពីមូលហេតុនោះ។ យើងមានការសង្ស័យលើអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលមួយដែលបានផ្តល់វ៉ាក់សាំងកាលពីប្រាំមួយខែមុន និងការប្រើប្រាស់ម្ជុលសឺរ៉ាំងដោយគិលានុបដ្ឋាយិកាម្នាក់នៅក្នុងមូលដ្ឋាន”។
លោក មាន ឈីវុន ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលជាតិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺអេដស៍ សើស្បែក និងកាមរោគ បានមានប្រសាសន៍ថា មជ្ឈមណ្ឌលរបស់លោកក៏បានបញ្ជូនអ្នកជំនាញមួយក្រុមទៅខេត្តបាត់ដំបងដែរ។
លោក ហ៊ា សៀក ប្រធានកម្មវិធីជំងឺអេដស៍ក្នុងស្រុកសង្កែ បានមានប្រសាសន៍ថា ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងមូលដ្ឋានក៏បានប៉ាន់ស្មានដែរថា ពេទ្យម្នាក់គឺជាអ្នកទទួលខុសត្រូវចំពោះការឆ្លងរាលដាលនេះ។ លោកបានមានប្រសាសន៍ថា “យើងមិនដឹងមូលហេតុការឆ្លងនេះនៅឡើយទេ ប៉ុន្តែ មនុស្សជាច្រើនបានរាយការណ៍មកយើងថា ពួកគេសង្ស័យថា ខ្លួនបានឆ្លងមេរោគអេដស៍តាមរយៈការចាក់ថ្នាំដោយគ្រូពេទ្យម្នាក់ក្នុងមូលដ្ឋាន”។
កសិករម្នាក់ឈ្មោះ អិុន រ៉ូកា អាយុ៦៣ឆ្នាំ ដែលបានធ្វើតេស្តឃើញផ្ទុកមេរោគអេដស៍កាលពីម្សិលមិញ និងដែលបដិសេធមិនប្រាប់ឈ្មោះដោយសារភាពអាម៉ាស់ដែលកើតជំងឺនេះ បានមានប្រសាសន៍ថា គាត់ “តក់ស្លុត”។ គាត់បានលើកឡើងទៀតថា “ខ្ញុំពិតជាតក់ស្លុតយ៉ាងខ្លាំង ពីព្រោះខ្ញុំជាកសិករក្រីក្រ និងមិនដែលរួមរ័កជាមួយអ្នកផ្សេងឡើយ”។
កូនបីនាក់របស់គាត់ដែលមានអាយុ១២ឆ្នាំ ២០ឆ្នាំ និង៣០ឆ្នាំ បានធ្វើតេស្តរកមិនឃើញផ្ទុកមេរោគអេដស៍នោះទេ តែទោះជាយ៉ាងណា ចៅពីរនាក់របស់គាត់បានធ្វើតេស្តឃើញផ្ទុកមេរោគអេដស៍។ គាត់បាននិយាយថា “ចៅពីរនាក់ [របស់ខ្ញុំ] អាយុ៩ឆ្នាំ និងចៅស្រីអាយុ១០ឆ្នាំ ដែលឪពុកម្តាយរបស់វាធ្វើតេស្តរកមិនឃើញផ្ទុកមេរោគអេដស៍នោះ បានរកឃើញថាពួកគេផ្ទុកមេរោគអេដស៍”។
បុរសរូបនេះបានលើកឡើងបន្តថា គ្រួសាររបស់គាត់កម្រទៅកាន់មណ្ឌលសុខភាពណាស់ពេលមានបញ្ហាសុខភាពម្តងៗ ពោលគឺពួកគាត់ចូលចិត្តទៅរកគ្រូពេទ្យឯកជនម្នាក់ ដែលបានព្យាបាលជំងឺគ្រុនពោះវៀនរបស់ចៅស្រីរបស់គាត់កាលពីប្រហែលមួយឆ្នាំមុន។
លោកស្រី សុីម ពៅ ដែលជាមេឃុំ បានមានប្រសាសន៍ថា គ្រូពេទ្យម្នាក់ដែលលោកស្រីសង្ស័យថា បានចម្លងជំងឺនេះតាមរយៈការប្រើប្រាស់ឧបករណ៍ពេទ្យមិនស្អាតនោះ បានរត់គេចខ្លួនចេញពីឃុំនេះកាលពីថ្ងៃអាទិត្យ។
សូមបញ្ជាក់ថា ប្រទេសកម្ពុជា ទទួលបានការកោតសរសើរជាអន្តរជាតិចំពោះជោគជ័យរបស់ខ្លួនក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងមេរោគអេដស៍ ដែលបានកាត់បន្ថយអត្រាឆ្លងក្នុងចំណោមប្រជាពលរដ្ឋដែលមានអាយុចន្លោះពី១៥ឆ្នាំដល់៤៩ឆ្នាំ ពី១,៧ភាគរយនៅចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០មកនៅត្រឹម០,៧ភាគរយនាពេលបច្ចុប្បន្ន៕ សុខុម